Er gloort mogelijk toch weer wat hoop voor duizenden boeren die in de penarie zitten vanwege de stikstofproblematiek.
Op basis van nieuw onderzoek zijn wetenschappers het erover eens dat de Nederlandse stikstofnormen nu te streng zijn. Na uitspraak van de rechter in 2019 mag er bijna geen stikstof in de natuur terechtkomen. Om te bepalen hoe ver de regels kunnen worden opgerekt is wel eerst extra onderzoek nodig. Vijf vragen.
Waarom zijn wetenschappers nu tot de conclusie gekomen dat de Nederlandse stikstofnormen opgehoogd kunnen worden?
De twaalf Nederlandse provincies hebben TNO en de Universiteit van Amsterdam, samen met een gezelschap andere wetenschappers als klankbordgroep, gevraagd om een ’rekenkundige’ ondergrens te formuleren. Wanneer een bedrijf dan minder stikstof uitstoot, is geen natuurvergunning nodig.
Waarom is dat belangrijk?
De Tweede Kamer heeft eerder al bepaald dat deze grens moet worden opgehoogd naar 1 mol per hectare per jaar. Dat is zo’n 200 keer meer dan nu is toegestaan. Het rapport bevestigt eerdere conclusies dat de huidige ondergrens van 0,005 mol onzinnig is, schijnzekerheid biedt en niet geschikt is voor vergunningverlening.
Maar hoe hoog die grens moet worden, daarover is nog geen eenduidige conclusie.
Als die grens wordt opgehoogd, mag dan alles weer?
Nee, niet alles. Maar veel activiteiten naar kunnen verwachting weer wél, zoals bijvoorbeeld de bouw van wegen waarbij slechts een tijdelijke stikstofuitstoot is. Ook PAS-melders, boeren die sinds een uitspraak van de Raad van State in 2019 in feite ’illegaal’ zijn verklaard omdat zij geen geldige vergunning hebben, zouden makkelijker kunnen worden gerealiseerd.
Hoeft er dan niets te gebeuren?
Zéker wel. De verantwoordelijkheid om de staat van de natuur overeind te houden of zelfs te verbeteren is dan vooral een nationale verantwoordelijkheid. De Staat moet goed kunnen aantonen én motiveren bij rechters dat zij de natuur niet laat verpieteren. Er zijn dus zeker maatregelen nodig, maar die worden ook genomen. Denk aan vrijwillige opkoopregelingen voor boeren, technische maatregelen in stallen en in de industrie.
Zijn de boeren blij en hoe gaat dit nu verder?
Deels. LTO, de grootste boerenbelangenclub, noemt het een ’gemiste kans’ dat de nieuwe rekenkundige ondergrens nog niet is vastgesteld. Naar de mening van LTO staan er in het rapport zelf wel degelijk aanknopingspunten voor een rekenkundige ondergrens, zoals de in het rapport genoemde 1 tot 18 mol.
Of die grens ook daadwerkelijk wordt opgerekt wordt nu nader bestudeerd door Landbouwminister Femke Wiersma. Zij gaat met provincies nader verkennen wat mogelijk is. De vraag is of de Tweede Kamer haar die tijd gunt.
Kamerlid Diederik Boomsma van NSC, die zelf ook ecoloog is, vindt verder onderzoek ’prima, maar geen reden voor vertraging’. Hij wil dat de ondergrens zo snel mogelijk op 1 mol per hectare per jaar wordt vastgesteld om de PAS-melders te legaliseren „en Nederland uit het stikstofslot te krijgen.”
