Louche vastgoedbazen en levendige drugshandel: Groningen heeft serieus probleem met ondermijnende criminaliteit (en doet niet genoeg om het op te lossen)
Als Groningen niet veel meer actie onderneemt tegen criminele ondermijning, loopt de veiligheid en leefbaarheid van de stad gevaar. Dat zeggen Edward van der Torre en Pieter Tops, die de Groningse veiligheidssituatie en het beleid onderzochten.
De onderzoekers, allebei expert op het gebied van openbaar bestuur en criminaliteit, zeggen te zijn geschrokken van de stand van zaken in Groningen. ,,Ondermijning is hier sterker toegenomen dan in vergelijkbare Nederlandse steden’’, volgens Tops. ,,Maar de handhaving blijft achter. Groningen heeft daarvoor ongeveer evenveel capaciteit als Arnhem, terwijl Arnhem maar half zo groot is.’’
‘Typisch Gronings: terughoudend met grenzen stellen’
Wat is het probleem precies? Ondermijning houdt in dat misdaad dichtbij de ‘gewone’ samenleving komt en die beschadigt, bijvoorbeeld in de vorm van intimidatie of uitbuiting. Om een beeld te krijgen van ondermijning in Groningen, spraken Tops en Van der Torre met onder meer burgemeester Koen Schuiling, gemeenteambtenaren, medewerkers van de politie en het Openbaar Ministerie en jongerenwerkers.
De onderzoekers maken zich specifiek over twee dingen zorgen: drugs en vastgoed. ,,Er is hier een levendige handel in drugs, die samenhangt met de horeca die dag en nacht open is’’, zegt Van der Torre. ,,Ik zeg niet dat die openingstijden per se anders moeten, maar het lijkt wel typisch Gronings om heel terughoudend te zijn met grenzen stellen.’’
Is huisjesmelker louche of crimineel?
Ook zijn in de stad veel particuliere verhuurders actief, van wie een deel zich dubieus gedraagt; ze vragen bijvoorbeeld veel te hoge huurprijzen en schofferen of bedreigen huurders die hun recht proberen te halen. ,,Wij konden niet goed de vinger leggen op hoe het precies zit in die vastgoedwereld’’, zegt Van der Torre. ,,Is zo’n huisjesmelker gewoon een beetje louche, of echt crimineel? Dat is vaak heel moeilijk te zeggen.’’
Om slecht verhuurdersgedrag tegen te gaan, werkt Groningen sinds 2019 met een verhuurdersvergunning. ,,Een prima idee en beter dan niks’’, oordeelt Van der Torre, ,,maar laten we niet doen alsof daarmee het lek boven is.’’
Maak veiligheid en ondermijning speerpunt van coalitieakkoord
De gemeente moet veel meer bovenop criminele netwerken duiken, en meer handhavers inzetten. ,,We gaan er natuurlijk niet over, maar wat ons betreft moet dat absoluut in het nieuwe coalitieakkoord’’, zegt Tops. Hij en Van der Torre constateren dat Groningen van oudsher nogal een blinde vlek heeft voor veiligheid. ,,Voor het ruimtelijke en sociale zie je heel veel aandacht, terwijl de gemeenteraad criminaliteit lange tijd meer als een taak van de politie en het OM zag.’’
Tot 2019 was de tendens bovendien te optimistisch, vinden de onderzoekers. Terwijl ook toen al het wapenbezit en drugsgebruik onder jongeren toenam en huisjesmelkers op grote schaal jonge huurders onder druk zetten, zag het toenmalige gemeentebestuur Groningen vooral als gezellig, levendig én zeer veilig.
Daar is onder het huidige college van burgemeester en wethouders al iets in veranderd, zien de onderzoekers. ,,Maar het gemeentebestuur moet nog verder wakker worden. Ondermijning tast het sociale karakter en de leefbaarheid van de stad aan’’, waarschuwen ze.
