De Galloways verlaten het Elperstroomgebied omdat de wolf alle kalveren opeet. Slecht nieuws voor de unieke natuur. Foto: Provincie Drenthe
Dat is toevallig! ‘Vroege Vogels’ was zondag gewijd aan het Elperstroomgebied. Uitgerekend in de week dat bekend werd dat de Galloway-grazers vertrekken, omdat de wolf alle kalveren opvreet en zich inmiddels ook ruimschoots vergrijpt aan volwassen dieren.
Menno Bentveld banjert op zijn laarzen door het Elperstroomgebied bij Schoonloo. De jongensachtige vijftiger ontsteekt wel vaker in vuur en vlam bij het zien van een zeldzaam bloemetje of een vrijwel uitgestorven aaltjessoort in een moddersloot. Maar dit keer toont de presentator van het televisieprogramma Vroege Vogels zich wel heel erg onder de indruk.
Hij knielt op de natte bodem om met een loep een wolfsklauw te vorsen. „Deze is heel zeldzaam, komt op maar een paar plekken in Drenthe voor”, zegt de medewerker van Staatsbosbeheer, die hem een paar dagen rondleidt.
Een rund van heb ik jou daar
Waar Bentveld ook kijkt: overal bijzondere flora en fauna. Lepelaars en zilverreigers, rankende helmbloem, veenpluis, heel veel veenpluis, pitrus, heideblauwtjes (bijzondere vlindertjes), de grauwe klauwier - Bentveld kan zijn geluk niet op, roept óh’, hapt naar adem, ziet weer wat en zucht ‘ah’ - vlozegge, ronde zegge, ereprijs, tormentil, een blauwborst en uiteindelijk zelfs dassen.
O ja: én een bonkig, zwart rund. Een Galloway-rund van heb ik jou daar.
Hier maakt het exuberante enthousiasme van de blonde natuurvriend plaats voor enige behoedzaamheid. „Ze lopen hier omdat je niet wilt dat het gebied dichtgroeit”, legt de boswachter de aanwezigheid van de gigagrazers uit. Want als het dichtgroeit, is het snel gedaan met al die welig tierende natuurschatten waar Menno maar geen genoeg van krijgt.
Menno Bentveld. Foto: Mediahuis Noord
Er loert echter een gevaar: de wolf. Die is verzot op de kalveren, die de ruim honderd runderen omvattende kudde in het gebied jaarlijks opbrengt. Tijdens de opnames van afgelopen zomer toont de SBB-medewerker een filmpje van een wolvenaanval. „Kijk de koeien gaan om het kalf heen staan.”
‘Er mee dealen’
Kuddebescherming heet dat. De boswachter legt uit dat de koeien verleerd zijn om zich te verdedigen tegen wolven. „Maar ze moeten er mee leren dealen.”
Er mee dealen. Nou net dát is Henny Lensing uit Schoonloo niet langer van plan. Zij is eigenaar van de koeien. Al een paar jaar ziet ze met lede ogen aan dat steeds meer kalveren verdwijnen.
Dit jaar werden alle kalveren (jaarlijks worden er ruim dertig geboren) gedood door de wolf. Zestien volwassen dieren verdwenen eveneens. Lensing is het zat: om meer bloedvergieten te voorkomen, vangt ze de komende tijd haar koeien en dan is het gebeurd met de natuurlijke begrazing in het natuurgebied.
Begrazing is onmisbaar
Bij de provincie Drenthe - verantwoordelijk voor de natuurwaarden in dit gebied - voelen ze het probleem. Hoe moet het straks verder met de unieke natuur in het Elperstroomgebied als de laatste galloway is verkast? „Begrazing is onmisbaar voor het natuurbeheer in onze provincie”, stelt woordvoerster Carin Schipper.
Een oplossing is er nog niet, zegt ze. „Nu er wolven zijn, is extra bescherming nodig. Daarom subsidiëren we nachtkralen, waarin kuddes ’s nachts veilig zijn. Er zijn voorbeelden van kuddes die weerbaarder zijn tegen predatie, zoals Sayaguesa-runderen, Schotse hooglanders en Exmoorpony’s.”
Joekels van hoorns
Met de kuddes Sayaguesas, met joekels van hoorns, en, als ze in de stemming zijn, fel trappende Exmoorpony’s voert Staatsbosbeheer in het Drents-Friese Wold een onderzoek uit naar kuddeweerbaarheid. Dit gebeurt samen met de Rijksuniversiteit Groningen. De Sayaguesas verliezen ook kalveren, maar minder dan de Galloways. Van de acht dit jaar geboren Exmoorpony’s leven er nog drie.
