Barry Gepken bij de Mammoet waarmee een groep Ericanen komende week een 'pelgrimstocht' onderneemt naar de Tweede Kamer voor het behoud van de paasvuurtraditie. Foto: Monique de Haas
De eeuwenoude paasvuur-traditie in Noordoost-Nederland verdient een officiële status als ‘immaterieel erfgoed’. Met dat doel onderneemt een groep inwoners van Erica vanaf zondag een ‘pelgrimstocht’ naar de Tweede Kamer.
Nu de paasvuren dit jaar vermoedelijk niet doorgaan vanwege de grote droogte, wordt het tijd voor een tegenoffensief, zegt initiatiefnemer Barry Gepken. Want behalve die droogte komen er de laatste jaren steeds meer bedreigingen bij voor de vooral in Noord- en Oost-Nederland gekoesterde traditie.
En dus vertrekt Gepken zondag met een groep dorpsgenoten vanuit Erica naar Den Haag. Daar biedt hun Drentse delegatie dinsdag een petitie aan in de Tweede Kamer. In hun kielzog slepen ze een enorme mammoet op wieltjes mee, het boegbeeld van hun stichting De Mammoet. Die organiseert sinds elf jaar het paasvuurfeest ‘op Erica’.
‘Onze streekcultuur wordt bedreigd’
De stichting in het dorp heeft zich bij de oprichting niet voor niks vernoemd naar de prehistorische voorvader van de olifant, zegt de 51-jarige Ericaan. „Net als de mammoet dreigt ook onze eeuwenoude Nedersaksische streekcultuur uit te sterven.”
Zondagmorgen vertrekt de Ericaanse karavaan daarom voor wat Gepken betitelt als een pelgrimstocht. Nadat de mammoet traditiegetrouw is gezegend door pastor Frans Wielens gaat het te voet via Coevorden naar buurprovincies Overijssel en Gelderland. „We nemen zoveel mogelijk paasbulten mee op de route om extra handtekeningen voor onze petitie te krijgen.”
Het paasvuur verdient bescherming, vindt Gepken. ‘Op Erica’ is het evenement sinds jaar een dag een waar volksfeest. „Het is dé verbindende factor in het dorp. Met goed weer komen er zomaar duizend mensen op af, van kinderwagen tot rollator. Het is een vaste jaarlijkse reünie, waarvoor zelfs oud-dorpsgenoten terugkeren.”
Veiligheidsrisico te groot door droogte
Bij De Mammoet was de teleurstelling dan ook groot, toen burgemeester Eric van Oosterhout dinsdag bekend maakte dat er een streep gaat door negen van de dertien paasvuren in de gemeente Emmen. Steeds meer gemeenten volgen sindsdien dat voorbeeld. De veiligheidsrisico is te groot: de natuur is zo droog dat rondvliegende vonken brandgevaar opleveren.
Maar is die droogte van dit jaar niet gewoon een eenmalig incident? Het kan een keer gebeuren dat de brand niet in de bult kan door onvoorziene omstandigheden, beaamt Gepken. Ook tijdens de coronapandemie ging er een streep door het feest. Maar organiserende clubs als de Ericase Mammoet lopen sowieso tegen steeds meer beperkingen aan.
(Verhaal gaat verder onder de foto)
„Het wordt steeds lastiger gemaakt”, vindt Gepken. „Dit jaar was het toch al moeilijk een geschikte plek te vinden doordat Pasen laat valt, op 20 april. In maart kunnen we altijd wel terecht op landbouwgrond, maar nu hebben de meeste boeren hun akkers al gezaaid voor het nieuwe seizoen.”
‘We moeten aan steeds meer eisen voldoen’
Maar toen alsnog een geschikte locatie was gevonden, weigerde de gemeente om de vereiste ontheffing af te geven. „We moeten aan steeds meer eisen voldoen, van een stikstofberekening tot een eco-scan naar bedreigde diersoorten in de omgeving. Dat kost duizenden euro’s, daar hebben wij als klein clubje helemaal geen geld of tijd voor.”
Na vragen in de gemeenteraad van de Wakker Emmen-fractie kwam er alsnog toestemming. „Sinds afgelopen vrijdag hadden we al een beste bult opgebouwd, maar toen kwam dinsdag het verbod van de burgemeester.”
Gepken had graag wat meer respijt gehad. „Ze hadden ook gewoon voorlopig een bouwstop kunnen opleggen. Inmiddels heeft de gemeente vrijwel alles al weer opgeruimd, terwijl het waarschijnlijk nog gaat regenen de komende week. Dan ziet het er al meteen heel anders uit qua brandveiligheid.”
‘In Duitsland staat de brandweer naast de bult’
Met een beschermde status als immaterieel erfgoed verwacht Gepken een soepeler samenwerking met gemeenten. Hij spiegelt zich aan het Noord-Duitse grensgebied waar de paasvuurtraditie ook al eeuwen floreert. „Daar gaan overheden er veel beter mee om en staat de lokale brandweer er standaard naast om in te grijpen als het misgaat. Naar zo’n situatie moeten we ook bij ons toe.”
