Schaapskudde Exloo bijna op de fles door financiële malaise Hallenhoes. ‘Verdient niet de schoonheidsprijs’

Oud-penningmeester Jakob Kerkhoff van de schaapskudde van Exloo vindt het te gek voor woorden. Hij bladert door de bankafschriften van de rekeningen van de Stichting Schaapskudde en de Stichting Vrienden van de Schaapskudde, de donateurs.

Hij heeft het allemaal omcirkeld. Een bijdrage van 2500 euro voor een panelen overkapping overgeschreven naar het Hallenhoes. Dan 7000 euro voorschot voor een bijdrage aan een tent. Weer 4000 euro voor de aanleg van een airco in het Hallenhoes. Nog eens 8000 euro voor een lening om de installateur mee te betalen. De huur van het souvenirwinkeltje van de Schaapskudde in het Hallenhoes halfjaarlijks vooruitbetaald; in de eerste helft van dit jaar 4500 euro, de tweede helft 5500. „Er was een jaarlijks huurbedrag afgesproken van 7500 euro”, zegt Kerkhoff.

Al met al een bedrag van zo’n 30.000 euro dat de schaapskudde kwijt is door de financiële malaise bij het Hallenhoes, stelt Kerkhoff vast. Hij stapt met zijn bevindingen naar de kascommissie van de schaapskudde. Dan begint het balletje te rollen. Langzaam, dat wel.

Terug naar 16 mei 2024, een feestelijke dag voor Exloo. Het Hallenhoes aan de Zuiderhoofdstraat en het naastgelegen dorpsplein, met de naam Bebingheplein, worden geopend. Het Hallenhoes is een multifunctioneel gebouw met een lunchroom, een toeristisch informatiepunt en ook de souvenirwinkel van de schaapskudde, het Schapen Informatie Centrum.

Het Hallenhoes mag een aanwinst voor Exloo zijn, in financieel opzicht blijkt het lastig om het op de rit te krijgen. De vaste inkomsten van donateurs, horeca en de verhuur van ruimtes zijn niet voldoende om alle lasten te dekken.

Tot de huurders behoort de Stichting Schaapskudde Exloo, die een winkelruimte in het gebouw heeft. De schaapskudde krijgt op haar beurt subsidies van gemeente en provincie om daarmee onder meer de huur aan het Hallenhoes te betalen. Een constructie waarbij het Hallenhoes in 2025 volop garen spint.  

Opvallend detail is dat zowel de schaapskudde als het Hallenhoes in deze periode dezelfde voorzitter hebben. Dat is Wil Luchjenbroers, oud-raadslid en -wethouder namens de VVD. Zij wordt in de zomer van 2024 voorzitter van de schaapskudde. In november 2024 komt daar ook het voorzitterschap van het Hallenhoes bij.

Na een conflict verlaat penningmeester Kerkhoff in de zomer van 2024 het bestuur van de schaapskudde. Hij blijft de bankafschriften van de Schaapskudde nog een tijdje ontvangen. Zo ziet hij betalingen van duizenden euro’s van de kudde aan het Hallenhoes, waaronder een lening voor het aanleggen van een airco. „Dat vond ik vreemd. Waarom zou je als huurder aan dat soort dingen moeten meebetalen?” blikt Kerkhoff terug.

Tot mei dit jaar krijgt Kerkhoff de afschriften en een snelle rekensom leert hem dat er dan al 30.000 tot 35.000 euro van de kudde richting Hallenhoes is gesluisd. Ondertussen krijgt de herder een deel van het vakantiegeld te laat, wordt een rekening van de dierenarts pas betaald na pittig geformuleerde aanmaningen en ontstaat een betaalachterstand bij het pensioenfonds. 

Kerkhoff trekt aan de bel bij de schaapskudde en bij de gemeente. „Gesubsidieerd geld kun je niet zomaar uitlenen”, stelt hij. Hij vindt een partner in Heidi Edens, raadslid namens Gemeentebelangen. Ook zij begint met rode vlaggen te zwaaien op het gemeentehuis. „Ik heb meermaals met de vuist op tafel geslagen bij het college: jullie moet nu ingrijpen, anders valt de Schaapskudde om”, zegt Edens.

„De gemeente heeft de bevoegdheid om als subsidieverstrekker de administratie in te zien. Maar dat was de wethouder niet van plan, want er waren al gesprekken met Luchjenbroers, zei hij.” Edens begrijpt niet dat er niet direct is ingegrepen. „Het is gewoon oneigenlijk gebruik van subsidiegelden. Bovendien gaat het om een voorzitter van beide stichtingen die geld onderling rondpompt. Dat is een tegenstrijdig belang.”

