Plantje Jakobskruiskruid wordt ‘geëlectrocuteerd’ in Oosterwolde: zo gaat dat

Het gaat om een blauwe New Holland-trekker. Alleen deze heeft een extraatje: een grote robotarm. Het lijkt wel een maaier, maar dat is het niet. 8000 volt-stroomschokken geeft het af door de 66 metalen tanden. Ter vergelijking: bij de elektrische stoel gaat het om een kleine 2500 volt.

En dat allemaal voor een geel bloemetje. Het Jakobskruiskruid is een goed plantje voor de biodiversiteit, zo’n 150 verschillende insecten komen er op af. „Ecologisch gezien een waardevolle plant. Net vlogen er nog allemaal koolwitjes omheen”, zegt Albert-Erik de Winter, ecoloog bij de provincie, die even naar buiten kijkt.

De plant, overigens geen invasieve exoot, kwam veelal voor bij duingebieden. Nu zie je hem door heel Nederland groeien, onder andere tussen snelwegen. Het dilemma? Koeien en paarden kunnen sterven als ze te veel van de plant binnen krijgen.

Met 1,3 kilometer per uur rijdt Willem Hazewindus (53) uit Ferwert op de trekker van een half miljoen euro. Het resultaat van de schokkende arm is meteen zichtbaar: allemaal hangende bloemen. De machine gaat niet helemaal naar de grond en pakt zo selectief mogelijk de hoge plant aan.

De stroom beschadigt het chlorofyl en maakt de celstructuur van de plant kapot. Het doel is om de sapstroom te stoppen, zodat de plant zal verdrogen. Maar er is altijd bijkomende schade. Andere vegetatie helemaal ontwijken lukt niet. Daar is een klavertje het bewijs van.

Met te droog weer wordt de machine niet gebruikt, zegt André Evers (60) van Weed Free Service. „Er kan een vonk ontstaan tijdens de elektrocutie die helemaal door de plant heen gaat. Daar kan brand bij ontstaan.” Maar op deze warme dinsdagmiddag verwacht hij dit niet, zegt hij; er is weinig droog gras te zien. „Als je een sigaret in de berm gooit, gaat het echt niet branden.”

Toch komt er op een gegeven moment tijdens de demonstratie in Oosterwolde wel heel veel rook vrij. Toch wat droog gras gepakt? Na wat gestamp gaat de machine weer door. „Normaal doe je dit niet met dit weer.”

De provincie gaat de plant beter bestrijden: meerdere keren maaien per jaar en deze elektrocutieproef erbij, met name langs de Friese grens met Drenthe en Groningen. Drie keer per jaar voert Weed Free Service deze ‘behandeling’ uit. Vervolgens wordt gemonitord hoe effectief het is.

Zo’n plant kan wel 200.000 zaadjes maken, die veertig meter verderop terecht komen met de wind. „We gaan niet een enkel plantje effectief bestrijden, alleen in groten getale”, zegt Hendrik Talsma van de Provincie Friesland. Idealiter beginnen ze hiermee tijdens het voorjaar, voordat de bloemen uitkomen en de zaden verspreiden.

Hazewindus doet deze dag kort het Jakobskruiskruid, morgen gaat hij voor een waterschap de Japanse duizendknoop en berenklauw elektrocuteren. „Mooi werk, hoor. Leuke klusjes. En ik heb airco. Anders wil je hier echt niet de hele dag in zitten.”