Een nieuwe spoorlijn, de Lelylijn, moet gepaard gaan met de komst van 220.000 woningen in het Noorden. Hier de spoorlijn langs de A32. FOTO NIELS DE VRIES
Bij de kabinetsonderhandelingen is gepoogd geld voor de Lelylijn in te zetten om de stijging van treinkaartjes te dempen. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) stak er naar verluidt een stokje voor.
Het kabinet wilde deze zomer miljoenen die gereserveerd zijn voor de aanleg van de Lelylijn gebruiken om de prijs van treinkaartjes te dempen, zeggen betrokkenen tegen deze krant naar aanleiding van de gepresenteerde Miljoenennota.
In de begroting voor 2025 staat de 3 miljard euro die Rutte IV uittrok voor de Lelylijn nog fier overeind. Door de indexatie van het bedrag (alles wordt duurder) staat de Lelylijn nu voor 3,4 miljard in de boeken.
In de Miljoenennota is ook aangekondigd dat de prijs van een treinkaartje volgend jaar met 6 procent gaat stijgen.
NS en Rijk dichten gat met ieder 40 miljoen euro
De NS dreigde de kaartjes met 12 procent duurder maken. Door onderhandelingen tussen NS en het kabinet is de stijging te beperken tot 6 procent. De spoorvervoerder en de overheid dragen allebei zo’n 42 miljoen euro bij, schrijft staatssecretaris Chris Jansen (PVV, spoor) in een brief aan de Tweede Kamer.
Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) keerde naar verluidt het idee om het Lelylijn-potje aan te wenden om de stijging af te wenden. Hij wilde geen tijdelijke middelen inzetten voor structurele prijsdempingen. Een woordvoerder van staatssecretaris Jansen gaat niet in op de kabinetsonderhandelingen.
Knabbelen aan miljarden Lelylijn
In de Miljoenennota is het geld voor de Lelylijn voorlopig veilig. Dat is een opluchting voor de noordelijke bestuurders, die in het afgelopen jaar vaker zagen dat het kabinet wilde winkelen uit de gereserveerde miljarden.
Vorig jaar hield oud-staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA) nog een naderende bezuiniging op de Lelylijn tegen. Uiteindelijk delfden investeringen in de Noordzuidlijn bij Amsterdam het onderspit. Plannen daarvoor gingen op pauze, de Lelylijn werd gespaard.
Eerder dit jaar haalde het demissionaire kabinet wél 50 miljoen euro uit het budget voor de Lelylijn om er de spoorproblemen bij Meppel mee aan te pakken. Al jaren klagen reizigers, bestuurders en politici over de ‘flessenhals’ bij Meppel. Door ingrijpen van de Tweede Kamer wordt nu gewerkt aan een oplossing. Het demissionaire kabinet haalde de benodigde miljoenen uit de Lelylijn-gelden.
Dit najaar rapporten over haalbaarheid Lelylijn
De Miljoenennota is voor Lelylijn-aanhangers een startpunt van een aantal drukke maanden voor het project.
Dit najaar moet de projectorganisatie Lelylijn de Tweede Kamer informeren over de haalbaarheid en de betaalbaarheid van de mogelijke spoorlijn. Kamerleden en bestuurders rekenen in de komende weken op de rapporten, waarin staat beschreven wat de reistijden worden tussen de toekomstige haltes en wat de eventuele aanleg gaat kosten.
Die projectorganisatie, onder leiding van directeur Stijn Lechner, schetste dit voorjaar vier scenario’s voor het Noorden met een Lelylijn. Dat ging van een spoorboekje met sneltreinen die alleen stoppen op stations van grote plaatsen tot een verfijnd netwerk van sneltreinen en sprinters.
Begin november hakken noordelijke bestuurders samen met staatssecretaris Chris Jansen (PVV, spoor) een knoop door over het vervolg van de Lelylijn, op basis van de uitkomsten van die verkenning. De Tweede Kamer praat maandag 25 november over de Lelylijn en andere infrastructurele projecten.
Koning Willem-Alexander noemt Nedersaksenlijn in Troonrede
Koning Willem-Alexander wees in zijn Troonrede op het belang om nieuwe infrastructuur aan te leggen, ,,ook buiten de Randstad.’’ De Koning noemde niet de Lelylijn, maar wel de Nedersaksenlijn ,,tussen Groningen en Enschede’’.
De Nedersaksenlijn moet een ontbrekende spoorverbinding tussen Groningen en Twente dichten, met nieuw spoor tussen Emmen en Veendam. Er is 44 kilometer nieuw spoor nodig. Kabinet en Kamer willen maar al te graag de Nedersaksenlijn. In de Miljoenennota is er nog geen bedrag voor gereserveerd.
Lelylijn in hoofdlijnenakkoord én regeerprogramma
De nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB spraken in het hoofdlijnenakkoord af dat de ‘aanleg van de Lelylijn wordt voortgezet’. Het kabinet-Schoof wil ‘op basis van de resultaten van het onderzoek naar de Lelylijn’ met de noordelijke overheden komen ‘tot een vervolgopdracht’.
Er worden geen jaartallen genoemd dat de Lelylijn er moet liggen, maar volgens Europese afspraken zeker vóór 2050.
