Mestvergisters in Noorden op slot na vondst van amfetamines in het restproduct, schade mogelijk 'vele tientallen miljoenen euro’s'

Amfetaminen zijn het hoofdbestanddeel van de synthetische drug speed maar komen ook voor in bepaalde medicijnen. De stof werd eind juni aangetroffen op 20 van de 33 onderzochte co-vergistingsbedrijven in Noord-Nederland.

Van co-vergisting is sprake als naast dierlijke mest ook bijproducten (plantaardige biomassa) ingezet worden. Het onderzoek betreft dus niet de mono-mestvergisters waar alleen dierlijke mest wordt gebruikt.

Het onderzoek werd gedaan door Wageningen University in opdracht van de noordelijke omgevingsdiensten. Of het een reguliere controle betrof of een controle vanwege vermoedens van drugsafvaldumpingen is niet duidelijk.

De omgevingsdiensten van Groningen en Drenthe hebben de betrokken ondernemers inmiddels ingelicht. De FUMO, de omgevingsdienst in Friesland doet dit volgende week ,,na afstemming met de gemeenten”, zo verklaart een woordvoerder. In de brief staat dat het digestaat niet mag worden afgevoerd vanwege een tweede ronde van monsternames. Tegelijkertijd vindt onderzoek plaats naar de herkomst van de amfetamines in de co-vergisters, de afzet van het digestaat in de afgelopen periode en naar de mogelijke gevolgen voor de volks- en diergezondheid en de ecologie.

Ton Voncken van brancheorganisatie Platform Groen Gas spreekt van een zeer zorgelijke situatie. ,,Een aantal leden in het Noorden heeft ons gebeld omdat ze geen digestaat mogen afvoeren. Dat is een ramp, want zonder afvoer is na verloop van tijd ook de aanvoer van mest of bijproducten niet meer mogelijk. En dat kan behoorlijk in de papieren lopen. Vergisten is een biologisch proces. Dat kun je niet even aan- of uitzetten zoals bij zonnepanelen.”

Wat er exact aan de hand is, weet Voncken niet. ,,We proberen in contact te komen met de omgevingsdiensten, maar dat is ons nog niet gelukt.” Naast de directe schade, vreest de Platform Groen Gas-medewerker ook de indirecte schade. ,,Dit komt het imago van de sector niet ten goede. Dat is heel jammer, temeer omdat tegenwoordig de rendementen goed zijn.”

Dirk Jan Ubbels, melkveehouder en groengas-producen in het Friese dorp Jelsum, meldt dat er bij hem ,,gelukkig helemaal niks’’ is aangetroffen. Andere Friese exploitanten van mestvergisters zijn niet bereikbaar of willen niet reageren. Een exploitant, die niet bij naam genoemd wil worden, verklaart dat de schade mogelijk ,,vele tientallen miljoenen euro’s zal bedragen” als de bedrijven lange tijd op slot gezet worden. Hij vermoedt dat criminelen het drugsafval gedumpt hebben in partijen bijproduct of dat veehouders onder druk gezet zijn om het af te nemen.