Erwin van der Laan uit Overschild is het wachten zat op een nieuwe woonboerderij. Foto: Corné Sparidaens
Aardbevingsgedupeerde Erwin van der Laan wil een nieuw huis bouwen in Overschild, maar de gemeente heeft niet genoeg budget. Noodgedwongen wacht hij al een jaar in een wisselwoning. ,,Ik wil gewoon mijn huis terug, vooral voor mijn zoontje.’’
Hij vroeg de gemeente al talloze keren om meer geld voor een nieuw huis. De gemeente Midden-Groningen heeft een budget van 8,6 ton beschikbaar, weet Erwin van der Laan (38) uit Overschild. Maar voor zijn nieuwe woonboerderij is ruim 1,2 miljoen euro nodig. ,,Dan kom je toch echt een paar ton tekort. En ik ga dat niet ophoesten’’, zegt Van der Laan, terwijl hij een trekje van zijn cigarillo neemt.
Van der Laan verblijft al 14 maanden in een wisselwoning, wachtend op een nieuw huis. Met zijn zoontje van 9 jaar. ,,Hij vraagt me vaak wanneer we eindelijk verhuizen, maar ik kan het hem niet uitleggen.’’ Hoe heeft het zover kunnen komen?
Motie om financiële hobbels
De ellende voor Van der Laan begon in 2019, toen bleek dat zijn huis versterkt moest worden als onderdeel van ‘batch 1588’. Dat zijn de 1588 huiseigenaren in het aardbevingsgebied waarbij de gemeente de leiding heeft over de versterking of nieuwbouw in plaats van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG).
Er zijn al jaren veel problemen met batch 1588 (zie kaders). Tweede Kamerleden Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA) dienden eerder deze maand een motie in om gedupeerden schadeloos te stellen als zij eigen geld hebben moeten inleggen of die niet verder kunnen door financiële hobbels.
‘Toen moest ik maar een nieuwe zoeken’
Van der Laan is zo’n gedupeerde. Van die 1588 wonen er inclusief hemzelf 89 in Midden-Groningen, allemaal in Overschild. Maar waar de meeste van zijn dorpsgenoten een nieuw huis kregen, moest dat van Van der Laan worden versterkt. De gemeente wees zijn woonboerderij in 2019 aan als karakteristiek erfgoed, bepalend voor het dorpsgezicht.
De woonboerderij van de familie Van der Laan was geliefd onder fotografen, maar ging deze zomer tegen de vlakte. Eigen foto
Van der Laan liet een aannemer een offerte maken en kreeg in 2020 te horen dat een versterking meer dan 1,3 miljoen euro zou kosten. De gemeente vond dat te duur. Aan een alternatief plan om alleen de voorgevel te behouden hing hetzelfde prijskaartje. ,,Toen moest ik van de gemeente maar een nieuwe aannemer zoeken’’, zegt Van der Laan met een zucht. Hij steekt nog maar een cigarillo op.
In het eerste half jaar van 2021 versleet hij vervolgens zes andere aannemers. Die wilden zich stuk voor stuk niet eens wagen aan een raming. ,,Ze vonden het project zo ingewikkeld dat ze er niet aan wilden beginnen. Geen eer aan te behalen. Een van hen had nog een tip: platschuiven. Met andere woorden, niet versterken maar gewoon slopen’’, zegt Van der Laan.
Op een gegeven moment was hij het helemaal zat. ,,Elke keer ben je weer voor Jan Lul bezig. Maar als ik de gemeente om hulp vroeg, waren ze slecht bereikbaar of duurde het weken voor ik iets hoorde. Het lijkt of de gemeente zich ver verheven boven de burger voelt’’, zegt Van der Laan geïrriteerd. ,,Ik vind het een kutgemeente.’’
‘Het huis kraakte en hij was bang’
In juli 2021 kwam hij bij zijn achtste aannemer uit, die wél een raming wilde maken en deze in december 2021 af had. Ook daar rolde weer ruim 1,4 miljoen uit. ,,Uiteraard ook weer te duur.’’ De aannemer moest van de gemeente verder stoeien, maar in januari 2022 bleek een plan om alleen de voorgevel te behouden opnieuw niet toereikend.
