Johan Remkes en premier Mark Rutte in de deuropening van het provinciehuis van Groningen. Foto: ANP/Siese Veenstra
Een flinke delegatie onder leiding van minister-president Mark Rutte uit Den Haag hoopt dinsdagavond van regiobestuurders als Johan Remkes en René Paas te horen wat het aardbevingsgebied Groningen nodig heeft. Die willen een ferm en duidelijk signaal afgeven. Maar buiten klinken vooralsnog vriendschappelijke woorden.
Johan Remkes ziet partijgenoot en minister-president Mark Rutte (VVD) met grote passen op hem en de deur van het provinciehuis van Groningen aflopen. Waar staatssecretaris Hans Vijlbrief zich met auto nog pal voor de deur laat afzetten, zo loopt de premier omringd door verslaggevers een stukje door het stukje groen van het Martinikerkhof. ,,Een prachtige stad en een van de mooiste plekjes van Groningen”, klinkt het uit de mond van Rutte.
Remkes staat dinsdagavond, voorafgaand aan het overleg tussen regiobestuurders en een deel van het kabinet, nog even kalm een shagje te roken. Het is vijf minuten voor zes. Remkes verwacht niet dat er vanavond overeenstemming zal worden bereikt. Maar wel dat er een ,,zinvol gesprek” zal plaatsvinden tussen de regio en Den Haag. Zinvol en duidelijk. Zodat het kabinet goede en juiste informatie krijgt waar ze komende vrijdag in de ministerraad hun voordeel mee kunnen doen. Voor Groningen.
Johan Remkes buiten het provinciehuis vlak voordat Rutte arriveert Foto: ANP
Remkes ontdoet zich snel van sigaret
Rutte nadert inmiddels snel de ingang. ,,René”, roept Remkes nog half-waarschuwend door de open provinciedeur naar de commissaris van de Koning. Maar René Paas is in geen velden of te wegen te vinden. Of in ieder geval te laat om de premier op te vangen. Snel gooit Remkes zijn half opgerookte sigaret naar rechts, zo de trap van het provinciehuis af. De peuk smeult nog wat na.
,,Welkom”, zegt Remkes toegenegen tegen de minister-president terwijl de rookdampen nog uit zijn neus en mondgaten kringelen. ,,Daar is een van de mooiste mensen uit Groningen, Johan Remkes”, klinkt het als Rutte richting de deur loopt. Een geur van sigarettenrook walmt zijn richting op. ,,Stond je nog een sigaretje te roken”, vraagt Rutte opgewekt terwijl hij VVD-nestor Remkes vriendelijk op zijn schouders tikt. De mannen kennen elkaar goed en op de stoep van het provinciehuis, waar volgens de regiobestuurders een hard en duidelijk signaal zal worden overgebracht aan Mark Rutte en de zijnen, spat de vriendelijkheid ervan af.
,,Welkom”, klinkt het nogmaals, ,,namens het Nationaal Programma Groningen.”
Minister-president Rutte is samen met staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw, D66) en nog zes andere bewindspersonen dinsdagavond naar Groningen gekomen. Om met Remkes, maar ook met andere regiobestuurders zoals René Paas, Koen Schuiling (burgemeester Groningen), Annalies Usmany-Dallinga (wethouder Eemsdelta) en gedeputeerde Johan Hamster te praten over het eindrapport ‘Groningers boven gas’.
Op het trappetje van het provinciehuis geeft Rutte in de deuropening nog maar eens aan dat er ,,een belangrijk gesprek” met de bestuurders uit de provincie plaats gaat vinden. Volgens hem ligt er een ,,hard en pijnlijk rapport” van de parlementaire enquêtecommissie. Hij verwacht dat het gesprek in Groningen daar recht aan zal doen. De minister-president meldt nog even, voordat hij naar binnen gaat, dat hij en Vijlbrief regelmatig met aardbevingsgedupeerden en hun vertegenwoordigers [zoals Gasberaad en Groninger Bodem Beweging ] spreken. En dan wandelen Remkes en Rutte gezamenlijk het provinciehuis in en sluit de deur.