Op het gemeentehuis zien ze de kwestie heel anders. De schaapkudde heeft geld uitgeleend voor de aanschaf van een airco omdat het Hallenhoes dat niet kon betalen, bevestigt verantwoordelijk wethouder Henk Zwiep. „Wettelijk gezien kan het wat ze gedaan hebben.”

Een paar maanden geleden kreeg Zwiep lucht van het gegeven dat het niet goed ging met de schaapskudde. Daarop ging hij in gesprek met het bestuur. „Het is allemaal met goede bedoelingen gegaan. Het zijn allemaal vrijwilligers”, stelt hij. Dat een voorzitter meerdere petten op heeft, kan volgens hem voor- en nadelen hebben. „Je hebt op een gegeven moment ook niet nog meer capabele vrijwilligers.”

Ook Luchjenbroers, tot een paar weken geleden de voorzitter van de schaapskudde, wijst alle beschuldigingen van de hand. „Ik heb een goede naam van hier tot gunter”, stelt zij. „De oud-penningmeester heeft allerlei bedragen bij elkaar op zitten tellen, maar daarin zit ook gewoon de huur. En die airco was bedoeld zodat die medewerkers van het winkeltje niet in een slecht klimaat zouden staan. Wat had ik dan moeten doen?”

Volgens haar is eerst 20.000 euro aan het Hallenhoes geleend, daar bleef na een snelle aflossing nog 18.000 van over. „Er is inderdaad een poosje een lening geweest, maar alles is afgelost. Er zijn geen schulden meer. Die lening verdient misschien niet de schoonheidsprijs, maar dat wil niet zeggen dat wij iets verkeerds gedaan hebben.”

Dat zij nu ‘door het slijk’ wordt gehaald, daar is ze geenszins van gediend. „Wij zijn vrijwilligers. Er zijn ook andere mensen benaderd voor het voorzitterschap, maar die bedankten. Wij proberen hier ook gewoon te redden wat er te redden valt.”

Ondertussen heeft Borger-Odoorn een extern onderzoek ingesteld om het bestuur van het Hallenhoes te helpen financieel gezond te worden. Dat rapport laat nog op zich wachten. De gemeente stemde een paar weken geleden wél in met een incidentele bijdrage van 50.000 euro aan het Hallenhoes, op twee voorwaarden. Allereerst moest 18.000 euro worden afgelost aan de Schaapskudde. „Daarvan hebben wij bewijs gezien”, stelt wethouder Zwiep.

Dat het volgens oud-penningmeester Kerkhoff bijna om het tweevoudige van dat bedrag gaat, daar weten ze op het gemeentehuis niks van. Maar volgens Zwiep reikt de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de administratie ook maar tot zover. „Wij verstrekken een subsidie voor de instandhouding van de schaapskudde. Doen ze dat, dan zeggen we verder: succes ermee. Zo werkt het.”

Als tweede voorwaarde gebood de gemeente dat beide besturen van de Schaapskudde en het Hallenhoes organisatorisch zouden worden ontvlochten. Want dat dubbele petten wel een ‘kwetsbare piramide’ opleveren, wil Zwiep wel toegeven. „Het kan inderdaad niet de bedoeling zijn dat de ene club in de problemen komt door de ander.”

De ontvlechting is volgens Zwiep de afgelopen weken in een stroomversnelling gekomen. „Met een ontvlechting kun je beter voor je eigen belang opkomen.”

Op het gemeentehuis maken ze zich geen zorgen dat de Schaapskudde omvalt. „Dat gebeurt niet. Begin volgend jaar komt er weer subsidiegeld”, aldus de wethouder. „En voor het Hallenhoes gaan we naar een structurele oplossing zoeken.”

Bij de Schaapskudde zit het kersverse bestuur er nu een dikke week en is nog druk bezig zich door alle administratie heen te worstelen. „Wij moeten alles nog controleren, maar ik heb het beeld dat alles nu inderdaad afgelost en geregeld is”, reageert de nieuwe voorzitter Jacob Bruintjes.

Los van de discussie of dit allemaal wel of niet had gemogen, blijft de vraag of je dit ook had moeten willen. „Ik heb niet het idee dat er gesjoemeld is, maar het is gewoon niet verstandig geweest”, meent Bruintjes. „Je moet niet met stichtingen aan elkaar gaan lenen. Dat subsidiegeld is van de Schaapskudde, niet van het Hallenhoes.”

De Schaapskudde moet voor het komende jaar de zaken weer op orde zien te krijgen. „Ik denk dat we het einde van het jaar net gaan halen. We zitten wel krap, maar niet in nood.”