Een bewoonster filmt de laatste momenten van haar woning in Appingedam. Foto: Jan Zeeman Foto: Photo: Jan Zeeman
Veel bewoners van het Groningse bevingsgebied rekenen erop dat de gaskraan toch weer open gaat als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Een deel vindt dat ook wel terecht, blijkt uit een rondgang door Appingedam.
Lucille Anema uit Appingedam zou het niets verbazen als de gaskraan weer open gaat. ,,Het is overmacht’’, vindt ze. ,,Wat komt dat komt. We zijn allemaal afhankelijk van gas dus het is niet anders.’’
Lucille Anema
Ze woont op een woonboot en heeft ook aardbevingsschade. ,,Aan de steiger. Ik voelde de hele boot heen en weer slingeren tijdens een van de bevingen. Dus ik zit er ook niet op te wachten dat er weer meer gas geboord gaat worden. Maar door de oorlog in Oekraïne is het een gewetensvraag geworden. Je wilt het liever niet, maar Poetin moet gewoon gestopt worden. Dat is belangrijker. Ik vind alleen eigenlijk wel dat de opbrengst van het gas meer in Groningen terecht moet komen. Of het mag voor de bevolking hier in ieder geval goedkoper worden het huis te verwarmen.’’
Even verderop staat eigenaar Jur Romeling van spelletjes en game-zaak Press-Start te praten met twee jonge klanten. Ze zijn het er alledrie over eens: pomp het veld onder Groningen maar leeg want de oorlog is erger. ,,Als de opbrengst ervan dan ook maar hierheen gaat’’, zegt Romeling.
Jur Romeling
,,De vrijheid van de westerse wereld is belangrijker dan de schade aan woningen in Groningen’’, gaat hij verder. ,,Veel mensen hier hebben er wel begrip voor dat er vanwege de dreiging van Poetin en Rusland weer gas gewonnen moet worden uit het veld hier onder ons. Ik heb zelf ook wel last van de aardbevingen, net als veel bewoners van Appingedam. Maar we moeten toch ook een antwoord bieden op de dreiging van Poetin en als het dan helpt om weer meer gas te winnen uit Groningen, dan moet dat maar. Een kernbom geeft wel even zwaardere bevingen dan de gaswinning.’’
‘Belangrijk wereld rustig te houden’
Een 52-jarige voorbijganger vindt het dubbel: ,,Ik heb begrip voor de situatie in de hele wereld. Vanwege de oorlog kan je er op rekenen dat ze het Groningse gas weer nodig hebben. Afhankelijk zijn van Poetin is gevaarlijk en het is belangrijk de wereld rustig te houden. Maar voor ons hier is dat geen ideale situatie. Ik woon al zeven maanden in een wisselwoning en dat is heel naar. Je hebt niets voor jezelf, je kan niet bij je spullen. Het gaat vast nog erger worden met de bevingen en daardoor met versterkingsoperaties als er meer gas gewonnen wordt. Er mag dan wel wat meer tegenover staan voor de bevolking hier dan nu het geval is.’’
‘ Gaan vast beloftes breken’
Maar zeker niet iedereen is zo positief. Een 41-jarige man reageert boos. ,,Ze gaan vast hun beloftes breken en toch weer extra gas winnen. Ik ben er faliekant op tegen’’, zo maakt hij een wegwerpgebaar. ,,We hebben er al zo veel ellende van en we krijgen er niks voor terug. Maar je voelt aan alles dat het er toch van gaat komen. Hoe harder ze zeggen dat het niet gaat gebeuren, hoe meer mij duidelijk wordt dat ze het sowieso toch gaan doen. We zijn er dus mooi klaar mee.’’
Een echtpaar uit Froombosch hoopt dat het mee gaat vallen. ,,Extra gas uit Groningen halen? Dat doen ze vast niet’’, zegt de man. ,,Alleen in uiterste nood, hebben ze gezegd. Maar ze kunnen ook schepen uit Algerije halen dus er is geen uiterste noodzaak’’, weet zijn echtgenote.
Zelf heeft het stel ook last van scheuren in hun woning en dat wordt ‘ netjes’ vergoed. ,,Misschien zijn er mensen die nu hopen op extra geld uit de gasopbrengsten maar de wens is dan vader van de gedachte’’, zegt de vrouw ,,Het is voor iedereen beter het gas eerst uit andere landen te halen’’, vindt haar man. ,,Alleen als er echt geen andere manier is, moet je het hier doen.’’
