Opkomst en ondergang van MartiniZorg. Zorgbedrijf groot gemaakt onder vleugels van gemeente Groningen staat op omvallen (en een half miljoen euro winst ging naar een zorgondernemer)

MartiniZorg, niet te verwarren met het Martini Ziekenhuis, verleende tot voor kort zorg aan bijna duizend cliënten in de stad Groningen en een aantal plaatsen in de noordelijke provincies, tot in Friesland aan toe. Er werkten vorig jaar nog zo’n driehonderd medewerkers. Tientallen daarvan zijn hun baan inmiddels verloren en een handvol zorglocaties is gesloten.

Op de hoofdlocatie in verzorgingshuis Oosterparkheem in Groningen is op het eerste gezicht weinig van het zorgdrama te merken. Bewoners zitten rustig in het wat verouderde dagactiviteitencentrum beneden, verpleegkundigen en verzorgenden helpen ouderen in hun kamers boven en de wachtkamer van het aan MartiniZorg gelieerde PsyValens zit vol cliënten voor psychologische zorg.

Toch zit een groot deel van het personeel in de ziektewet en heeft de gemeente Groningen hard ingegrepen. Afgelopen zomer sloot MartiniZorg zijn locaties in Sellingen, Beerta en Winschoten en de locatie in de Groningse wijk Helpman is nu ook nog dicht.

Alleen de verzorgingshuislocaties in de Oosterparkwijk en Hoogkerk blijven waarschijnlijk behouden. De gemeente Groningen, nota bene de gemeente die het bedrijf in de jaren na zijn oprichting in 2013 in het zadel hielp, trekt nu de stekker uit het beschermd wonen-deel. Wethouder Isabelle Diks verklaart MartiniZorg feitelijk tot onbetrouwbaar bedrijf, dat onrechtmatig jeugdzorggeld declareert en zorg verleent van onvoldoende kwaliteit.

Het was nog wel zo’n goed draaiend bedrijf, blijkt uit de jaarrekeningen. Ruim acht ton positief resultaat in 2017 en zelfs 1,2 miljoen euro winst in 2018. Genoeg voor eigenaar en zorgondernemer Ruud Slot om 550.000 euro uit de bv te trekken en als dividend over te maken aan zijn holding ZorgZaak, en van daar aan zijn privé-bv Zova.

In 2013 begon MartiniZorg nog als tweemanszaakje in de stad Groningen, onder de vleugels van Slot’s Drentse thuiszorgbedrijf de ZorgZaak. Toen de gemeenten in 2015 miljarden euro’s van het rijk kregen om de zorgwet WMO, de jeugdzorg en beschermd wonen uit te voeren, groeide MartiniZorg in no-time uit tot een bedrijf met meer dan 10 miljoen euro omzet en honderden cliënten.

Het begon allemaal uit idealisme, zo stellen oud-medewerkers. Een veilig thuis voor tienermoeders, mensen met problemen als verslaving, cliënten die uit de gevangenis kwamen en forensische hulp kregen. Met nog jeugdzorg- en ouderenzorg-poten er bij. Een bedrijf ook dat veel medewerkers in dienst nam met een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ en voor een deel medewerkers uit de verzorgde groepen zelf wist in te zetten als zorgmedewerker. Liefst een kwart van de medewerkers heeft een migrantenachtergrond, vandaar ook dat het in 2018 nog de Diversiteitsprijs van de gemeente Groningen won. In de Oosterparkheem hangt de prijs nog trots aan de wand.

Van die trots is weinig over. Vrijwel het gehele managementteam zit ziek thuis, de vorige directie is vervangen en onder de uitvoerende mensen is de motivatie naar het dieptepunt gedaald. Een deel van het personeel voelt zich in de steek gelaten door moederbedrijf ZorgZaak en de gemeente, laat een tiental medewerkers weten in gesprekken met Dagblad van het Noorden.

En onder cliënten heerst onrust, blijkt alleen al uit de Facebookgroep ‘Het leed wat MartiniZorg heet’, een groep met 111 leden. Cliënten die volgens de gemeente niet verzekerd zijn van goede zorg, daarom stopt de gemeente ook met het vergoeden van geld voor beschermd wonen.

