Willem Groeneveld in 2019, toen er stenen door de ramen van zijn woning werden gegooid. Foto Peter Wassing
De celstraffen voor de brandbomgooiers in het huis van journalist Willem Groeneveld uit Groningen, zijn een signaal aan mensen die het minder nauw nemen met de persvrijheid. Maar liever was het allemaal niet nodig geweest, vindt Groeneveld.
Willem Groeneveld stapte maandagmiddag gelaten de rechtszaal uit. De erkenning voor het leed dat hem en zijn vriendin is aangedaan door Tjeerd P. (33) en Jaimy W. (32) is mooi, maar: ,,Zoals ik mijn slachtofferverklaring ook begon: dit verhaal kent geen winnaars, alleen maar verliezers. De feiten zijn bij de rechtbank overeind gebleven. Die molotovcocktails waren wel degelijk gevaarlijk, anders dan de verdediging beweerde. Ik ben blij dat de verdachten hulp krijgen, zij gaven dat zelf ook aan. Al worden ze ook voor vele jaren uit hun levens gerukt.”
De rechtbank veroordeelde maandag de twee verdachten tot 5 jaar celstraf en tbs met voorwaarden (wel behandeling, geen dwang). De twee smeten vorig jaar augustus een brandende bierfles, gevuld met terpentine, het huis van de Sikkom-journalist binnen. Groeneveld ontdekte de brand op tijd, toch was het een poging tot moord, meende de rechter.
Een doelbewuste actie, gericht op de journalist Groeneveld, waarbij Tjeerd P. en Jaimy W. de kans aanvaardden dat er een levensbedreigende situatie kon ontstaan in zijn woning, oordeelde de rechtbank.
‘Complotdenkers zien het alsof ik ‘twee van hen’ de cel in heb gekregen’
Volgens Groeneveld kan de journalistiek zich enigszins beschermd voelen door de rechtspraak, met dit vonnis in de hand. Maar de schaduwkant van toenemend agressie en geweld tegen journalisten, blijft zich wreken. ,,Sikkom mijdt bepaalde plekken nu. In sommige stukken willen we nóg genuanceerder zijn en bepaalde demonstraties zoeken we niet meer op. Dat is een kwalijke ontwikkeling.”
Een uitspraak als deze werkt misschien zelfs averechts, denkt hij. ,,Via social media word ik nog steeds bedreigd. Complotdenkers zien het alsof ik ‘twee van hen’ de cel in heb gekregen. Treurig.”
‘Blij dat rechtbank persvrijheid serieus neemt’
Peter ter Velde, projectleider bij PersVeilig, spreekt van een belangrijke uitspraak. Ter Velde startte een initiatief voor meer veiligheid voor journalisten, samen met het Genootschap van Hoofdredacteuren, het Openbaar Ministerie, de politie en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). ,,De rechtbank tilt zwaar aan het belang dat journalisten vrij hun werk moeten kunnen doen. Dat vind ik positief. Dat de straf gelijk is aan de eis, vind ik goed. Er wordt een signaal afgegeven dat een aanslag op een journalist niet wordt geaccepteerd.”
Hoofdredacteur Evert van Dijk van Mediahuis Noord, de werkgever van Groeneveld, kan zich vinden in de uitspraak van de rechtbank. ,,Ik ben blij dat de rechtbank toont dat het de persvrijheid serieus neemt. Ze laat zien dat geweld tegen journalisten niet straffeloos kan blijven. De last van de aanslag op het leven van Groeneveld en zijn partner is nog steeds groot. En door de mensen die deze verdachten actief opruien, moeten wij de veiligheid van al onze journalisten nog nauwer nemen. Verslaggevers laten we niet meer alleen naar boerenprotesten of andere risico-demonstraties gaan, bijvoorbeeld.”
‘Mensen zelf de dupe als journalisten hun werk niet in vrijheid kunnen doen’
,,Als journalisten hun werk niet in vrijheid kunnen doen, raakt dat aan de stand van de democratie”, zegt Wais Sherbaz, plaatsvervangend secretaris bij de NVJ. ,,Via hen moeten burgers zich informeren. Ze zijn er zelf de dupe van als journalisten hun werk niet meer ongestoord kunnen doen.”
Sherbaz hoopt dat er een preventieve werking uitgaat van deze uitspraak. ,,Je kunt niet alles voorkomen, maar wij als NVJ hopen dat de publiciteit rondom deze zaak mensen bewust maakt van het belang van journalistiek. Dan zouden rechtszaken als deze in de toekomst niet meer nodig zijn.”