Rampzalige situatie
24 februari kwam de enquêtecommissie gaswinning Groningen met een hard rapport en een hoofdconclusie dat de belangen van Groningen structureel zijn genegeerd bij de gaswinning en dat er sprake is van een ,,rampzalige situatie”. Daarop is ook het woord ereschuld geplakt en daar gaat de discussie nu veelal over: Wat kan Nederland doen voor de bewoners van het gebied waar 60 jaar lang gas is gewonnen?
Dat een deel van het kabinet naar Groningen is gereisd moet volgens minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) vooral ook worden gezien als een signaal dat het kabinet ,,heel betrokken is” en dat deze ereschuld-kwestie ,,heel hoog op de agenda staat”.
In de statenzaal van het provinciehuis liggen de groene boekjes met de titel ‘Ereschuld: herstel en perspectief voor Groningen’, waarin de regio-eis voor een compensatiepakket van 30 miljard euro staat beschreven al klaar voor het kabinet-Rutte. Met als belangrijkste voorwaarde: schadeherstel en versterking moeten buiten die miljarden om hoe dan ook geregeld worden.
Ik Wacht voor Rutte en Vijlbrief
Bovenop het eisenpakket liggen boeken. Ik Wacht is de titel. Een boek waarin 101 verhalen van aardbevingsgedupeerden staan beschreven. Allemaal mensen die wachten. Wachten op schadeherstel. Op versterking. Op een uitweg uit de bureaucratisch waanzin die is opgetuigd als wapen tegen de aardbevings- en gaswinningsproblematiek. Hoeveel gedupeerden uit het boekje daadwerkelijk zijn geholpen is trouwens onduidelijk. Wel duidelijk is dat er nog veel problemen in het aardbevingsgebied van Groningen en Noord-Drenthe zijn.
Een deel van het kabinet en regiobestuurders in de statenzaal van Groningen over het inlossen van de ereschuld
Tegenover de camera van RTV Noord vertelt René Paas voordat het gesprek begint nog maar een keer dat het kabinet met een ,,grote reactie” moet komen die ,,recht doet aan een ereschuld”. Volgens de commissaris van de Koning gaat er een intensief gesprek met Rutte en de zijnen volgen. ,,Als ze dit pand verlaten, zullen ze heel goed weten wat Groningen nodig heeft”. Rutte zei voorafgaand aan het gesprek overigens niet te verwachten dat er vanavond [dinsdag] al grote mededelingen zullen worden gedaan.
Dat gebeurt dan ook niet. Tussen de wensen van de regiobestuurders en waar het kabinet mee op de proppen is gekomen zit nog ,,een substantieel” en ,,groot gat”, zei Paas na enkele uren overleg. Vijlbrief gaf aan dat er nog geen akkoord ligt: ,,We zijn het niet over alles eens”.
Vorige week sprak de Tweede Kamer met de enquêtecommissie over haar verslag, waarin de commissie oordeelt dat de belangen van Groningers jarenlang ondergeschikt zijn gemaakt aan de gaswinning. Partijen uitten zich uiterst kritisch over het handelen van opeenvolgende kabinetten-Rutte, premier Mark Rutte zelf en oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil (aandeelhouder Nederlandse Aardoliemaatschappij NAM) in het Groningse gasdossier.
Het kabinet heeft aardig wat kritiek gekregen dat een inhoudelijke reactie veel te lang op zich laat wachten. Maar dat kan het kabinet eigenlijk niet worden aangerekend, werd vorige week ook nog even onderstreept. Er is namelijk vooraf afgesproken dat de kabinetsreactie (te doen gebruikelijk) pas na het debat tussen de Tweede Kamer en de enquêtecommissie (vorige week) zal komen. De verwachting is dat Rutte en het kabinet nu vrijwel direct na de meivakantie (tot en met 7 mei) met een eigen inhoudelijke reactie zal komen. Daarna gaat de Tweede Kamer met sowieso premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief in debat. Het vooruitzicht is dat dit eind mei plaats gaat vinden in Den Haag waarbij ook de vertrouwensvraag op tafel zal komen.