,,Walgelijk wat hier gebeurt’’, zegt een van de gefrustreerde cliënten op Facebook. ,,Personeel wordt onder druk gezet ontslag te nemen, maar er komt geen nieuw personeel waardoor er niet genoeg zorg is.’’ ,,Ja’’, reageert een andere cliënt, ,,ik word net geholpen door een stagiaire en de telefonische achterwacht neemt niet meer op.’’

Vakbond FNV heeft tientallen klachten van medewerkers gekregen, bevestigt bestuurder Helga Tienkamp. De bond verleent juridische bijstand bij verschillende ontslagzaken. De FNV noemt het uiterst pijnlijk hoe medewerkers die ,,met hart en ziel’’, zorg verlenen, door problemen waar zij niets aan kunnen doen de dupe zijn. ,,De gemeente Groningen heeft daarvoor ook een verantwoordelijkheid’’, vindt Tienkamp. ,,De gemeente heeft gewacht op de Inspectie Jeugd en Gezondheidszorg om in te grijpen, maar had ook zelf onderzoek kunnen doen of zorggelden wel op de juiste manier besteed werden.’’

Het had allemaal niet zo hoeven lopen, zeggen teleurgestelde werknemers. Tot 2018 ging alles immers nog van een leien dakje bij MartiniZorg en was het in praktijk een zelfstandig draaiende dochteronderneming van de ZorgZaak. Maar vanaf 2019 begon de holding ZorgZaak zich volgens hen veel sterker met MartiniZorg te bemoeien. En in coronajaar 2020 ging het financieel plots echt minder. Er kon immers veel zorg niet meer verleend worden, vooral de jeugdzorg viel bijna stil.

Administratief gingen er vervolgens zaken niet goed met de zorgindicaties, waardoor het geld van gemeenten en zorgverzekeraars niet altijd voldoende binnenkwam. En op verschillende locaties bleken niet voldoende medewerkers met de juiste diploma’s te werken.

Volgens ZorgZaak-eigenaar Ruud Slot schrok hij zich een hoedje toen hij daar in 2020 achter kwam. Hij ontsloeg de directeur wegens ‘wanbestuur en ernstige nalatigheid in het leveren van van kwalitatieve zorg’. ,,Het managementteam en de directie hebben er een potje van gemaakt’’, reageert Slot. ,,Ik heb de directie vervangen en het management op non-actief gezet. Een deel heeft zich ziek gemeld. Bij mij hoeven ze niet meer terug te komen.’’

De gefrustreerde collega’s wijten de misstanden allemaal juist aan het ingrijpen van Slot zelf. Doordat hij als eigenaar van de ZorgZaak geld onttrok aan zijn dochterbedrijf MartiniZorg, zou het bedrijf in hun beleving niet voldoende gekwalificeerd personeel meer kunnen aannemen. Dat de administratie niet deugde zou in hun ogen ook komen door de plotselinge bemoeienis van ZorgZaak.

Het zit in werkelijkheid precies andersom, zegt Slot. ,,Het is juist heel sneu voor de hardwerkende medewerkers dat de toenmalige leiding er zo’n zootje van heeft gemaakt. Ik heb hard moeten ingrijpen. Ze leverden ook zorg die te specialistisch was voor een thuiszorgbedrijf als het onze. De forensische zorg met name. Daar zijn we dus allemaal mee gestopt.’’

Dat hij geld onttrokken zou hebben aan de zorg vindt Slot ook volkomen onterecht. ,,Er gaat niets naar mij als privé-persoon. Al het geld in Zova BV wordt weer gebruikt voor nieuwe initiatieven in de zorg. We moeten weerstandsvermogen hebben om verliezen die er ook zijn op te kunnen vangen. En ik investeer fors in nieuwe zorginitiatieven in Hoogeveen en Frederiksoord.’’

MartiniZorg gaat volgens hem in fors afgeslankte vorm verder. ,,Ik stuur niet aan op een faillissement’’, verzekert hij. Of de naam blijft bestaan is nog wel de vraag. Slot is bezig met de notaris zijn kerstboom aan bv’s te versimpelen.