Rabobank en ABN Amro verwachten een forse prijsstijging van graan, maïs, zonnebloemolie en kunstmest, omdat Rusland en Oekraïne daarvan veel produceren.
Dat blijkt uit analyses die beide banken donderdagmiddag publiceerden. Nederland importeert maïs, zonnebloemolie en granen uit Oekraïne. De prijzen van deze producten kunnen tot wel 30 procent omhoog gaan. Op de wereldmarkt zijn in geval van nood alternatieven beschikbaar, maar wel tegen veel hogere prijzen. Nederland importeert relatief kleine volumes graan uit Oekraïne en Rusland, maar de prijzen kunnen behoorlijk oplopen als andere landen worden afgesloten van Oekraïens graan.
De gasprijs is in een dag met tientallen procenten gestegen. En daar heeft Nederland wel veel te verliezen: ongeveer 15 procent van het gas dat hier wordt gebruikt, komt uit Rusland. De kans is volgens ABN groot dat de gasprijs nog tot in 2023 zeer hoog blijft, nu de situatie in Oekraïne is geëscaleerd en de Russische invasie een feit is.
President Poetin heeft met de gaskraan een machtig drukmiddel in handen, weet ABN Amro. ‘Indien Rusland de gaskraan dichtdraait, zou de gasprijs verder kunnen stijgen naar zo’n 200 euro per megawattuur. Dit is ruim tien keer zo hoog als een jaar geleden.’
Sancties
Er volgen nog strenge sancties tegen Rusland. Mochten deze gevolgen hebben voor de handel, dan is de schade daarvan voor de Nederlandse bedrijven te overzien, aldus ABN Amro. Nederland voert ieder jaar 6 miljard euro aan goederen uit naar Rusland, ongeveer 1,5 procent van de totale export. Dit zit vooral in (landbouw)machines, medische apparatuur, bloemen en babyvoeding.
Het Leeuwarder bedrijf Royal De Boer Stalinrichtingen heeft nog een order voor mestschuifinstallaties uitstaan in Rusland. Het bedrijf heeft, toen het nog onder Gea Farm Technologies viel, jarenlang een fabriek gehad in het Russische Kolomna. Vorig jaar werd Royal De Boer overgenomen door investeringsmaatschappij Mutares. De fabriek bleef in handen van Gea, maar de Leeuwarders doen nog wel zaken in Rusland.
Wat er met de order gebeurt, is op dit moment nog volstrekt onduidelijk. Dat zegt directeur Leo Eekhof. ,,Als de sancties komen, dan moeten we daar natuurlijk aan voldoen. De orders staan gepland voor mei, juni. Het zijn voor ons standaardproducten. Als er leverproblemen ontstaan, kunnen we het wel ergens anders wegzetten. Het zorgt niet voor een extra kostenpost.’’ Net als de rest van de wereld houdt Eekhof de situatie nauwlettend in de gaten. ,,We moeten nu vooral afwachten.’’
Handel verstoord
Rabobank gaat momenteel uit van een kortdurende oorlog tussen Oekraïne en Rusland met sancties vanuit het Westen als reactie. Dit zou betekenen dat de internationale handel relatief kort - ongeveer een half jaar - zou worden verstoord. De prijzen van olie en gas zullen enorm stijgen maar na afloop van het conflict ook snel weer zakken. ‘Omdat de afloop van het conflict op voorhand niet bekend is, lopen de risicopremies op investeringen wereldwijd tijdelijk op, in omvang vergelijkbaar met de annexatie van de Krim in 2014.’
Rabobank stelt dat het conflict zeker een prijsopdrijvend effect zal hebben in de energiesector, waardoor alle takken van de voedingsmiddelenindustrie worden geraakt. De prijs voor kunstmest - Rusland neemt een flink gedeelte van de export voor zijn rekening - zal stijgen en dat raakt de productie van veevoer. Voor granen zal meer moeten worden betaald en dat zal voelbaar zijn in de meelindustrie en bij brood- en banketbakkers.
Kosteninflatie
De prijzen stegen door inflatie al een hele tijd en dat wordt nu ook doorberekend aan de consument. Zo is volgens Rabobank koffie al 8,4 procent duurder geworden en boter en margarine zelfs 12,2 procent.
Inkopers van supermarkten vechten al een tijd met fabrikanten, die hun gestegen kosten gecompenseerd willen zien. Het leidde al tot meerdere conflicten bij Albert Heijn, Jumbo en internetsuper Picnic. Diverse A-merken en huismerken waren - of zijn nog altijd - plots niet meer te vinden voor de klant. ‘Onder druk van de concurrentie zijn supermarkten terughoudend om de kosteninflatie door te belasten aan de consument’, schrijft Rabobank. Maar: ‘De hogere kosten zijn er wel degelijk en voor een deel zijn ze ook nog structureel van aard.’
