Wat gebeurt er na je overlijden als je geen keuze hebt doorgegeven voor het Donorregister? Het is in ieder geval niet zo dat de familie het dan mag bepalen | vijf vragen

Dat komt door de nieuwe donorwet, die sinds juli 2020 van kracht is. Deze wet legt vast dat iedereen vanaf 18 jaar in het Donorregister komt te staan. In het Donorregister is de keuze geregistreerd voor het wel of niet doneren van organen en weefsels na overlijden. Er zijn vier keuzemogelijkheden: 1) Ja, ik wil donor worden. 2) Nee, ik wil geen donor worden. 3) Mijn partner of familie beslist na mijn overlijden. 4) Ik wijs één persoon die beslist na mijn overlijden. De keuze kan op ieder moment gewijzigd worden.

Mensen die (na twee herinneringsbrieven van de overheid) nog geen keuze hebben doorgegeven, krijgen in het Donorregister ‘Geen bezwaar’ achter hun naam. 3,1 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder staan op die manier in het donorregister (dat geldt bijvoorbeeld voor veel jongeren, die geen keuze hebben doorgegeven). 37 procent van die 3,1 miljoen mensen heeft bewust geen keuze gemaakt, omdat zij wel orgaandonor willen zijn en dus geen bezwaar hebben.

Met beide opties komt het er in principe op neer dat organen en/of weefsels naar een patiënt kunnen gaan. Het enige verschil is dat bij ‘Ja, ik wil’ de persoon bewust en zelf de keuze heeft doorgegeven om orgaandonor te worden. Bij ‘Geen bezwaar’ heeft de persoon de keuze niet zelf vastgelegd, maar is dit door de overheid gedaan. De Nederlandse Transplantatie Stichting geeft aan dat mensen ‘om gedoe en discussie te voorkomen’ beter zelf een duidelijke keuze door kunnen geven.

Omdat het verplicht is voor een arts om voor orgaandonatie met de familieleden van de overledene te overleggen. Zonder overleg is dat namelijk niet mogelijk. De arts bespreekt tijdens het gesprek wat er in het register staat. Als er een duidelijk ‘Ja’ of ‘Nee’ staat, dan is de wens voor de nabestaanden duidelijk en kan daar eigenlijk niet meer van afgeweken worden. Alleen als nabestaanden ‘aannemelijk’ kunnen maken of donatie niet de wens van de overledene was, kan de arts beslissen om donatie niet door te laten gaan.

Dat klopt. Bij ‘Geen bezwaar’ moet de partner of familie duidelijk kunnen maken dat orgaandonatie tegen de wens van de overledene is. Het gaat volgens de wet niet om ‘bewijzen’, maar om ‘uiteenzetten’ en ‘uitleggen’. Alleen als zij dit op een overtuigende manier kunnen doen, kan worden afgeweken van de status. Het is aan het professionele oordeel van arts of beslissen of hij/zij daarin meegaat. Dat kan op dat moment erg lastig zijn voor een arts, dus daarom is alsnog zelf een keuze doorgeven de allerbeste optie.