Vrouwe Justitia in de rechtbank in Groningen. Foto: Archief Jan Willem van Vliet
De rechtbank in Groningen begint vanaf maandag met supersnelrecht. Verdachten in eenvoudige strafzaken in Westerwolde en Stad kunnen binnen drie tot zes dagen voor een rechter komen. Eventuele straffen kunnen meteen worden uitgezeten.
Drie basisteams van de politie in Groningen en het team in de gemeente Westerwolde worden als eerste meegenomen in deze proef. Vanaf donderdag kunnen hun onderzoeken binnen enkele dagen door het Openbaar Ministerie (OM) voor een politierechter worden gebracht en afgedaan.
De rechtbank Noord-Nederland laat weten dat het moet gaan om juridisch eenvoudige zaken, maar met ‘maatschappelijk grote impact’. Winkeldiefstallen bijvoorbeeld, waarbij verdachten goed herkenbaar op beeld staan of strafbare feiten die plegers bekennen.
Rechter-commissaris wordt politierechter
Normaal gesproken moet een rechter-commissaris (RC) na drie tot zes dagen beslissen of iemand langer vast blijft zitten in afwachting van de zaak. Bij supersnelrecht fungeert deze RC meteen als politierechter. Verdachten en slachtoffers weten zo meteen waar ze aan toe zijn.
De supersnelrechtzittingen worden vanaf komende week gehouden op maandag en woensdag in de rechtbank in Groningen. Als de proef bevalt, kunnen deze zittingen ook op andere rechtbanken in het Noorden worden gehouden. In alle andere arrondissementen in Nederland bestaat deze vorm van berechting al langer. De pilot loopt tot mei 2024.
,,De maatschappij vraagt van ons een snelle en adequate manier van afhandelen van veel voorkomende criminaliteit’’, zegt Liesbeth Joosten, plaatsvervangend hoofdofficier van justitie in Noord-Nederland. ,,Met supersnelrecht hebben we weer een extra mogelijkheid om aan die wens te voldoen. Supersnelrecht is daarnaast een belangrijk instrument in het terugdringen van de voorraad strafzaken die nog op de plank ligt.’’
Overlastgevende asielzoekers verdwijnen na vrijlating van de radar
Naast Groningen is niet voor niets gekozen voor Westerwolde, met het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Veel strafzaken rondom overlastgevende asielzoekers worden in het Noorden afgedaan zonder dat verdachten in de rechtszaal verschijnen. Voor lichtere strafbare feiten zitten mensen niet lang in voorarrest. Na hun vrijlating in afwachting van hun proces, verdwijnen ze van de radar van politie en justitie.
Rechters rest dan vaak niets anders dan het opleggen van (voorwaardelijke) celstraffen. Boetes kunnen moeilijk worden geïnd en taakstraffen mogen doorgaans niet worden opgelegd, omdat vluchtelingen in Nederland geen zorgverzekering hebben en daarom niet te werk mogen worden gesteld. Of de opgelegde celstraffen wél worden uitgezeten, is maar zeer de vraag. Hoe groot de voorraad openstaande celstraffen tegen veroordeelde asielzoekers is, is niet duidelijk.
Volgens een woordvoerder van het OM is in deze proef gekozen voor de vier politieteams waarvan justitie verwacht dat daar zaken spelen die zich lenen voor supersnelrecht. ,,De pilot biedt een belangrijke mogelijkheid voor de afhandeling van veel voorkomende criminaliteit.’’
