Wijnboeren uit Havelte, Ruinerwold en Tiendeveen vinden Europese beschermde status, waar Twente om vraagt, niet nodig

Twentse wijnen willen graag een Europees keurmerk. Er is daarvoor vorige maand een aanvraag ingediend bij de Europese Commissie. De Twentse wijnproducenten willen met deze beschermde status een kwaliteitskeurmerk op de wijnen kunnen plakken. Het betekent ook, als de aanvraag wordt goedgekeurd, dat alleen wijnen uit Twente onder de specifieke benaming Twentse wijnen verkocht mogen worden.

„Wij hebben het wel eens over zo’n keurmerk gehad hoor”, zegt Peter Pels van Wijngoed Havelte (1,1 hectare en 2500 planten), „maar wat is dan goede wijn?” Ieder jaar zijn wij uitverkocht en dat is toch een mooie graadmeter dat de wijn goed is”, betoogt de Drentse wijnboer, die bovendien met zijn wijnen in het recente verleden prestigieuze onderscheidingen binnen hengelde, maar ook de hoogste eer ten deel viel in restaurantgids Lekker.

Nog meer reclame maken voor zijn nobele druivensap ziet Pels dan ook niet zitten. „Hoe meer reclame, hoe meer mensen ik uiteindelijk moet teleurstellen. Hij noemt de Twentse aanvraag bij de Europese Commissie wel een ‘leuk initiatief’. „Maar waarom zouden wij ons dit allemaal op de hals moeten halen”, vraagt hij zich af.

In Tiendeveen denkt Irene Verkerk van de Wij’n Gaard er net zo over. „Voor een kleine wijngaard als de onze (1,5 hectare met 4800 wijnstokken) is het een te groot proces om zo’n aanvraag te doen. Op onze etiketten staat al de vermelding Beschermde Geografische Benaming (BGA). Dus wat voegt het toe? De toerist vindt het prachtig dat Drenthe op het etiket staat.”

Marjan van Doeveren van wijngaard Runa in Ruinerwold (0,9 hectare en 3000 wijnstokken) sluit zich daarbij aan. In Twente, zo legt zij uit, gaat het om een aanvraag van de BOB (Beschermde Oorsprongs Benaming), waarbij een van de voorwaarden is dat de wijn ook in Twente gemaakt moet zijn. „Irene”, knikt Van Doeveren in de richting van Verkerk, „is de enige die aan die voorwaarde voldoet, de andere wijnboeren in Drenthe besteden dit proces uit buiten de provincie. Een andere voorwaarde is dat de wijn niet mag worden nagemaakt. Marjan schiet spontaan in de lach. „Hoe kun je de wijn namaken en waarom zou je dat doen?”

Nederland zou wat Verkerk en Van Doeveren betreft op den duur best weer een wijnland kunnen worden. Die reputatie heeft het in het verre verleden wel gehad, maar Napoleon Bonaparte maakte daar korte metten mee. „Alle druivenplanten werden hier gerooid. Napoleon wilde alleen maar druiven uit Frankrijk. De plaag van de druifluis rond 1900 was de definitieve nekslag voor de Nederlandse wijnbouw. Rond het begin van de jaren 70 van de twintigste eeuw veranderde er veel ten goede voor de wijnbouw in Nederland. Enkele ondernemers startten toentertijd voornamelijk in Limburg en Noord-Brabant met het aanplanten van nieuwe wijngaarden. Sinds die tijd is er een gestage groei van de wijnbouw in Nederland waar te nemen.”

Peter Pels is ook optimistisch over de kansen voor de wijnbouw in ons land. „Hier in Drenthe zitten we natuurlijk wel op oergrond, al missen wij misschien die mineralen die in wijnlanden als Frankrijk en Italië aantreft. Ieder klimaat en de grond hebben hun typische eigenschappen, maar wij hebben de oergrond en dat proef je.”

Volgens Pels heeft de Nederlandse wijnbouw de afgelopen 20 jaar een behoorlijke vlucht genomen. „Al moet ik toegeven dat de wijn voor die tijd ook niet te hachelen was.” De klimaatverandering heeft volgens Pels ook geholpen om de kwaliteit en kwantiteit te verbeteren. „Die omslag begon in 2018 toen de zon in april begon te schijnen en het eind september pas ging regenen. Gemiddeld gaan er elk jaar zo’n 4000 flessen de deur uit, maar in 2018 waren dat er wel 5500”. Zo’n 60 procent wordt afgenomen door particulieren. Wijngoed Havelte levert ook aan restaurants en winkels met streekproducten.

