Het succesverhaal van Kamp Westerbork in Den Haag: 'Ik wist niet wat me overkwam'

Ze had al ervaring met lobbyen, maar dat haar noodkreet in Den Haag zoveel aandacht zou krijgen, had directeur Bertien Minco van Herinneringscentrum Kamp Westerbork niet verwacht. „Bij lobbyen komt het vooral aan op timing. Ben je te vroeg, dan krijg je geen aandacht en wacht je te lang, dan ben je te laat. Je moet ook een beetje geluk hebben in het leven en dat hebben we gehad”, blikt ze terug.

De afgelopen jaren werd het in Hooghalen steeds lastiger om de begroting rond te krijgen. Het Herinneringscentrum kreeg steeds te weinig geld van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS). Om het voortbestaan te garanderen moest het in actie komen. Dat leidde tot het plan om in Den Haag een petitie aan te bieden met een roep om meer geld.

Een vriendin van Minco is lobbystrateeg. „’Ik heb twee noden: we hebben structureel meer geld nodig en dan hebben we ook nog ons vernieuwingsplan’, zei ik tegen haar. Beide tegelijkertijd onder de aandacht brengen, leek me lastig. Zij stelde voor het juist aan elkaar te koppelen in die petitie.”

Het geluk zat hem erin dat de presentatie van de vernieuwingsplannen in het Herinneringscentrum een maand werd verschoven. Minco: „De eerst mogelijke datum waarop Francine Houben erbij kon zijn, was donderdag 17 oktober. Zo’n internationaal vermaarde architect heeft een volle agenda. Alleen had die datum geen bijzondere betekenis. Erg jammer. Maar toen bleek dat de begrotingsbehandeling van VWS op 22 oktober zou zijn. Dat was fijn: we hadden precies het goede moment te pakken!”

Twee dagen voor de presentatie van het 55 miljoen kostende vernieuwingsplan toog Minco naar Den Haag. Maar omdat petities altijd worden aangekondigd, pikten Kamerleden en media het al eerder op. „Radio 1 belde de dag ervoor met de vraag of ik de bewuste ochtend om 6 uur in de uitzending wilde. Dat nieuws over onze financiële nood is vervolgens de hele dag herhaald.”

Daardoor kreeg het onderwerp landelijk veel aandacht, iets wat Minco niet had kunnen bedenken. „Er worden op zo’n dag misschien wel zestien petities aangeboden, dus hoe het loopt, heb je niet in de hand. Ik vond het heel spannend. Achteraf zei iemand: ‘Jullie met je mediacampagne’. Maar in dat mediagebeuren hebben wij geen regie gehad. Ik wist niet wat me overkwam eigenlijk.”

Het herinneringscentrum krijgt nu de komende twee jaar 200.000 euro extra en daar bovenop krijgt het elk jaar geld voor holocausteducatie. „Ik ga geen bedragen noemen, maar het is voor dit moment genoeg”, zegt Minco daarover.

Nog een opsteker: vorige maand werd een motie van Mirjam Bikker (ChristenUnie) aangenomen, die oproept tot een solide toekomstplan voor de financiering van de vier herinneringscentra in ons land. „Men heeft dus eindelijk gehoord en begrepen dat de manier waarop wij gefinancierd worden niet meer van deze tijd is. Er is inmiddels een delegatie van VWS hier geweest om verder te praten over waar onze noden precies zitten. Dit moet leiden tot een nieuw financieringsvoorstel.”

„Wat ik zo mooi vond, is dat de motie met 146 stemmen is aangenomen”, vertelt ze verder. „Eigenlijk is er dus Kamerbrede steun. Daarmee wordt feitelijk gezegd dat Westerbork van betekenis is in de samenleving. Dat geeft hoop voor onze toekomstige financiering, ook voor de nieuwbouw.”

Onderdeel van de vernieuwingsplannen is de terugkeer van onder meer wachttorens en prikkeldraad op het kampterrein. Ook wordt een nieuw en veel groter museum- en horecagebouw gebouwd. „55 miljoen is veel geld, maar als ik lees dat in Delfzijl een cultuurgebouw wordt gebouwd voor 80 miljoen, denk ik: dan valt dit nog mee.”

Een deel van het benodigde bedrag moet ook uit Den Haag komen. Staatssecretaris Vincent Karremans (VWS) wil een goed onderbouwd financieringsvoorstel zien voor hij iets toezegt. „Daar werken we nu aan. In februari of maart gaan we naar hem toe.”

De gemeenten Assen, Emmen, Meppel, Midden-Drenthe en Tynaarlo hebben ook steun toegezegd. Zij maken bijvoorbeeld tienduizenden euro’s vrij zodat inwoners komend jaar gratis Kamp Westerbork kunnen bezoeken. „Die steun is hartverwarmend”, zegt Minco. „Er zijn heel veel spontane donaties binnengekomen. Zo kreeg ik laatst een brief van een Fries fonds dat ons 15.000 euro gaf. Ook die steun is zó waardevol; dat geeft good spirit om door te gaan.”