‘Groningse gas zit er toch maar mooi’
Johanna Knollema en Alie de Groot maken zich weinig illusies. ,,Als Rusland de kraan dicht draait, dan moet het wel, toch? Eigenlijk hebben we het natuurlijk liever niet. We hebben er nu al zo veel last van. Scheuren, mensen die hun woning uit moeten. Dus als het anders kan zou het wel beter zijn. Maar het Groningse gas zit er toch maar mooi en daar zullen ze vast naar kijken. Wij hebben daar niks over te zeggen. Ze doen toch wat ze willen.’’
Een 80-jarige vrouw die in een tijdelijke leenwoning woont, houdt haar hart vast. ,,Ik ben best bang voor meer bevingen. De vorige keer voelde ik mijn hele vloer op en neer gaan. Het lijkt telkens erger te worden. Het is vast niet voor niets dat wij allemaal onze woningen uit moesten. Mensen uit andere delen van het land denken er wel erg gemakkelijk over. Je merkt nu al dat er toch weer extra bevingen komen als er weer gas wordt weggehaald. Dat kan dan weer erger worden. Maar ik snap ook dat de vlam ook moet branden. We zijn afhankelijk van het gas en iedereen weet dat hier nog veel zit. Ook al zeggen ze van niet, uiteindelijk zal er dus vast weer meer opgepompt gaan worden en dan zitten wij er hier weer mee.’’
‘Mensen in nood moet je helpen’
Maar ook mensen die zelf behoorlijk te lijden hebben van de bevingen reageren soms met begrip. ,,Als je kan helpen dan moet je dat doen. Kijk nou wat voor drama’s er gebeuren in Oekraïne. Wij kunnen hier ook zomaar aan de beurt zijn’’, zegt een vrouw van 53 jaar.
Haar buurvrouw van 60 vraagt wel begrip voor hun lastige omstandigheden in tijdelijke woningen. ,,Zo veel jaren duurt het gedoe met de versterkingen en scheuren al. Dat gaat dan vast weer erger worden. Maar je moet ook zien wat voor ergs er in andere landen gebeurt. Ik hoop dat Poetin zijn verstand terug krijgt maar het ziet er niet best uit. Het is dan begrijpelijk dat wij in Nederland toch ons eigen gas weer nodig hebben. Als je mensen die in nood zijn daarmee kan helpen, dan moet dat maar.’’
De gepensioneerde Klaas Kluin vindt opnieuw boren geen ramp: ,,Ik ben 40 jaar uitvoerder geweest in de bouw. Neem van mij aan, er is geen risico voor de woningen. Ze worden wel versterkt maar ze zijn goed genoeg gebouwd. Er gaan echt geen huizen instorten als er nog meer gas gewonnen wordt.
,,Als er weer gas gewonnen gaat worden, kan ik er wel begrip voor opbrengen’’, zegt Kluin. ,,Anders wordt het veel te duur. Mensen betalen zich nu al scheel aan brandstofkosten. Als ze dan toch extra gas gaan boren dan moet de prijs voor de mensen hier wel naar beneden, vind ik.’’
Politiek is voorlopig tegen
Alleen in uiterste noodzaak wil het kabinet kijken naar het weer opendraaien van de gaskraan. Diverse Tweede Kamerleden lieten deze week ook weten absoluut geen voorstander te zijn van het weer verhogen van de gaswinning in Groningen. Tijdens een kamerdebat maandag drong de kamer aan op een ‘ afschakelplan’ waarin wordt geschetst hoe grote bedrijven en andere grootverbruikers minder gas krijgen in geval van nood, maar burgers wel gewoon hun huis kunnen verwarmen.
Veel partijen vinden dat eerst verder getracht moet worden het gasverbruik in Nederland te verlagen. Bovendien is het Russische gas niet zomaar te vervangen door Gronings gas en is het maar de vraag of met het opendraaien van de gaskraan de gasrekening voor burgers ook lager wordt.
,,Daarvoor zou het kabinet ook de gasbelasting in Nederland moeten verlagen’’, stelt het Groningse SP-kamerlid Sandra Beckerman. ,,Zoals het nu geregeld is, worden in Nederland gewoon marktprijzen gevraagd voor het gas, levert Nederland gas aan de markt en wordt die prijs door meer Gronings gas niet beïnvloed.’’
Volgens Henk Nijboer van de PvdA, ook uit Groningen, kan de belofte dat de opbrengst naar Groningen zal gaan waarschijnlijk toch niet waargemaakt worden. ,,Ik denk dat geen Groninger dat gelooft. Er zijn genoeg loze beloftes gedaan aan Groningen. De ellende van de gaswinning is te groot en er zijn voldoende alternatieven voor gas uit Rusland.’’