Boeren denken na over de toekomst. 'Ik wil géén zorgboerderij', zegt melkveehouder Thomas uit Rasquert. Hij deed mee aan een project om de toekomst van de landbouw in kaart te brengen

Net als iedere boer vroegen de negen melkveehouders zich af: welk perspectief is er voor mijn bedrijf? En dat tegen een achtergrond van steeds strengere regelgeving op het gebied van milieu, klimaat en biodiversiteit, een immer beweeglijke markt én een klimaat dat al maar grilliger wordt. Alle deelnemende boeren onderbouwden hun plannen met een gedegen financieel plaatje. ,,Het is niet alleen een kwestie van dromen en mooie verhalen. De cijfers moeten ook kloppen’’, zegt projectleider Jelle Zijlstra die de deelnemers begeleidde.

,,Toen we met het project begonnen, zagen veel boeren geen perspectief meer. Wat kun je nog in de landbouw, alles zit op slot, zeiden ze. Toch hebben we deze plannen gemaakt. Hoe moet het nu verder, hoe kan de toekomst voor de melkveehouderij op de klei er straks uit zien’’, zegt Zijlstra. ,,Welk bedrijfssysteem hebben we straks? En welk verdienmodel, met een nadruk op duurzaamheid. Daar zijn deze boeren mee aan de slag gegaan. Het zijn geen jubelverhalen. Maar ze kunnen anderen wel inspireren.’’

,,Kijk nou niet wat er niet kan, maar welke mogelijkheden er wel zijn. Je kunt niet op de overheid wachten, tot die bepaalt wat goed is voor jou. Dus we moeten als boeren verder kijken dan ons erf,’’ zegt Liesbeth de Haan van agrarisch Collectief West, een van de deelnemende partijen.

Donderdag werd het rapport bij melkveehouder Thomas Dijkstra uit Rasquert gepresenteerd aan de Groninger gedeputeerde Henk Emmens. Dijkstra (47) heeft 184 hectare, ruim 400 melkkoeien en 8 melkrobots. Hij kiest voor een grootschalige en intensieve veehouderij. Dijkstra doet de boerderij samen met enkele medewerkers en zijn vader Andries (75), die in 1978 uit Friesland naar Rasquert kwam.

,,Ik vond het leuk en leerzaam om mee te doen. Je moet elkaar durven kietelen, dat brengt je verder als ondernemer. Zo blijf je scherp’’, zegt hij.

De melkveehouder zegt dat het rapport ook toont dat iedere boer weer andere keuzes maakt. En die diversiteit is belangrijk voor de landbouw. ,,Ik wil geen zorgboerderij, ik zet in op de melkveehouderij. Ik zou ook best natuurboer willen zijn hoor, met maar 200 koeien in plaats van 400. Maar dan kloppen de cijfers niet meer, dan kan gewoon niet uit.’’

Om het hoofd boven water te houden en de hoge kosten voor onder meer de afvoer van mest op te vangen, zet hij in op verdere groei. Tegelijk doet Dijkstra veel aan verduurzaming. Zo heeft hij 60 koeien meer, maar de ammoniakuitstoot van zijn veestapel is met ruim 14 procent teruggebracht. Ook deden de Dijkstra’s in het verleden veel aan weidevogelbescherming.

Gedeputeerde Emmens is blij met het rapport. Vooral omdat het door de boeren zelf is gemaakt. En wie kent de praktijk beter dan zij? ,,Het is een heel mooi onderzoek, ondanks alle beperkingen. Boeren zijn altijd bereid mee te werken aan oplossingen. Ik kan vanachter een bureau ook van alles bedenken, maar je weet één ding zeker: dat het niet gaat werken.’’

Het project is een onderdeel van de Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland. Bij dat project werken de drie noordelijke provincies samen met landbouworganisaties, waaronder vier agrarische collectieven, alsmede de Wageningen Universiteit en het ministerie van Landbouw.