Zes dagen en vijf nachten namen lezen in voormalig Kamp Westerbork. Kinderburgemeester Rian (12): 'Ik wist niet dat het zó spannend was'

Rian Hunze (12) kijkt vanaf de tweede rij in het publiek even achterom. Een korte glimlach naar haar vader Emiel, die achter in de tent staat. Straks is zij als kinderburgemeester van Midden-Drenthe samen met haar volwassen collega Jan Zwiers aan de beurt om vijf pagina’s namen op te lezen. „Goh, ze zit vlak naast Femke Halsema. Al heeft ze waarschijnlijk nog geen idee wie dat is”, fluistert haar vader.

Ondertussen schijnt een flauw zonnetje de tent binnen op het voormalig kampterrein in Hooghalen. Op het geblaas van de speciale verwarming achterin de tent na is het stil. Met op de achtergrond het monument van de 102.000 stenen ter nagedachtenis aan alle slachtoffers lezen Weyl en haar kleindochter Romy om en om en om de ene na de andere naam en leeftijd. Tot en met maandag klinken onafgebroken de namen van vermoorde Joden, Sinti en Roma uit de mond van bekende en onbekende lezers.

„Een levend monument” noemde directeur Bertien Minco het Namen Lezen even eerder in haar openingstoespraak. „Iedereen die gaat lezen, wens ik sterkte, want het is niet niks.” De eerste lezers heette ze welkom. In het rijtje met onder anderen Eva Weyl, de Amsterdamse burgemeester Halsema en haar Midden-Drentse collega Jan Zwiers vergeet ze ook Rian niet.

Halsema neemt het om tien over twee over van Weyl en haar kleindochter. Terwijl haar warme altstem door de tent klinkt, kijkt Rian tegen de hoed aan van Nederlandse opperrabbijn Binyomin Jacobs die pal voor haar zit. Nog één leesbeurt hierna en dan mag zij.

„Best spannend”, is haar reactie een half uurtje eerder op weg naar de tent. Ze zit naast Jan Zwiers voorin zijn auto. De 12-jarige Beilense en haar vader („tegenwoordig ben ik vooral assistent van de kinderburgemeester”) hoeven niet met de bus van het museum naar het kampterrein. Zwiers speelt voor chauffeur. „Burgemeesters voorin”, grapt Emiel Hunze vanaf de achterbank.

Zwiers: „Toen ik gevraagd werd om namen te lezen, dacht ik ook aan Rian. Het is juist goed de volgende generatie hierbij te betrekken.” Ze hebben samen een verdeling gemaakt: Rian, groep 8-leerling van basisschool Harm Smeenge in Beilen, leest één pagina, Zwiers neemt er vier voor zijn rekening.

De tiener is niet de enige met zenuwen, zo blijkt als Femke Halsema na haar leesbeurt de naastgelegen cateringtent binnen loopt. „Ik vond het erg spannend. Je wilt recht doen aan aan de slachtoffers en geen fouten maken. Het enige wat er nog van hen is, zijn hun namen”, zegt de Amsterdamse burgemeester.

Eén naam die ze moest lezen herkende ze. „Die van een vier maanden oud meisje uit Rotterdam. Haar verhaal ik heb gelezen tijdens een eerder bezoek aan Kamp Westerbork. Ze werd als baby gearresteerd en kwam via Westerbork in Auschwitz terecht. Dat ik haar naam mocht lezen, maakte het extra indrukwekkend.”

„Het namen lenze is een mitswe”, zegt Minco, die Halsema afgelopen zomer persoonlijk uitnodigde toen ze samen bij een struikelsteenlegging in Amsterdam waren. „Dat is Jiddisch woord voor een eer bewijzen of een goede daad”, legt de directeur uit.

Even later ziet ze Jan Zwiers geconcentreerd de eerste namen leest; zijn jonge collega met fleurig rokje en paars shirt met glitterster erop naast hem. Gespannen wacht Rian af, af en toe plukkend aan haar rokje. Als hij haar zachtjes bij de schouder pakt omdat het haar beurt is, begint Rian dapper te lezen. Haar moeder, broertje en vriendje zitten nu ook in het publiek. Papa maakt foto’s. „Zo dapper”, fluistert Minco.

„Ik wist niet dat het zó spannend was”, zegt Rian na afloop opgelucht. „Het spannendste moment was toen ik naast Jan stond te wachten. Ik was toch een beetje bang dat ik iets verkeerds zou zeggen.”

„Dit komt wel binnen”, zegt Zwiers. „Vooral als je de namen van jonge kinderen leest. Het is zó belangrijk dat dit nooit vergeten wordt.”

Ook Eva Weyl, die als 6-jarig Joods meisje in Kamp Westerbork kwam en er ook de bevrijding meemaakte, is diep onder de indruk. „Het was zeer emotioneel, want ik besef maar al te goed dat zij er niet meer zijn en hoe bevoorrecht ik ben.”, vertelt ze na haar leesbeurt. „Toen ik weer zat, keek ik uit op het monument met de steentjes. Mijn kleindochter zag het en pakte mijn hand. Ik was erg geraakt.”