Guus (55) keert aardbevingen de rug toe en emigreert naar Spanje. 'Wat ik zal missen van Krewerd? Boer Bart'

Nog kan hij lyrisch vertellen over het wierdedorpje Krewerd, dat hij tot 2002 niet kende. Hoe het er voelt als vakantie, die al begint als hij er via het kronkelweggetje naartoe rijdt en het handjevol huizen steeds dichterbij ziet komen. ,,Het voelt hier als buitenland, Krewerd is een eiland in een weiland.’’

Guus Claessens (55) woont er nu twintig jaar en in die twee decennia maakte hij kennis met voor hem onbekende zaken zoals het dorpshuis. Onder het genot van een borrel, zegt hij, praat je toch anders met de buren dan wanneer je ze op straat spreekt.

Krewerd is het dorp waar hij na zijn scheiding week op week af zijn drie dochters over de vloer had. Het dorp ook dat hij zijn nieuwe vriendin Eefje liet zien; zij was direct verkocht. ,,Toen wisten we nog niet wat ons boven het hoofd hing.’’

De aardbevingen.

Hij wil er liefst geen woorden meer aan vuil maken. De aardbevingen beheersen zijn leven en daar wil hij van af. Net als Eefje. Die zei afgelopen zomer ineens: ,,Wat brengt het ons nog om hier te blijven? Het is trekken aan een dood paard.’’

Claessens had toen net de hele parlementaire enquête gevolgd. ,,Al die ellende in de openbaarheid: dat heeft me ontzettend aangegrepen’’, herinnert hij zich. En Eefjes woorden hadden zich in zijn hoofd genesteld: waarom zouden ze in Krewerd blijven? ,,Eerst wilde ik naar Hongarije, maar dat vind ik te riskant met Orbán aan de macht. Italië dan, nee ook niet. Spanje. We gaan naar Spanje.’’

Met hun dochter Liefke van 7 - ze is vernoemd naar dorpsgenoot Liefke Munneke-Bos die in april 2021 overleed - zijn ze in oktober een paar weken naar Spanje geweest, in de omgeving van Valencia. Ze zijn realist genoeg om zich te bedenken dat het in Spanje ook niet altijd hosanna zal zijn. ,,Maar daar schijnt in elk geval de zon en kun je je terugtrekken.’’

Want Claessens mag dan van Krewerd houden - zijn volgende thuis is een plek op het Spaanse platteland waar de buurman ver weg woont. ,,Ik wil niet meer onderdeel zijn van een gemeenschap’’, zegt hij.

Dat klinkt wrang uit zijn mond, want hij was een van de voortrekkers van Experiment Krewerd. Dat behelsde een plan om de 45 huizen van het dorp te versterken zonder tussenkomst van de opgetuigde ambtelijke aardbevingsmolen. De inwoners van Krewerd namen zelf het heft in handen, gingen om tafel met architecten en constructeurs: daarna zou de aannemer aan de slag kunnen. ,,Gewoon met gezond boerenverstand en zonder consultants en dure rekenprogramma’s wilden we onze huizen veilig en aantrekkelijk maken voor de komende honderd jaar’’, zegt Claessens.

Lang verhaal kort: het enthousiasme was groot, Experiment Krewerd zou goedkoper en sneller zijn dan elke andere versterking in het aardbevingsgebied, maar uiteindelijk wonnen de stroperig- en stroefheid het en is er zes jaar na dato nog geen huis versterkt. Bovendien zijn de verhoudingen in Krewerd wel eens beter geweest.

,,We hielden van de lusten van Amsterdam, niet van de lasten. Mijn toenmalige vrouw en ik hadden een dochtertje van 1 en zochten rust, ruimte en vrijheid, we wilden de seizoenen proeven, de natuur naast de deur. En ik zei altijd, ter verklaring van onze verhuizing: ‘Als de revolutie komt, dan komt-ie uit Groningen’.’’

,,Ja, we hebben in die tijd wel veertig huizen bekeken, van Sellingen tot Lauwersoog, en dit huis was een voormalige twee-onder-eenkapper waarvan de vorige eigenaar 1 huis had gemaakt, althans: hij had het grove voorwerk gedaan. We vielen voor de weidsheid, het vrije uitzicht en voor de geborgenheid van de kleine gemeenschap.’’

