Piet Adema, de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit staat de pers te woord. Adema was eerder gedeputeerde van de provincie Friesland, waarnemend burgemeester in Achtkarspelen, Tynaarlo en Borger-Odoorn en partijvoorzitter van de ChristenUnie. Foto: ANP/Robin van Lonkhuijsen
Piet Adema (57), geboren in het Friese Opeinde en woonachtig in De Wilgen bij Drachten, is de opvolger van minister Henk Staghouwer van Landbouw. De Groninger zag na negen maanden in dat hij ‘niet de juiste persoon’ was om Nederland uit de stikstofcrisis te loodsen.
Piet Adema, zeggen mensen die met hem werkten, heeft alles in zich om dat wél te kunnen. Terwijl er over Henk Staghouwer al voor zijn aantreden twijfels waren, lijkt Adema een kundiger bestuurder. Waarom hij door de ChristenUnie niet eerder naar voren werd geschoven, wekt verbazing.
‘Ik ben ervan overtuigd dat het nodig is nu de stap naar voren te zetten’
Zelf zei Adema maandag dat de mogelijkheid dat zijn gezin wordt blootgesteld aan bedreigingen, een hobbel was om zijn ministerspost te aanvaarden. Maar ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers oefende druk op hem uit. Adema zegt er veel over gesproken te hebben met zijn gezin. „Ik ben ervan overtuigd dat het nodig is nu de stap naar voren te zetten.”
Adema was in 2013 en 2014 waarnemend burgemeester in Tynaarlo en vervolgens waarnemer in Borger-Odoorn tot in 2015. In de jaren voor zijn komst was er een bestuurscrisis in Tynaarlo en er heerste volgens een ingeschakeld onderzoeksbureau een ‘angstcultuur’. Adema wist de gemeente weer op de rails te krijgen.
Ook in Borger-Odoorn wist hij zich boven de partijen op te stellen, zeggen betrokkenen uit die periode. Hij spande zich vooral ook in voor voldoende draagvlak voor lastige besluiten en was er goed in uit te leggen waarom hij bepaalde beslissingen nam.
In de jaren daarna werd hij landelijk voorzitter van de ChristenUnie en kreeg hij bestuursfuncties bij ondernemersorganisaties. Hij leidde in 2017 op de achtergrond de partijonderhandelingen die kabinetsdeelname van de ChristenUnie bij het trio VVD, CDA en D66 tot gevolg hadden. Het botste door euthanasie en abortus. Adema kwam terug van vakantie in Noord-Frankrijk en een week erna waren de plooien gladgestreken.
In de Leeuwarder Courant noemde partijleider Gert-Jan Segers het 'de rol van Piet': de ontnuchterende blik van buiten. Adema haalde de onderhandelaars 'uit de loopgraven', behoedde ze voor Haagse tunnelvisie. ,,Het is onvoorstelbaar hoeveel energie die man erin heeft gestoken,’’ zei Segers over Adema.
Pieter van der Zwan, partijgenoot en wethouder in Adema’s woongemeente Smallingerland, noemt Adema 'zichtbaar', ,,durft zijn mond open te trekken en hij weet een streep te trekken.’’
Hij heeft de kracht om dat wat ingewikkeld is, of wordt gemaakt, af te pellen en tot de kern te komen. Het is zijn Friese nuchterheid die hem niet gek laat maken, zegt Eise van der Sluis, tot voor kort directeur van boerenorganisatie LTO Noord.
Van der Sluis en Piet Adema kennen elkaar al hun hele leven. Ze groeiden op in dezelfde straat in Drachten, speelden wel eens met elkaar en zijn partijgenoten. Toen Adema in 2011 waarnemend burgemeester werd in Achtkarspelen, trof hij Van der Sluis er als gemeentesecretaris.
Adema is rolscherp, zegt Van der Sluis en zonder opsmuk. Hij heeft een grote verbeeldingskracht, kan zich inleven en 'leeft' z’n opdracht. ,,Hij is transparant, is niet van achter de ellebogen. Hij weet: wat is van mij, wat is van anderen. Het maakt de zaken helder, het maakt hem helder.’’
,,Hij laat niet los’’, zegt Jannewietske de Vries, burgemeester van Zuidwest-Friesland. Zij trof Piet Adema in de bestuurskamer van het provinciehuis. Beide begonnen in 2007 als gedeputeerde. Hij is strategisch en tactisch sterk, ziet De Vries. Ze noemt hem een ‘handige bliksem’.
‘Hij is een heel goede bestuurder, met een echt ondernemershart’
Ook de Groningse oud-staatssecretaris van landbouw Henk Bleker is goed over Adema te spreken. „Hij is een heel goede bestuurder, met een echt ondernemershart”, zegt Bleker, tegenwoordig voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond. Adema was gedeputeerde voor de provincie Friesland (2007-2011) toen Bleker dezelfde functie bekleedde in het Groningse provinciebestuur. „Ik zie dat hij de samenwerking met de agrarische sector zoekt. Dat is alvast een goed begin”, meent Bleker.
In een gezamenlijke opinie in De Telegraaf ageerden LTO-voorzitter Sjaak van der Tak en Piet Adema, toen als voorzitter van branchevereniging WoningBouwersNL, vorig jaar tegen de opstelling van sommige politici in de Tweede Kamer over het oplossen van de woningbouwcrisis. Beiden vonden het onterecht dat het beeld werd neergezet alsof Nederland zou moeten kiezen tussen huizen bouwen of koeien in de wei. Van der Tak en Adema noemden dit een karikatuur van de werkelijkheid. „Dergelijke uitspraken berusten niet op feiten, zorgen voor onterechte tegenstellingen en brengen een oplossing geen stap dichterbij”, aldus beiden.
