De openbare verhoren van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen bleken maandag een vat vol emoties. Een gedupeerde en een gedeputeerde uit Groningen hielden het regelmatig niet droog.
Frouke Postma-Doornbos stokt. De woorden komen er schokkend uit. ,,Ik heb gefaald als moeder. Ik heb geknokt voor mijn huis, maar ik had voor mijn kind moeten knokken.”
Haar woorden snijden door de ziel. Het is muisstil in de zaal waar de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen zijn verhoren afneemt. Postma-Doornbos is de 41ste getuige, na een pauze van elf dagen, die wordt verhoord. Deze 18e dag blijkt een dag van emoties.
‘Monster in de grond’
Postma-Doornbos woont in Schildwolde. Ze breekt als ze vertelt over die dag in mei in 2017. Als ze een feestje in de tuin geeft vanwege haar trouwdag. Een feestje dat wordt verstoord door ,,een monster dat in de grond zijn bek opentrekt”. Ze siddert nog steeds als ze over de ,,bewegende grond en een heel eng geluid” spreekt: ,,Daar sta je dan in je mooie kleren. De visite met bloemetjes onder de arm.” Even houdt ze stil: ,,Dat was echt… dat was echt heel heftig. Je denkt: wanneer houdt dit ooit op? Wanneer kunnen we weer ons leven oppakken?”
Ze telt hoeveel mensen er in 2015 bij haar over de vloer komen om schade op te nemen. ,,Die kwamen tekenen, onderzoeken. Ik heb de bouwvakkers niet meegeteld. Het waren er 60 in een jaar tijd.’‘
Jarenlange strubbelingen
De inwoonster van Schildwolde vertelt over de jarenlange strubbelingen om haar gelijk te krijgen. Een lang proces om schade vergoed en hersteld te krijgen. ,,We hebben jarenlang geen vrije tijd meer gehad. Alle vrije tijd ging op aan mailen, bellen, plannen bespreken. Het huis uitruimen, het huis weer inruimen. Meerdere keren gehad dat alles binnenin geverfd en hersteld moest. Waren we veel mee bezig. Wat ook heel erg meespeelde, was het denkproces: hoe moet het?’‘
Haar voor Groningers ongetwijfeld herkenbare verhaal raakt iedereen - in de zaal ook zichtbaar - als ze vertelt over de depressie van haar jongste zoon. Die de aardbevingsgerelateerde stress niet meer kan behappen. Maar Postma-Doornbos en haar man hebben het niet door, vanwege alle gedoe. ,,Ik heb gefaald als moeder. Ik heb geknokt voor mijn huis, maar ik had voor mijn kind moeten knokken”, zegt ze met gebroken stem. Ze vertelt hoe hun kinderen stress kregen door het gedrag van haarzelf ,,Wij waren snel boos. Snel van streek. Er was vaak gedoe. Ik ben heel dankbaar dat onze jongens heel loyaal naar ons zijn gebleven”.
Later die middag komt ook oud-gedeputeerde Eelco Eikenaar. Ook hij is deze maandag met regelmaat emotioneel. Even heeft hij zich niet meer in de hand als commissievoorzitter Tom van der Lee vraagt hoe hij terugkijkt op de rol van de provincie Groningen. Is hij voldoende in staat geweest om de belangen van burgers voldoende te borgen? Eikenaar met trillende lip: ,,Dat vind ik een heel moeilijke vraag.” Als Van der Lee hem voorstelt om een slokje water te nemen en zijn emoties wat zijn bedaard zegt de voormalig SP-gedeputeerde: ,,Nee, ik denk niet dat het gelukt is.”
Even daarvoor rept de SP-gedeputeerde al over een achterhoedegevecht dat hij niet kon winnen. ,,Wij vonden het onze verantwoordelijkheid om voor de inwoners van Groningen op te komen. Het waren onze inwoners. Daar moesten we voor opkomen.” Iets wat hij alleen voor elkaar zou kunnen krijgen via ,,grote politieke en maatschappelijke druk”. Maar de oud-gedeputeerde moet erkennen dat het niet is gelukt, zegt hij zichtbaar geëmotioneerd.
Frouke Postma-Doornbos - overgehaald door haar inmiddels volwassen zoons om het verhaal te vertellen dat ze heeft verteld - heeft veel verhoren al geluisterd. Met verbazing luisterde ze naar oud-minister Henk Kamp. Die ondanks de waarschuwingen van het Staatstoezicht op de Mijnen (‘win minder gas, want het is niet veilig’) niet ingreep in de gaswinning in Groningen.
,,Ik ben niet een arme Groninger, maar een Nederlands staatsburger. Ik heb er recht op dat de overheid mij beschermt. Dat de overheid mij veiligheid biedt waar dat mogelijk is”, zei Postma-Doornbos. Volgens haar is er een parallel te trekken met de slachtoffers van de toeslagenaffaire. ,,Er wordt vanuit gegaan dat je dingen doet die niet in de haak zijn (...) maar ik heb evenveel recht als iemand uit Den Haag, Middelburg of een Waddeneiland.”
