Fayenne Welbergen (10) heeft nachtmerries gehad door de aardbevingen en de scheuren in de muren van haar kamer. Foto: Peter Wassing
‘Geef Groninger jongeren toekomst’. Onder die noemer wil Gerrie Schotman uit Woltersum het leed van duizenden kinderen in het aardbevingsgebied onder de aandacht brengen. Volgens haar moet de overheid investeren in hun toekomst. Aan het woord Fayenne Welbergen (10), Saar Velting (9) en Seth Slamat (9) uit Woltersum. ,,Ik droomde dat ons huis instortte.’’
Achter de voordeuren in Woltersum − 350 inwoners − schuilt veel bevingsleed. Niet alleen volwassenen hebben last van stress, angst en onzekerheid.
woonde jarenlang met haar ouders en broers in een huis in Garrelsweer. Bij elke beving groeide de grote scheur in de muur pal boven haar bed. Ook de andere scheuren in de muren van haar slaapkamer werden steeds groter. Toen was er vorig jaar midden in de nacht een extra grote beving.
Ze schrok wakker. ,,Ik zag mijn dierenpoppetjes bewegen, ze vielen een voor een om. Mijn kettingen rinkelden in de la. Ik was bang en ging in bed liggen bij papa en mama.’’
Fayenne Welbergen (10) heeft nachtmerries gehad door de aardbevingen en de scheuren in de muren van haar kamer. Foto: Peter Wassing
‘Het klonk alsof er een grote bom afging’
Na die beving kreeg Fayenne last van nachtmerries. ,,Ik heb er nare dromen over gehad. Ik droomde dat mijn huis instortte. Dat we uit ons huis moesten vluchten en dat ik mijn familie en onze huisdieren moest meenemen.’’ Toen ze voor het eerst een nare bevingsdroom had, bleef ze bij haar ouders in bed slapen. Ze durfde niet meer terug.
Fayenne was de afgelopen jaren vaak bang. Steeds als ze een beving voelde, was ze angstig in haar eigen huis. ,,Het klonk alsof er een grote bom afging. Ik vond het spannend en eng. Ik was bang dat het huis op een gegeven moment zou instorten’’, zegt Fayenne.
Seth Slamat (9) kijkt er tegenop om naar een wisselwoning te gaan. Foto: Peter Wassing
woont bij zijn vader in een huis tegenover de basisschool waar ook scheuren in de muren zitten. ,,De scheuren vind ik hier niet zo erg. Toen ik met mama nog in Wirdum woonde, zaten er veel grotere en dikkere scheuren in de muur’’, zegt Seth. ,,Dat vond ik wel spannend, want die zijn echt groter geworden.’’
Zijn moeder verhuisde in december naar Ten Post; ze wilde graag weg uit de oude woning vanwege de bevingsschade.
Saar Velting (9) droomde dat er grote brokken steen van de muren in haar huis vielen. Foto: Peter Wassing
Ook moet een tijdje in een wisselwoning verblijven, vanwege de scheuren in de Woltersumse woonboerderij van haar ouders. En ook zij ziet ertegen op. ,,Stom. Ik vind het niet leuk. Ik vind het hier fijn in huis, ik ben het hier gewend en wil niet naar een ander huis. En daar is het kleiner.’’
Het is niet duidelijk wanneer en voor hoelang het gezin in de wisselwoning moet, tot ergernis van moeder Donna.
‘We praten er liever niet over’
In november verhuisde het gezin van Fayenne naar Woltersum. Haar ouders waren het gedoe rond het versterkingstraject, dat al jaren voortsleepte, zat. Eigenlijk wilde het gezin Groningen ontvluchten, maar haar ouders bleven toch in de buurt wonen, zodat Fayenne naar dezelfde basisschool in Ten Post kon blijven gaan.
Maar het nieuwe koophuis in Woltersum heeft óók bevingsschade. En ook dit huis moet versterkt worden. En ook nu zit er weer een scheur in de muur van haar kamer. Fayenne weet niet beter dan dat ze in een beschadigd huis thuiskomt na school. Op school erover praten met klasgenootjes is moeilijk. ,,We praten er liever niet over. We praten liever over leuke dingen.’’
Fayenne op haar kamer met knuffelbeer Bram. Foto: Peter Wassing
Fayenne, haar broers en haar ouders moeten tijdelijk naar een wisselwoning. Dat dat nodig is, staat vast. De grote vraag is alleen wanneer. En voor hoelang. Die onzekerheid knaagt.
