De Tweede Kamer heeft dinsdag de langverwachte Tijdelijke wet Groningen (TwG) aangenomen. Daarin staat onder meer dat verantwoordelijk staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw, D66) het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) een aanwijzing kan geven.
Het komt er in dit geval op neer dat het IMG, dat sinds de oprichting er prat op gaat onafhankelijk te zijn, verplicht is om de orders van Vijlbrief op te volgen. De staatssecretaris stelt met de aanwijzingsmogelijkheid ,,weer enig grip te krijgen” op de schadeafhandeling door het loket.
‘Volledig onafhankelijk’
Normaal gesproken is geregeld dat een bewindspersoon (in dit geval dus Vijlbrief) zelfstandige bestuursorganen (zbo) zoals het IMG een zogenaamde aanwijzing kan geven. Voorbeelden van zbo’s zijn Staatsbosbeheer, Centraal Bureau Rijvaardigheid (CBR) en de Kamer van Koophandel. Maar het schadeloket IMG viel buiten die aanwijzingsbevoegdheid en kon daarom ook steeds met recht volhouden ,,volledig onafhankelijk” te zijn van de Nederlandse staat.
Iets waar bestuursvoorzitter Bas Kortmann van het IMG tijdens de parlementaire enquête gaswinning Groningen ook op hamerde. Volgens hem moet die onafhankelijkheid worden gekoesterd. Kortmann vindt die ,,onafhankelijkheid de enige manier om het vertrouwen bij de Groningers nog enigszins overeind te houden of verder te vergroten”, zei hij tegen de commissie. Kortmann verzette zich dan ook hevig tegen de aanwijzingsbevoegdheid omdat de overheid samen met de NAM verantwoordelijk is voor de hele situatie in Groningen. ,,Dat wringt, dat is niet goed en ook niet nodig.”
Tweede Kamerlid Sandra Beckerman ziet die moeilijkheid ook wel, maar vindt alsnog dat het niet goed gaat. Zij diende meerdere amendementen in voor de TwG om de wet aan te passen. Een van die wijzigingen was om Vijlbrief alsnog de bevoegdheid te geven een aanwijzing aan het IMG te geven. Omdat de wet is aangenomen, gaat ook deze bevoegdheid per direct in. ,,De problemen bij de schadeafhandeling stapelen zich op”, laat het SP-Kamerlid weten die acht van haar voorstellen dinsdag aangenomen zag worden. ,,Aangenomen moties worden [door het IMG] niet uitgevoerd. Daarom zijn we nu met een wetswijziging gekomen waarmee het kabinet het IMG aanwijzingen kan geven.”
Vijlbrief mag zich niet bemoeien met individuele zaken
Beckerman verwacht dat aardbevingsgedupeerden die nu niet in aanmerking komen voor schadevergoedingen en compensatieregelingen dat alsnog wel kunnen krijgen. Een goed voorbeeld daarvan is de omgekeerde bewijslast in de omgeving van Norg en Oost-Groningen. Voor een deel van de inwoners geldt die omgekeerde bewijslast niet omdat het IMG vindt (na onderzoek) dat er geen sprake kan zijn van directe mijnbouwschade. Omwonenden moeten daarom nu weer zelf bewijzen, in plaats van gaswinningsorganisatie NAM en IMG, dat het daar wel door komt.
Vijlbrief is het daar, met een groot deel van de Tweede Kamer, niet mee eens en kan het IMG nu verplichten die omgekeerde bewijslast weer terug in te voeren voor deze gebieden. Overigens is het niet zo dat de staatssecretaris kan ingrijpen op individueel niveau.
