Kerstversiering verstoort de natuur. Bioloog van Rijksuniversiteit Groningen pleit voor rode kerstlichtjes. 'Niet vreemd dat rood ook de favoriete kleur in de rosse buurt is'
Dot beschikt naar verluidt over de grootste kerstbal ter wereld. Foto: Luc Veenstra
Mooi hoor, al die kerstverlichting die tuin en erf in een gezellige gloed zet. Knus ook. Maar chronobioloog Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen waagt het toch vraagtekens te zetten bij deze traditionele bijdrage aan de lichtvervuiling die het ritme van de natuur verstoort.
Kerst is bij uitstek een periode waarin men de gezelligheid als het ware in het gezicht krijgt gesmeten. Zelfs voor de meest hardnekkige kersthater is het onmogelijk al die feestelijke verlichting te negeren. Schuren, bomen, complete voorgevels en tuinen worden enthousiast met lampjes behangen. Hut: ,,maar in het algemeen kun je toch wel vraagtekens bij al die lichtvervuiling zetten. Kunstlicht zorgt ervoor dat we continu in de zomerstand zitten. En uitgerekend in de periode rond de kortste dag van het jaar gooien we onze tuinen vol met lichten.’’
Lichtvervuiling verstoort babyboom in juni
De gevolgen van lichtvervuiling zijn niet gering. Merels die opeens ’s nachts in gezang uitbarsten, verstoring van duizenden jaren oude trekroutes van vogels en schade aan de biodiversiteit. ,,De daglengte is essentieel voor het jaarritme van de natuur, waardoor bijvoorbeeld vogels in het voorjaar eieren leggen. In hun brein zitten mechanismen die de daglengte kunnen meten. Lichtvervuiling kan roet in het eten gooien, het verstoort bijvoorbeeld ook de seizoensritmiek – timing van gedrag en voortplanting – van insecten en andere dieren en planten.’’
En die van mensen. ,,Vroeger werden de meeste baby’s in mei en juni geboren. Maar door het kunstlicht gaat onze jaarklok er vanuit dat het zomer is. Door de toenemende verlichting in de stedelijke omgeving is dat helemaal afgevlakt.’’
‘Geen toeval dat rood de favoriete kleur in de rosse buurt is’
Oké, oké, hij geeft het toe, ook de bioloog heeft kerstverlichting. ,,Maar niet buitenshuis. En als je dan toch graag de tuin wilt versieren gebruik dan alsjeblieft geen wit, groen of blauw licht. Uit onderzoek blijkt dat rood licht het minst verstorend is, zoogdieren en veel insecten kunnen dat niet zien. Ja, misschien dat het daarom ook de favoriete kleur in de rosse buurt is, omdat hierdoor onze biologische klok minder wordt verstoord. Dat kan volgens mij geen toeval zijn.’’
