Jonge mensen overlijden in UMCG door infectie en vleesetende bacterie. Artsen: 'We zijn wel wat gewend, maar ook wij zijn hier van onder de indruk'

In het UMCG in Groningen zijn sinds medio december rond de tien zeer zieke patiënten opgenomen na een infectie met de zogenoemde vleesetende bacterie. Van die groep zijn meerdere mensen overleden en de rest zal naar verwachting langdurig klachten houden. Het zijn uitzonderlijk hoge aantallen zeer zieke patiënten met een infectie met de groep A-streptokok.

Dat is op zich al verontrustend, maar het is het soort patiënt dat de artsen in het UMCG extra zorgen baart. ,,Het zijn voor een flink deel, jonge, voorheen gezonde mensen, die geen onderliggende ziektes lijken te hebben”, zegt arts-microbioloog Robert Huis in’t Veld. ,,Als artsen zien we vaker mensen die doodgaan. Maar gezonde dertigers en veertigers die binnen een dag zo ziek worden dat ze op de IC belanden en overlijden, is iets waar ook wij van onder de indruk zijn.”

Een nieuw fenomeen is de vleesetende bacterie niet. Hij kan zorgen voor grote wonden aan weke delen, zoals spieren, huid en vetweefsel. Chirurgen moeten het besmette weefsel verwijderen, zodat de infectie een halt wordt toegeroepen. In het Rode Kruis Ziekenhuis (het brandwondencentrum) in Beverwijk zien ze de afgelopen maanden een verdrievoudiging van het aantal patiënten met dit type wonden. Het is nog maar het topje van ijsberg van het totale aantal geïnfecteerden, stelt chirurg Annebeth de Vries.

De nieuwe ontwikkeling die in het UMCG gezien wordt, is dat de bacterie niet alleen aan de buitenkant van het lichaam via de huid voor problemen zorgt, maar ook inwendig. Patiënten lopen een luchtweginfectie op, bijvoorbeeld door griep of corona, en krijgen tevens de groep A-streptokokbacterie binnen. ,,Via de luchtwegen en de longen belandt deze vleesetende bacterie vervolgens in de bloedbaan en verspreidt zich zo door de rest van het lichaam”, zegt arts-microbioloog Huis in ‘t Veld. Een sepsis, of bloedvergiftiging, is het gevolg. ,,Het lichaam schiet in een extreme stress, organen vallen uit en ledematen kunnen afsterven. Met soms helaas fatale afloop.”

Dat de bacterie zoveel schade aanricht, komt mogelijk doordat we de afgelopen jaren vanwege het afstand houden tijdens de coronapandemie minder zijn blootgesteld aan virussen en bacteriën. ,,We hebben dus ook minder afweerstoffen opgebouwd”, zegt Huis in’t Veld. ,,Dat maakt dat mensen minder weerstand hebben tegen een superinfectie, van zowel luchtwegvirus als bacterie.”

De arts-microbioloog spreekt van een gevaarlijke ziekmakende samenwerking van luchtwegvirus en bacterie. Daarnaast is er mogelijk nog iets extra’s aan de hand met de bacterie, zegt Huis in’t Veld: ,,Bacteriën met meer toxine en virulentie-activiteit lijken de overhand te krijgen.” Dit alles bij elkaar zorgt volgens hem voor ,,a perfect storm” die zelfs voor gezonde jongvolwassenen zeer gevaarlijk kan zijn.

GGD Drenthe herkent het beeld dat ernstige infecties met streptokokken toenemen. De organisatie roept clinici en huisartsen op extra alert te zijn op signalen dat er mogelijk sprake is van gevaar. ,,Het verloop van de infecties gaat vaak snel en ze doen zich vaker voor als superinfectie tijdens of na een (respiratoire) virale infectie, zoals influenza of varicella”, aldus GGD Drenthe. Belanden patiënten in het UMCG, dan krijgen ze daar een cocktail van antibiotica en antistoffen toegediend. Gezinsleden van de patiënt krijgen preventief antibiotica, om te voorkomen dat ze ziek worden.

Lang niet altijd is een infectie met de groep A-streptokok gevaarlijk. ,,Deze bacterie komt van oudsher voor in de samenleving”, zegt onderzoeker Jaco Suijker, die werkt voor de Nederlandse brandwondencentra, waar ook het Martini Ziekenhuis onderdeel van is. ,,Meestal merk je er niks van en soms leidt het tot bijvoorbeeld krentenbaard, roodvonk of een simpele huidinfectie.” Heel soms is er sprake van een invasieve infectie, zegt Suijker. ,,Dat is als de bacterie op plekken beland waar je hem niet wilt hebben. In het hersenvlies, in de spieren, onder de huid, in de bloedbaan of in de baarmoeder bij kraamvrouwen. Al deze vormen zien we de afgelopen tijd sterk toenemen, maar gelukkig is het nog altijd zeldzaam.”