De verkeerssituatie in Westerbork moet veiliger, maar hoe? 'Springbulten willen we hier niet'

„Het is nog steeds een snelweg. Wij wonen vlakbij een zijstraat en denken soms: het is wachten tot we een keer een klap horen en we 112 moeten bellen vanwege een botsing.” Bertwin Zwiers woont aan het Oosteinde, de weg die aansluit op de Hoofdstraat vanuit het centrum van het dorp richting Orvelte.

De maximumsnelheid is daar een paar jaar geleden teruggebracht van 50 naar 30 kilometer per uur, net als op de Hoofdstraat en het Westeinde. De verandering van het hele tracé in een 30-kiliometerzone betekent ook dat verkeer uit zijwegen van rechts nu voorrang heeft. Maar in de praktijk neemt de brutaalste weggebruiker voorrang, constateert menig Börker.

Een veiligere verkeerssituatie, fietsvriendelijk en aantrekkelijk voor toeristen; dat was een aantal jaar geleden het uitgangspunt om de situatie op de weg door het centrum aan te passen. Het Westeinde werd bovendien iets verbreed om landbouwverkeer wat meer ruimte te geven.

Maar volgens een 61-jarige boer uit Zuidveld die op het Burgemeester Gualthérie van Weezelplein een visje koopt „ben je stokongelukkig als je met je trekker met machine erachter door het centrum en over het Westeinde richting Beilen moet.”

Hij vindt de situatie bij het aan de Hoofdstraat grenzende plein voor supermarkt Jumbo er ook niet overzichtelijker op geworden, nu rechts daar eveneens voorrang heeft. „Als iets na jaren opeens wordt veranderd, werkt dat verwarrend. Hier fietsen is met deze verkeerssituatie helemaal geen aanrader. Het beste zou zijn als de doorgaande weg door het dorp weer een voorrangsweg wordt, met haaientanden voor de zijstraten. Dat is het duidelijkst voor iedereen.”

Het valt hem vaak op hoe weinig geduld automobilisten hebben als hij op zijn trekker met machine erachter voorbij komt. „Ze halen soms gevaarlijke acties uit als ze er nog net even snel langs willen. Dan gaat het maar net goed.”

„Het is gevaarlijk in Börk”, zegt inwoonster Jenny Hidding, die met haar man Luc aan het winkelen is. Ook hen valt op dat er veel te hard wordt gereden. „Als ik vanuit een zijstraat het Westeinde op wil rijden als ik naar Beilen ga, moét ik wel stoppen, ook al heb ik voorrang, want auto’s uit de richting Beilen komen er vaak met een noodgang aan”, zegt Luc.

Hoe de vaart uit het verkeer te halen, nu de 30 kilometerzone niet helpt? „Obstakels plaatsen, bijvoorbeeld bloembakken”, vindt hij. „Dan moet je wel remmen. Zolang het maar geen springbulten zijn, verkeersdrempels inderdaad. Die willen we niet, hoor.”

Dat Westerbork een gezellig dorp is dat veel toeristen trekt, is mooi, maar de keerzijde is dat het er vaak erg druk is, vindt het echtpaar Hidding. „Vooral op vrijdag. Dan is de weekmarkt op het Van Weezelplein en is het ook wisseldag op de vakantieparken. Vind dan maar eens een parkeerplaats.”

Maar Westerbork is veel meer dan verkeer en toerisme. De Belangenvereniging Westerbork heeft met een club van vijftig inwoners gewerkt aan een dorpsvisie, die woensdagavond wordt gepresenteerd. Daarin komt onder meer de wens voor een dorpshuis op een centrale plek in het dorp naar voren.

„We hebben het Annie Londo Buurthuis, maar dat is verouderd. En daar moet je een zaaltje huren, terwijl we een dorpshuis willen waar iedereen altijd kan binnenlopen”, zegt voorzitter Geert Woldman. „Voor kleinere verenigingen is het haast niet meer te betalen als ze voor bijeenkomsten een zaal moeten huren bij een horecazaak. Ook daarvoor zou een dorpshuis een uitkomst zijn.”

Verkeer is uiteraard ook een thema in de dorpsvisie. Woldman: „Maar de klachten over het Oosteinde, de Hoofdstraat en het Westeinde hebben we niet meegenomen, omdat de gesprekken met de gemeente daarover al lopen. De visie gaat over de toekomst.”

Zowel de gemeente als aanwonenden zelf hebben onderzoek laten doen naar de verkeerssituatie. Uit enquêtes blijkt dat veel weggebruikers, vooral fietsers, zich niet veilig voelen in de 30 kilometerzone. „Uit snelheidsmetingen van Veilig Verkeer Nederland blijkt ook dat slechts 5 procent van de automobilisten zich aan de snelheid van 30 kilometer per uur houdt”, zegt Mariëlle Zeewuster, die met haar gezin aan het Westeinde woont.

Zeewuster zet zich al een aantal jaren in om de verkeerssituatie in haar straat veiliger te maken. Ze is tot de conclusie gekomen dat de aanpassingen van een paar jaar terug een averechts effect hebben. „Dat de weg ook nog eens is verbreed, nodigt juist uit tot hard rijden. Er heeft een tijdje een snelheidsmeter aan de lantaarnpaal voor ons huis gehangen en toen konden we ’s avonds vanaf de bank meekijken hoe sommige automobilisten zelfs met 90 kilometer per uur voorbij scheurden.”

Een groot deel van het Westeinde bestaat uit asfalt, maar er is ook een stuk waar klinkers in zijn gelegd. „Dat veroorzaakt geluidsoverlast en trillingen, doordat verkeer er te hard overheen rijdt. De weg moest toegankelijker worden voor fietsers en toeristen, maar er is een heel ander beeld ontstaan dan de bedoeling was.”

Oosteinde-aanwonende Bertwin Zwiers is positiever: „Als je naar het verkeersbeeld kijkt, is het prachtig aangelegd, maar de weg nodigt nu inderdaad uit om harder te rijden. We zien voor ons huis ook automobilisten die anderen, die zich wel aan de snelheid houden, inhalen.”

Zwiers zou graag zien dat de gemeente obstakels in de vorm van bloembakken plaatst op de weg. „Dan moéten weggebruikers wel remmen en het ziet er ook nog mooi uit. Witte belijning aanbrengen op de rode fietssuggestiestroken die er liggen kan ook helpen, want dan wordt de weg optisch smaller.”

Aanwonenden hebben op evaluatieavonden inmiddels hun kritiek geuit bij de gemeente. Die denkt na over aanpassingen, maar de weg gaat beslist niet weer „over de kop”, zegt wethouder Rico Schans. „Het gebied is wel fietsvriendelijk, maar het gevaar zit hem in het gedrag van automobilisten en chauffeurs van landbouwverkeer en vrachtwagens. Veel mensen zijn vanuit het verleden gewend om er 50 te rijden en dat moet niet meer. Op de evaluatieavonden zijn dingen besproken als duidelijkere belijning aanbrengen op de weg en betere bebording, bijvoorbeeld bij kruisingen.”

Er zitten wat kleine aanpassingen in de pijplijn, zegt hij. „We zijn nu de kosten aan het doorrekenen. Daarna komt er een inloopavond, waarop we laten zien wat aangepast wordt. Bloembakken of andere obstakels op de weg komen er niet. Het tracé blijft een doorvoerroute door het dorp, waar ook groot verkeer langs moet kunnen. Dan zijn obstakels niet handig. Mijn dringende oproep aan iedere weggebruiker is dan ook: hou je gewoon aan de snelheid.”