------

In 2004 werd hun tweeling geboren, Claessens werkte voor frankeermachinebedrijf Frama, knapte ondertussen hun huis op en genoot van het dorpse bestaan.

De eerste keer dat hij in aanraking kwam met de effecten van de gaswinning was in 2012, na de aardbeving in Huizinge. ,,Sindsdien vreet het aan me, ook al heeft ons huis lang niet zo veel schade als sommige andere. Wij hebben funderings- en cosmetische schade.’’

In 2016 werd Claessens ziek, zo ziek dat onderzoek na onderzoek volgde. Hij bleek hartritmestoornissen te hebben, COPD en centraal slaapapneu. ,,Ik kwam in de ziektewet en werd afgekeurd, een lastig proces van acceptatie. Het is niet sexy om je hand op te houden. Toen ben ik me gaan inzetten voor het versterkingsproject in Krewerd.’’

,,Ja, ik was thuis, we wonen naast het dorpshuis, ik zat met Tom Roggema in het dagelijks bestuur. Het begon als een klein burgerinitiatief, maar het werd groot, ik stortte me op dit project, daar ben ik misschien wel wat te ver in gegaan.’’

,,Als je je nek uitsteekt, ben je ook kwetsbaar. Zo heeft iemand het UWV getipt over mij, dat ik afgekeurd ben, maar me wel volop inzet voor Krewerd.’’

,,Ja, zoals overal in het aardbevingsgebied, omdat het ene huis het andere niet is, maar mensen elkaars huizen alleen maar bekijken aan de hand van het prijskaartje dat eraan hangt. Het gaat om gunnen en niet gunnen, om jaloezie. Zo’n stroperig proces leidt tot pieken en dalen in zo’n kleine gemeenschap en uiteindelijk is het dorp moe en praten de inwoners nooit meer over koetjes en kalfjes, maar alleen over de problemen.’’

,,Ja, hij is naar Portugal verhuisd. Ik ken wel meer mensen uit het aardbevingsgebied die naar het buitenland zijn gegaan. John Lanting uit Uithuizermeeden naar Hongarije, Pieter Bouwman uit Siddeburen naar Portugal. Die waren het ook zat.’’

,,Ik ben teleurgesteld in dit dossier, in de wantrouwende en betuttelende overheid die onderzoek na onderzoek verordonneert, want oh wee als de burger een keer een centje te veel zou krijgen. Ik vind het erg dat al dat geld dat bestemd is voor de inwoners van het aardbevingsgebied bij de verkeerde mensen terechtkomt. Ik wil daar geen onderdeel meer van zijn.’’

,,Nou ja, dat was niks nieuws. Ik ben blij met de erkenning, maar de reactie van Rutte heeft me pijn gedaan. Die heeft zich totaal niet van zijn menselijke kant laten zien. Dit is allemaal onder zijn verantwoordelijkheid gebeurd hè. Ik hoop dat hij uiteindelijk zegt dat hij alle signalen heeft genegeerd en daarom opstapt, maar ik verwacht het niet. Hij zal het wel weer recht praten. En de regionale politiek heeft het ook allemaal gepikt.’’

,,Nou, niet dus. Er is zelfs nog nooit iemand opgestapt en dezelfde mensen gaan weer over het geld beslissen.’’

,,Er zijn serieuze gegadigden, maar die willen de zekerheid van Nationaal Coördinator Groningen dat er sloopnieuwbouw komt. En die zekerheid wordt niet gegeven.’’

,,Ja, opnieuw beginnen, rust aan m’n hoofd. We trekken het hier niet meer, we willen weg, we vertrouwen de maatschappij niet meer. Ik vind Nederland een heel mooi land, maar tegelijkertijd kiest Nederland deze politici van pappen en nathouden. Dat zal in Spanje ook zo zijn, maar daar trek ik me terug.’’

,,Wisselend. De een begrijpt het en gunt het ons, zegt dat we het verdienen. De ander vraagt zich hardop af of dat zomaar kan, met een uitkering naar het buitenland emigreren.’’

,,Nee, nee! Dan had ik nooit die mooie sterrenhemel gezien, het levensgeluk van de seizoenen, de boeren die zaaien en oogsten. Ik had dit leven op het Groningse platteland voor geen goud willen missen.’’

,,Boer Bart, een geweldige man van 82 die met zijn boerderij het dorp levendig en saamhorig houdt.’’