Uitspraak rechter over stikstof treft Drenthe snoeihard. Provincie op slot. ‘190 vergunningen on hold’

De provincie Drenthe wacht met smart op maatregelen van het kabinet hoe om te gaan met de recente ontwikkelingen met betrekking tot de stikstofuitstoot. „Ik kan wel zeggen dat de paniek in het land groot is”, weet natuurgedeputeerde Egbert van Dijk (BBB). Net als alle andere provincies doet Drenthe een dringend beroep op het Rijk om razendsnel met ‘maatregelen en middelen’ te komen.

Het kabinet-Schoof heeft een speciale ministeriële commissie in het leven geroepen om een antwoord te vinden op de recente gerechtelijke uitspraken in de Greenpeace-zaak en de uitspraak van de Raad van State op 18 december 2024.

Vooral de laatste uitspraak, waarbij het intern salderen nu vergunningplichtig wordt, speelt Drenthe parten. Bij het intern salderen werd de stikstofuitstoot van een nieuwe activiteit verrekend met eerder vergunde stikstofuitstoot. Dat mag nu niet meer. Er moet telkens een nieuwe vergunning worden aangevraagd.

Stikstofruimte is er echter niet in Drenthe. „We hebben twaalf Natura 2000-gebieden in Drenthe, die stikstofgevoelig zijn”, weet Van Dijk. „Binnen een straal van 25 kilometer rondom die gebieden kan nu helemaal niets meer. Dat raakt zo’n beetje elk initiatief op het gebied van landbouw, industrie of infrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan de grote paasvuren straks. Dat zal heel ingewikkeld worden.”

Egbert van Dijk legt aan de hand van een concreet voorbeeld uit hoe verstrekkend de gevolgen zijn van de huidige stikstofcrisis. „We zijn al enige tijd met twee boeren in gesprek die hun agrarische bedrijven willen verplaatsen van een beschermd natuurgebied waar ze nu zitten, naar een andere locatie in Drenthe. Dat was met intern salderen mogelijk, maar nu betekent dit dat ik deze agrariërs als compleet nieuwe bedrijven moet toetsen. Hebben ze invloed op een natuurgebied? Ja, dat hebben ze. Dan kan ik geen vergunning verstrekken.”

In Drenthe zijn 190 natuurvergunningen inmiddels on hold gezet. 92 procent van deze aanvragen zijn afkomstig uit de agrarische sector. Omdat de uitspraak van de Raad van State in de Amercentrale/RENDAC-zaak een terugwerkende kracht heeft tot 2020 is het nog onduidelijk hoeveel projecten nu achteraf wellicht toch een natuurvergunning hadden moeten hebben.

„Als er één grapjas is die zegt: ik stap naar de rechter, want voor dit project had een natuurvergunning aangevraagd moeten worden, dan hebben we de poppen aan het dansen”, stelt de gedeputeerde, „dat heeft enorme consequenties. Landelijk gezien kan het gaan om tienduizenden gevallen.”

Uit berekeningen van de provincie blijkt dat de stikstofuitstoot in Drenthe de afgelopen jaren met elf procent is gedaald. Binnen vijf jaar moet echter vijftig procent reductie gerealiseerd zijn. „We hebben dus een enorme opgave”, weet Egbert van Dijk. „We verwachten van het kabinet dat ze zo snel mogelijk met maatregelen en middelen komen om deze doelen halen.”

Van Dijk heeft wel een suggestie om de stikstofimpasse te doorbreken. „Spreek bijvoorbeeld individueel met elke boer af dat hij of zij de komende vijf jaar dertig procent minder stikstof produceert. Dat is concreet. Dan weet elke boer waar ie aan toe is.”

De politieke partijen LijstPormes, GroenLinks, SP, D66, Volt en Partij voor de Dieren hebben een debat aangevraagd in Provinciale Staten over de stikstofontwikkelingen. Dat vindt plaats op 12 februari.