Een nadeel van het ‘nieuwe’ klimaat noemt de Havelter wijnboer de toename van het aantal nachtvorsten. „We hebben nu meer nachtvorsten dan voorheen. Met een nieuwe beregeningsinstallatie beschermt Pels de druiven nu afdoende tegen de vrieskou. „De toekomst voor de Nederlandse wijnbouw is goed. Er komen er steeds meer bij. Voor veeboeren, die met het stikstofprobleem zitten, zou het starten met een wijngaard een uitdaging kunnen zijn. Ik heb er een gesproken die daarmee ook daadwerkelijk is begonnen, toen het rond 2003 ook slecht ging met de veeboeren.”

Pels is zelf voorzichtig begonnen in 2005 nadat hij twee jaar eerder met zijn vrouw was neergestreken op de boerderij aan de Slagdijk. Aanvankelijk werkte Pels in de horeca en daarna was hij enige tijd personeelsadviseur. Hij volgde een cursus wijndruiven telen om kennis op te doen over het ambacht. Tegelijkertijd zette hij 20 planten (10 witte en 10 rode) in de grond achter de inmiddels verbouwde boerderij aan de Slagdijk.

Een nieuwe loot aan de wijnrank is wijngaard Drenthe in Ruinerwold. Het Wijngoed Drenthe is een project van Randy Kroek en zijn zoon Ronan. In mei van het vorig jaar zijn er 2000 druivenranken geplant. Het doel is het duurzaam verbouwen van druiven waar vader en zoon in de toekomst mousserende witte wijn van willen maken. Kroek zegt altijd al een passie te hebben gehad voor wijn en wijnbouw. Hij heeft ook wijnen ingekocht en verkocht via het internet. „Eigenlijk”, zo laat hij deze week weten vanaf een wintersportoord, „is het een uit de hand gelopen hobby.” Achter zijn vakantiepark De Toffe Peer lag nog een stuk landbouwgrond ongebruikt. Met zijn zoon sloeg Kroek aan het sparren over een mogelijke bestemming van deze grond als wijngaard. „We vonden het leuk om van niets iets te maken.”

Bij het opstarten van de wijngaard wordt hij geadviseerd door Peter Pels uit Havelte. „Hij is onze vraagbaak, onze steun en toeverlaat”, aldus Kroek, die hoopt in 2027 productief te zijn. Hij weet nog niet of ze in Ruinerwold ook zelf de wijn gaan maken. „Daar zijn we nu ook nog niet mee bezig.”

Van Doeveren en Verkerk zien ook dat de belangstelling er is voor het runnen van een wijngaard. „Maar wij krijgen de jeugd nog niet mee”, weet Van Doeveren. „De belangstelling is er totdat ze ontdekken dat een wijngaard ook veel kosten en heel veel werk met zich meebrengt.” En Verkerk: „Een wijngaard is bikkelen, maar aan de andere kant ook wel weer gezellig. Van Doeveren zegt in haar uppie jaarlijks het snoeiwerk voor haar rekening te nemen. „Daar ben ik dan wel drie weken mee bezig.” Peter Pels werkt in het hoogseizoen dagelijks zo’n 15 uur op het Havelter wijngoed. En Van Doeveren voegt daar nog de brij van regelgeving aan toe, of die nu komt van de Voedsel- en Warenautoriteit, de belastingdienst of de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland). En dan komt de douane ook nog eens regelmatig langs…”

Pels is vol lof over de kwaliteit van de Nederlandse wijnen al werd er in het recente verleden vaak met een zeker dedain over dat niveau gesproken. „Mensen beginnen in de gaten te krijgen dat wij ook kwaliteit leveren”, zegt hij daarbij trots verwijzend naar de gouden onderscheidingen voor de wijn uit Havelte. „Dat vooroordeel dat Nederlandse wijnen niet te drinken zijn moet er af. Het is ook gewoon niet waar”, stelt Pels gedecideerd.

Van Doeveren zegt ervaren te hebben dat vanwege de onbekendheid met Nederlandse wijnen ook bedrijven in de horecasector deze wijnen niet op de wijnkaart durven te zetten. „En onbekend maakt onbemind”, verzucht zij. Zelf levert ze overigens nog wel aan een restaurant in Drenthe. Verkerk ziet haar wijnen ook in de schappen van winkels die streekproducten verkopen. „Nederlandse wijn zou weer op de (wijn)kaart moeten worden gezet”, is de overtuiging van de Drentse wijnboeren.