Lijsttrekkers in het Noorden met lantaarn te zoeken. Terwijl er toch heel wat speelde

Pieter Omtzigt, Dilan Yeşilgöz en Frans Timmermans, daar draait het om deze campagne. Geert Wilders en Caroline van der Plas blazen ook nog een partijtje mee. Maar voor de rest is het in de peilingen klein bier. Een kwart van de kiezers zweeft nog, maar dat is dan vooral twijfelen tussen wie van die vijf.

De verkiezingsprogramma’s van alle partijen staan bol van de mooie woorden over de regio. Maar we moeten die Grote Vijf met een lantaarntje zoeken in het Noorden. Pijnlijk voor de organisatoren van het traditionele Debat van het Noorden, die net als de afgelopen verkiezingscampagnes hadden gehoopt de landelijke lijsttrekkers naar Groningen, Drenthe of Fryslân te krijgen. Er speelt genoeg, immers.

De mensen van SNN, het samenwerkingsverband van de drie provincies, waren alleen een beetje laat met de uitnodigingen. Drukdruk, ingelaste verkiezingen. De lijsttrekkers en hun communicatiemensen hielden de boot af en lieten uiteindelijk weten dat ze ‘geen tijd’ hadden.

De partijen kwamen nog wel met hun nummers twee, drie of lager, vooral met de redelijk onbekende noordelijke kandidaten. Daar doen we het niet mee, reageerden de noordelijke provinciebestuurders, want zonder lijsttrekkers loont het de moeite niet. Zo’n debat kost nog heel wat geld, tijd en moeite. Daarmee is wel een kans verkeken om de punten van het Noorden nog eens onder de aandacht te brengen en dat had bepaald geen kwaad gekund.

We merken het als schrijvende journalisten ook. Het valt niet mee de Grote Vijf te spreken te krijgen voor Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant. Een confrontatie over de noordelijke onderwerpen als gas, bereikbaarheid en platteland lijken ze uit de weg te gaan.

De kleine partijen willen wel, D66 en SP voorop. Maar de Grote Vijf houden de boot telkens af. Jaja, jullie staan op de lijst maar het is wel een héél lange lijst, antwoordde GroenLinks-PvdA. Neenee, het is nog te vroeg, zeiden Omtzigt en de mensen. Nee, Yeşilgöz kan niet, reageerde de VVD na drie keer aandringen. We konden Aukje de Vries interviewen, de nummer 8 op de lijst. Wie kent haar niet?

Voor kranten is het toch al een gure tijd want politici shinen liever op tv. Caroline van der Plas maakte alleen geen beste beurt met een interview vol ‘uuhs’ en ‘aahs’ en flodderige antwoorden in De Telegraaf. Voor interviews in de krant gelden bij de Grote Vijf allerlei mitsen en maren. Voorgekookte vragen, afspraken over taboes, het leger van communicatie-adviseurs heeft het er maar druk mee.

Zelfs de politici spontaan aanspreken als ze ergens op bezoek komen wordt lastiger. Na de paraplu op het hoofd van Baudet is de beveiliging - terecht - weer een stukje strenger. De grote lijsttrekkers komen het liefst incognito, zonder pers, op bezoek bij mensen in het Noorden. Die enkele keer dat ze hier nog komen.

Frans Timmermans schijnt wel bij mensen thuis te zijn geweest en was op een campagnebijeenkomst in De Oosterpoort in Groningen. Ook daar was alles strak geregisseerd. Zijn binnenkomst bleef geheim, vooraf was geen tijd en na afloop kregen drie journalisten nauwelijks tien minuten voor een paar vragen. Hij zou aan de rechterkant van het podium stappen, daar konden we hem snel even opvangen, beloofden vier verschillende communicatieadviseurs. Maar Timmermans liep links het podium af en verdween eerst nog in een menigte partijgenoten. Even later was hij er dan, maar zichtbaar gehaast.

Ze hebben nu eenmaal meer te winnen met tv-optredens. Maar dat moet dan wel op de manier van de programmamakers. Zoals bij NOS op 3, dat telkens twee politici tegelijk blootstelt aan vragen van een groepje jongeren. Een wel héél strak geregisseerd programma waar de kandidaten eigenlijk maar weinig ruimte krijgen voor hun eigen verhaal.

Omtzigt en Timmermans die maandagavond in Arnhem nog ruim anderhalf uur de tijd kregen voor een gesprek, moeten het de dag erna in een paar minuten doen bij het jeugdprogramma. ,,De tijd, de tijd!’’, waarschuwen de presentatoren telkens als een van de politici even meer dan drie zinnen achter elkaar probeert uit te spreken. Alles voor het tv-moment.