Kan dat samen, militaire oefeningen en landbouw? ‘Niet te dicht op de boerderij. Anders hebben de dieren er last van’

Hij was door Kamerleden uitgenodigd om het debat in de Kamercommissie Defensie bij te wonen, maar melkveehouder Albert Piel uit Laaghalerveen reisde maandagavond toch maar niet af naar Den Haag. „Ik moest dinsdagochtend weer om half 4 mijn bed uit om te melken. Dus dat leek me niet verstandig.”

Piel volgde het debat thuis voor de televisie en zag tot zijn genoegen dat de staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman wellicht toch genegen is hybride gebruik toe te staan van het oefenterrein De Haar nabij Assen. Dat zou betekenen dat landbouw en militaire oefeningen kunnen worden gecombineerd en dat boeren in het gebied niet gedwongen worden te vertrekken.

Albert Piel had via zijn mobiele telefoon rechtstreeks contact met een paar Kamerleden tijdens het debat. „Dan stelde ik een vraag via Whatsapp en dan hoorde ik die vraag even later gesteld worden aan Tuinman. Grappige ervaring”, lacht Piel. „Nee, ik zeg niet met welke Kamerleden ik contact had. Dat vind ik niet netjes.”

Vorige week bood Piel samen met zijn buren Tijms en Oldenburg nog een petitie aan over hybride gebruik van landbouwgrond, aan leden van de Tweede Kamer. „De tekst uit de petitie is bijna letterlijk overgenomen door Tuinman”, stelt de melkveehouder tevreden vast.

De eerste slag lijkt daarmee gewonnen voor de inwoners van het oefengebied De Haar. Maar er moeten nog veel hindernissen worden genomen. Gedeeld gebruik van oefenterreinen in combinatie met bestaande landbouw is in Nederland niet (meer) gebruikelijk. Vroeger gebeurde dat wel, sprak de staatssecretaris in het debat. „Maar vaak ging het dan maar een om een bepaalde strook grond.”

De oud-luitenant-kolonel van de Landmacht wil een pilot starten om te kijken wat de mogelijkheden zijn van een multifunctionele toepassing van de grond. Oefenterrein De Haar is daarvoor een reële optie.

Boer Piel heeft er wel over nagedacht hoe het zou kunnen. „De oefeningen moeten in ieder geval niet te dicht op de boerderij plaatsvinden. Anders hebben de dieren er last van. Je kunt de kostbare gewassen ook zo dicht mogelijk bij de boerderij plaatsen, zodat Defensie wel door andere akkers kan denderen met minder dure gewassen.”

De schade moet natuurlijk ruimhartig worden vergoed aan de eigenaren van de grond. Als bijvoorbeeld een tank dwars door het prikkeldraad gaat. „Maar prikkeldraad hoeft niet”, weet Piel, „er zijn systemen op de markt waarbij je koeien draadloos op de wei kunt houden. Ze krijgen dan een soort halsband om. Lopen ze over de grens dan volgt er een piepje. Dan nog één, daarna een mini stroomstoot. Kost wel 1,5 ton, zo’n systeem. Dat wel.”

Voordeel is dat grootschalige militaire oefeningen altijd ruim vooraf gepland worden. Denk alleen al de aan militaire konvooien en het transport van extra zwaar en breed materieel over de wegen.

Veel Europese landen zijn onbekend met het hybride gebruik van militaire gebieden. In België, Polen, Finland en Zweden vinden dat soort ‘cross-overs’ wel eens plaats, maar structureel is het niet.

Duitsland is wel een voorloper in het hybride gebruik van landbouwgrond en Truppenübungsplätze. Boeren mogen onder voorwaarden landbouw bedrijven op deze terreinen. Er bestaan vergoedingsregelingen en juridische afspraken zoals de LandR 19 voor schade en compensatie. Achtergebleven munitie wordt na een oefening keurig weer opgeruimd.

Burgemeester Jan Zwiers van Midden-Drenthe woonde maandagavond het debat live bij op de publieke tribune. Hij weet dat de strijd nog lang niet gestreden is, maar Zwiers is wel content met de inbreng van de Kamerleden en de reactie van de staatssecretaris.

„De wens van onze inwoners, agrarisch medegebruik van de grond, wordt serieus genomen. Ook werd in het debat stevig geduwd op ruimhartige compensatie. Dat doet ons wel goed. Ook de rol die ons als gemeente wordt toegedicht in gebiedsprocessen stemt positief. Wij willen in ieder geval zo snel mogelijk duidelijkheid voor de inwoners en ondernemers in het voorkeurgebied”, stelt Zwiers.

Op 24 september brengt Gijs Tuinman andermaal een werkbezoek aan Laaghalerveen. De staatssecretaris belooft voor het einde van het jaar een kabinetsbesluit.