‘Opeens wéér verhuizen, daar zie ik tegen op’
Fayenne sprak erover met haar broer Yonah (12). Hoe spannend het is om te verhuizen. Hoe het dan moet met hun kat Raaf, witte herder Tess en konijnen Bailey en Pip. En hoelang het dan duurt. ,,Je weet niet wanneer het verhuizen moet. En dat je alles weer moet uitzoeken en moet inpakken, wat wel en niet mee kan. Opeens wéér verhuizen, dat vind ik niet leuk. Daar zie ik erg tegen op’’, zegt ze.
Seth heeft geluk dat het huis van zijn vader in Woltersum een houten skeletwoning is, waardoor de aardbevingen iets minder invloed hebben. Desondanks moet ook die woning versterkt worden en moet Seth een tijdje in een wisselwoning wonen. ,,Jammer’’, zegt Seth. ,,Ik heb daar geen zin in. Het is er zo klein.’’
Het is nog onduidelijk waar de wisselwoning komt te staan. Misschien in de buurt van Ten Post. ,,Dan moet ik opeens een eind fietsen. Nu woon ik nog recht voor de school en loop ik gewoon.’’
Seth op zijn kamer met zijn hamster Snufje. Foto: Peter Wassing
‘Ze laten mensen in spanning’
Het gezin Velting is al jaren bezig met het ene na het andere telefoontje om rapporten te krijgen over het versterken van het huis. ,,Ik merk wel eens boosheid bij papa en mama, als ze over de aardbevingsschade praten’’, zegt Saar. Het nieuws over het rapport van de parlementaire enquête is haar niet ontgaan. ,,Het is niet leuk, voor alle mensen hier niet en voor mij niet. Ze laten mensen in spanning en dat is niet netjes.’’
Ze weet precies waar alle scheuren in het huis zitten. Het laat haar niet koud: Saar had net als Fayenne nachtmerries door de aardbevingen. ,,Ik droomde dat er grote brokken steen uit het plafond en van de muur vielen. En uit de hoeken, daar en daar’’, wijst ze om zich heen in de woonkamer van het huis. ,,Ik heb drie keer die droom gehad en ik was elke keer alleen thuis.’’
Saar achter haar bureau op haar kamer. Foto: Peter Wassing
Fayenne is de enige van haar vriendjes en vriendinnetjes die nog niet in een wisselwoning zit. Ieder ander kind op CBS De Wieken in Ten Post woont al in zo’n tijdelijke woning. Fayenne was een tijdje geleden thuis bij schoolvriendje Mark. ,,Daar wonen zal ik niet leuk vinden. Het was er heel klein. Misschien gaan wij ook in zo’n klein huisje en misschien is het nog wel krapper.’’
Veel kinderen moeten kamers delen met broertjes en zusjes. ,,Ik zal het huis en mijn kamer het meest missen. Mijn andere speelgoed. Mijn Pokémonkaarten’’, zegt Fayenne.
‘Ik word soms boos als de tv aanstaat’
Wat ze in elk geval meeneemt naar de wisselwoning is haar knuffel Bram de ijsbeer. ,,Mijn oma breit graag kleertjes voor Bram. En ik neem genoeg kleren mee, mijn PlayStation. En mijn tekenspullen, want ik teken graag’’, zegt Fayenne, terwijl ze wijst naar de tekening van SpongeBob SquarePants aan de muur in de keuken.
Er is veel dat Fayenne niet begrijpt. Dat er zoveel ondraaglijke onduidelijkheid is. Dat het jaren en jaren duurt voor huizen met schade hersteld worden. ,,Ik word soms boos als de tv aanstaat, omdat het lijkt of het ze niks kan schelen. Als er weer een beving is geweest, dat ze gewoon verdergaan met andere dingen’’, zegt ze over de beleidsbepalers in Den Haag.
Gerrie Schotman (49) woont in Woltersum en is gedupeerde van de aardbevingen. Ze vindt het huidige Nationaal Programma Groningen onvoldoende en wil dat er meer erkenning komt voor kinderen die opgroeien in het aardbevingsgebied. Schotman pleit daarom voor een nationaal programma, ‘Geef Groninger jongeren weer toekomst’: een oproep aan de overheid om de komende decennia te investeren in het toekomstperspectief voor 30.000 Groningse kinderen en jongeren met bevingsleed. Op 14 februari besprak ze samen met inwoners tijdens een ouderavond in het dorpshuis in Garrelsweer ideeën om het programma voor elkaar te krijgen. Eerder was ze de initiatiefnemer van een schrijfactie waarin Groningse kinderen ansichtkaarten schreven aan Den Haag.
