Jongeren, die vaak nog niet zijn gevaccineerd, verspreiden het virus gemakkelijk via het uitgaansleven. Foto: ANP
De mondkapjes zijn af, alles weer open en hoppa, de coronabesmettingen nemen weer in recordtempo toe. Tot nu toe blijft het alleen rustig in de ziekenhuizen en we voelen ons beschermd door de vaccinaties. Hoe erg is die toename dan?
We zijn niet meer bang
Het grote verschil met vorig jaar is dat de angst voor het coronavirus onder een groot deel van de bevolking is verdwenen. De vaccinaties beschermen de kwetsbaren, een deel van de mensen heeft al covid gehad en is daardoor min of meer veilig. En het besef leeft vrij breed dat je niet eeuwig met de strenge corona-beperkingen kunt leven. We werken al lang niet meer allemaal thuis, de winkelstraten en autowegen zijn overvol en anderhalve meter afstand houden gebeurt steeds minder.
Het kabinet en het OMT hebben zich misschien ook verkeken op het wilde feest dat twee weken geleden uitbrak toen de kroegen en clubs weer open mochten. Op de vrijdagavond tegen twaalf uur werd vlak voor menig dansfeest afgeteld en ging de massa juichend de ‘slutty summer’ in. Het systeem van toegangstesten bleek niet waterdicht. En wie niet werd toegelaten kon in het warme buiten toch volop feesten.
Via jongvolwassenen verspreidt het virus zich weer
Net als vorig jaar vlak na de zomer begint het bij de jongvolwassenen en ander uitgaanspubliek, vooral in steden zoals Groningen. Via de jonge generatie zal het virus zich onherroepelijk weer verspreiden onder ouderen. De jongeren komen thuis, hun ouders raken besmet en via hen zullen ook hun grootouders weer in aanraking komen met corona.
Maar we zijn toch gevaccineerd?
Vaccinaties beschermen niet voor de volle honderd procent. 90 procent bescherming klinkt veel, maar zeker één op de tien kan nog corona krijgen. Na één prik zelfs veel meer. Weliswaar beschermen de vaccinaties erg goed tegen ernstige ziekte en overlijden, maar toch ook niet voor de volle honderd procent. En hoewel we ons gelukkig kunnen prijzen met een nuchtere bevolking die zich massaal laat vaccineren, zal toch niet iedereen de coronaprikken nemen.
Van de jongeren, beneden de 30 jaar, is nog maar een deel geprikt. Op zich is ook onder jongeren de bereidheid om een vaccin te nemen groot. Veel afspraken zijn wel gepland maar de prik moet nog gezet. De tweede prik duurt helemaal nog even. In totaal is daardoor nog maar ruim 40 procent van de volwassenen volledig gevaccineerd. Dat is nog lang niet genoeg.
Zolang de ziekenhuizen leeg blijven is er toch geen probleem?
Het is nu nog rustig in de ziekenhuizen. Deze week lag er zelfs geen enkele coronapatiënt meer in de Groningse, Drentse en Friese ziekenhuizen. Maar het is vrijwel onvermijdelijk dat er toch weer covid-patiënten zullen komen. Dat komt ook door de nieuwe deltavariant die stormenderhand terrein wint. Mensen met een zwakke weerstand blijven kwetsbaar. Mensen bij wie de vaccinaties minder goed werken, mensen die vaccins weigeren of mensen die gewoon nog niet aan de beurt zijn geweest. Hoe meer besmettingen, hoe meer kans dat zij de ziekte oplopen.
Daar komt bij dat de ziekenhuizen het sowieso al erg druk gaan krijgen. Nu iedereen er weer op uit trekt, vallen er meer gewonden door alcohol, uitgaansgeweld en in het verkeer. We lopen weer veel meer verkoudheden en andere besmettingen op. En de ziekenhuizen hebben een enorme klus voor de boeg om de zorg die wegens corona was uitgesteld weer in te halen.
Nieuwe mutaties zijn steeds besmettelijker
De Britse variant was al veel besmettelijker en ziekmakender dan de eerste versie van het coronavirus die door Europa waarde. Deze alfavariant wordt nu in hoog tempo verdrongen door de deltavariant, en die is weer stukken besmettelijker. Het is een kwestie van tijd voor er nóg besmettelijker varianten opduiken, want grote delen van de wereld zijn nog nauwelijks gevaccineerd.
Corona was in het begin weliswaar besmettelijk maar aanzienlijk minder dan een ziekte als mazelen. Vandaar dat maatregelen zoals de anderhalve meter afstand houden en geen handen schudden zo veel effect hadden. Vandaar ook dat het redelijk lukte om besmettingen in ziekenhuizen te voorkomen door aparte afdelingen in te richten.
Bij een ziekte als mazelen is anderhalve meter niet genoeg; dat virus verspreidt zich via kleine deeltjes in de lucht veel verder. Mazelen komt als het ware onder de kieren van deuren door. Hoe besmettelijker de nieuwe varianten worden, hoe meer het coronavirus oprukt richting de besmettelijkheid van mazelen.
Dat betekent dat het reproductiecijfer R veel hoger wordt en dat maatregelen zoals we die eerst nog konden volhouden niet meer genoeg zullen zijn. En het betekent dat groepsimmuniteit nog lastiger te bereiken is. Bij de oude versies van het coronavirus was het misschien genoeg als 70 procent van de bevolking antistoffen had. Bij mazelen moet het meer dan 90 procent zijn. Het wordt dus nóg belangrijker dat een zeer groot deel van de bevolking gevaccineerd is.
Is het dan hopeloos?
Zeker niet. Virologen en epidemiologen prijzen zich gelukkig met de grote vaccinatiebereidheid onder de Nederlandse bevolking. Rond de 90 procent lijkt zich te laten prikken en misschien wel meer. Dat is beter dan in veel andere landen. Daarbij heeft een steeds groter deel van de bevolking de ziekte al gehad. Groepsimmuniteit is daarmee nog steeds binnen bereik. Het blijft alleen wel van belang om die bescherming in stand te houden. Een deel van de kwetsbare bevolking zal misschien een derde prik nodig hebben. En de overheid zal zijn best doen om de laatste groepen die zich nog niet willen laten vaccineren ook te bereiken.