Erwin van der Laan in het kantoor van zijn autobedrijf in Overschild. Foto: Corné Sparidaens
Ondertussen werd het wonen in de beschadigde woonboerderij er voor Van der Laan niet veiliger op. In augustus 2022 schudde zijn zoontje hem huilend wakker uit zijn slaap. ,,Het huis kraakte en hij was bang. Toen was ik er echt klaar mee en ben ik tegen de instanties uit mijn vel gebarsten. Ze regelden meteen dat we vanaf 1 september 2022 in een wisselwoning konden.’’
‘Ik liet de boel direct platschuiven’
Het is december 2022 als Van der Laan een gesprek met de gemeente, een betrokken adviesbureau en de NCG heeft over het budget voor een nieuwe woning. Het was inmiddels duidelijk dat een bedrag onder de miljoen niet ging lukken. ,,Ik kreeg de vraag van dat adviesbureau wat ik dan zelf ging bijbetalen. Nou, geen cent’’, zegt Van der Laan als hij zijn stem verheft en een nieuwe cigarillo uit het doosje pakt. ,,Ik heb niet om die ellende gevraagd. Ik ben hier de gedupeerde, maar word behandeld als een crimineel.’’
De gemeente ging de mogelijkheden verkennen en zou hem in februari dit jaar duidelijkheid verschaffen. Dat gesprek werd een dag van tevoren geannuleerd. In april gebeurde dat opnieuw. Van der Laan was het zat. In juli kreeg hij toestemming van de erfgoedcommissie om de boerderij te slopen als hij het identiek zou herbouwen. ,,Ik liet de boel direct platschuiven. Na al het gezeik was ik opgelucht toen het was gesloopt.’’
‘Er moeten miljoenen meer budget komen’
Zo ging het huis in de zomer tegen de vlakte, maar zit Van der Laan voorlopig nog met zijn zoontje vast in de tijdelijke woning. Na 14 maanden is er geen zicht op een uitweg uit de financiële impasse en een nieuwe woonboerderij. Van der Laan zit met de handen in het haar. ,,Er moeten miljoenen meer budget voor batch 1588 komen. Ik wil gewoon mijn huis terug. Vooral voor mijn zoontje.’’
Over batch 1588
Batch 1588 ontstond in 2019 in samenspraak met toenmalig minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat). Binnen de batch hebben de gemeenten Eemsdelta, Groningen en Midden-Groningen de leiding. De versterking van de huizen binnen de batch worden met subsidies betaald.
De subsidieregeling had tot doel om de versterking voor de huizen uit batch 1588 te versterken, maar in de praktijk kost de berekening van het budget per woning en het vaak benodigde maatwerk veel tijd. Bovendien blijken de budgetten vaak niet toereikend en zijn eigenaren veel meer geld kwijt voor het versterken of nieuw bouwen van hun huis.
Reactie gemeente
De budgetten in batch 1588 zijn vaak niet toereikend, erkent communicatieadviseur Greetje Remmerde van gemeente Midden-Groningen. ,,De modelmatige werkwijze sluit met name in Overschild lang niet altijd aan op de werkelijke situatie, om te zorgen dat de eigenaar een vergelijkbare woning kan terugbouwen. Dat vereist veel maatwerk en dat kost helaas veel tijd.’’
Ze heeft ook een verklaring voor het feit dat de budgetten onvoldoende aansluiten op de bedragen die de aannemers rekenen. ,,De indexering gaat uit van een landelijk beeld, maar die wijkt af in het aardbevingsgebied. Dat komt bijvoorbeeld door marktontwikkeling en specifieke materialen. We zijn met het Rijk in gesprek om de indexering beter op de werkelijkheid te laten aansluiten, zodat we problemen kunnen gaan oplossen zonder uitvoerige maatwerktrajecten.’’
