Een bedrijf bij Woudsend is bezig mest uit te rijden via een sleepslang. De agrarische sector is een voorname bron van stikstof. Foto: Niels de Vries
De provincies Drenthe en Groningen reageren gelaten op het besluit van het nieuwe kabinet, met voorop de BBB-minister van landbouw Femke Wiersma, om een streep te zetten door het zwaarbevochten natuur-en stikstofbeleid.
Vanuit het zogenoemde Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) konden provincies zelf een plan maken om milieudoelen te halen. Vergunningverlening – vastgelopen door het stikstofoverschot – zou op die manier weer vlot getrokken worden. Sommige provincies zijn verrast over de afschaffing. Ze hadden er de afgelopen twee jaar al veel energie ingestoken.
Het is nog onbekend wat dan nú de maatregelen zullen worden om te zorgen dat natuur, water en klimaat niet te veel lijden onder menselijke activiteit. Veel beleidsmakers en ambtenaren reageren met een glazige blik in de ogen: hoe dan wel? Het lijkt er op – zoals Kamerlid Pieter Grinwis van de ChristenUnie stelde – dat ‘de oude schoenen zijn weggegooid terwijl de nieuwe er nog lang niet zijn’.
Critici wijzen erop dat afschaffing de situatie voor boeren er niet duidelijker op maakt. Sterker nog: juridisch heeft het kabinet nu geen aanvalsplan meer tegen stikstof, waardoor rechters de provincies kunnen dwingen om vergunningen in te trekken. PAS-melders (boeren dicht bij kwetsbare natuur) blijven naar verwachting nog langer in onzekerheid.
Niettemin oogst de beslissing lof bij LTO en boerenactiegroepen. Zij waren kritisch op de wetenschappelijke onderbouwing van het NPLG en vonden dat deze gestoeld was op een te lage ondergrens van stikstofuitstoot.
Bij de provincies Groningen en Drenthe heerst er gelatenheid rond de keuze. BBB-gedeputeerde Henk Emmens laat weten dat de provincie „doorgaat met het afronden van gebiedsprocessen.” Volgens hem zijn „er heel goede ideeën tot stand gekomen in de gebieden. We maken dat netjes af”. Hij vindt de afgelopen twee jaar geen weggegooide tijd.
Om de eigen plannen alsnog uit te voeren, verwacht Emmens geld vanuit het kabinet. „De minister (Wiersma, red.) heeft aangegeven dat er andere budgetten beschikbaar komen voor innovatie in de landbouw en voor agrarisch natuur en landschapsbeheer.”
Ook Drents gedeputeerde Jisse Otter (BBB) maakt zich geen zorgen. Tijdens een vergadering woensdag maakte hij er zelfs een grapje over. „Ik zei vanochtend al tegen onze projectleider: ‘heb je al gesolliciteerd naar een nieuwe baan?’”
Geld komt gewoon
Otter is verbaasd over de commotie die is ontstaan door het nieuws. „Kennelijk is er een bommetje ontploft, maar eigenlijk vind ik alle ophef overdreven. Dit kon je al lang zien aankomen. Het was al duidelijk dat er vanuit het kabinet een koerswijziging aan zat te komen. Zelfs onder het oude kabinet waren twijfels of het NPLG de komende jaren wel behapbaar was.”
Otter verwacht op korte termijn geen ingrijpende veranderingen. Van de door het Rijk toegezegde 270 miljoen euro voor tal van natuur-, stikstof- en watermaatregelen in Drenthe is 130 miljoen al binnen. Voor de resterende 140 miljoen moet de Tweede Kamer formeel nog toestemming geven. „Maar”, zegt Otter, „ik denk niet dat een Tweede Kamerlid hieraan gaat tornen. We hebben al tegen de minister gezegd dat we dat geld gewoon gaan uitgeven.”
‘Desastreus’
Natuurclubs zijn daarentegen woest over de afschaffing. Juridische stappen liggen in het verschiet.
Greenpeace concludeert dat dit kabinet ‘de natuur officieel heeft laten vallen’. Natuur & Milieu verwijt het kabinet ‘jojobeleid’, dat volgens haar ‘desastreus voor de natuur is’. Natuurmonumenten vindt de voornemens van het kabinet ‘een klap in het gezicht van iedereen die de afgelopen jaren werkte aan een mooier platteland’.
LandschappenNL (waartoe Landschapsbeheer Drenthe en Groningen en Groninger en Drents Landschap behoren) ‘maakt zich zorgen’ over de keuze en noemt het ‘van groot belang” dat het kabinet snel duidelijk maakt hoe het de doelen op het gebied van natuur, klimaat, stikstof en waterkwaliteit wil realiseren.
