De Drentse vlaggenhijser Gerard van Lunzen uit De Wijk.
Hans van der Werf, Okki Poortvliet en Vera Vos gingen op bezoek bij mensen die de Drentse vlag hijsen. Het leverde een documentaire op over tevredenheid, trots en thuisgevoel. En vanaf september een theatertour.
De ontvangst is in stijl. Okki Poortvliet, Hans van der Werf en Vera Vos dragen respectievelijk een broek, een hesje en een bodywarmer gemaakt van de Drentse vlag: wit en rood, een kasteeltoren en zes sterren. Straks beleeft hun film De Drentse vlaggenhijsers een eerste vertoning.
De gekozen premièrelocatie is eveneens in stijl. Jan Veenstra, uitbater van de Theaterschuur in Linde, laat zíjn Drentse vlag wapperen. Speciaal voor de gelegenheid aangeschaft. Normaliter voert Veenstra alleen de Nederlandse driekleur. Op de juiste wijze, zegt hij er voor alle duidelijkheid bij.
Het idee voor een film over mensen die een Drentse vlag hijsen, ontstond op het balkon van een studentenkamer in Groningen. ,,Soms moet je buiten Drenthe zijn om over Drenthe te kunnen nadenken”, verklaart Poortvliet. Van de drie makers woont alleen Vos nog in de provincie, in De Wijk, niet ver van Linde.
Persoonlijke verhalen achter een wit-rode vlag
De wit-rode vlag heet een symbool van Drenthe. Maar waar staat hij voor? Om daar achter te komen, ging het drietal op tjak met de auto, rondjes rijden in de provincie. Bij het zien van een vlag belden ze aan om vragen te stellen over het waarom van het hijsen, de betekenis van de vlag en de persoonlijke verhalen daarachter.
Niet overal waren ze welkom, maar tientallen hijsers wilden hen graag te woord staan. ,,Heel diverse mensen”, vertelt Vos. ,,Maar weinig jongeren”, vult Van der Werf aan. ,,Je moet een huis hebben om een vlag te kunnen hijsen.”
Hans van der Werf, Okki Poortvliet en Vera Vos (vlnr.) maakten een film en werken aan een theatervoorstelling over de Drentse identiteit. Foto: Sander Bijl
Dan start de film. Drenthe blijkt vlaggenhijsers in vele soorten en maten te tellen. Wat hen bindt is een liefde voor een provincie die niet altijd wordt gezien en waar sommige bewoners zich afzetten tegen de rest van het land, in een poging zichzelf te zijn. Of alsnog te worden.
‘Uit het goud der korenaren schiep God’
Alexander Moes uit Sleen citeert in dit verband een gezegde dat overigens ook in Twente wordt gebezigd: ‘Uit het goud der korenaren schiep God de Drentenaren, uit het afval en de resten de mensen uit het Westen.’ De Drentse vlag is voor Moes ‘een stukje eigen’ en een middel om tegenwicht te bieden aan het beeld van Drenthe als achtergesteld.
Volgens Gerard van Lunzen uit De Wijk onderscheidt een inwoner van Drenthe zich door oog voor de omgeving en elkaar. Dat valt hem extra op nu er steeds meer mensen van elders zich in zijn omgeving vestigen. ,,Mensen komen hier om vrij te wonen. Wat vaak vergeten wordt, is dat er om de woning ook werk verzet moet worden”, zegt hij staand naast zijn trekker.
Henk van der Spoel uit Beilen vlagt met behulp van een gerestaureerde raceauto. ,,In Drenthe is iedereen gelijk”, stelt hij. ,,Wij kennen het woord u niet. Gemeenschappelijkheid is belangrijk. We helpen elkaar. Dat is noodzakelijk in een kleine gemeenschap. Nadeel is dat je nooit iemand direct kunt aanspreken op gedrag. Het moet subtiel. Geniepig. Drents is ook een beetje achterbaks.”
‘Hier weet je wat je hebt. Drenthe is thuis’
Joke Lubbers gebruikt de vlag om zich te uiten. Vooral de kleur rood helpt daarbij. Veel in haar woning in Coevorden is rood. Als lid van een haakclub is ze bezig een vlag te haken. Aan het einde van de film is hij af. Ze pleit voor meer ruimdenkendheid. ,,Drenten mogen van mij betreft wat meer open staan voor een klein beetje anders en nieuwe dingen”, zegt Lubbers.
Drentse vlaggenhijsers in Amsterdamscheveld.
Terwijl uit de jukebox muziek van het Noorderbar Trio klinkt, spelen jongeren in café Brinkzicht in Ruinen een spelletje Drentse vlagpuzzelen. De winnaar krijgt een biertje. Na afloop geeft een van de spelers blijk van vrees voor het onbekende. ,,Ik wil best een keer naar Utrecht, maar niet in mijn eentje en zeker niet voor lang”, zegt hij. ,,Hier weet je wat je hebt. Drenthe is thuis. Het is de bedoeling dat ik hier over veertig jaar nog zit.”
Er komen nogal wat volkswijsheden, vermoedens en vertrouwde clichés voorbij in De Drentse vlaggenhijsers. Aan tegenspreken doen de filmmakers nergens, ook niet als in Amsterdamscheveld wordt gezegd dat het regeringsbeleid in Den Haag niet deugt en even verderop in Nieuw-Amsterdam wordt beweerd dat in zuipketen op grote schaal drugs worden gesnoven. Meneer zal wel geliek hebben. In het Nederlands: je lult er maar een mooi eind op los.
De aanwezigheid van kunst en cultuur
Als na de vertoning complimenten in ontvangst worden genomen – mooi gedaan, fraaie beelden, open en afgewogen allemaal – rest de vraag in hoeverre de makers zich ‘Drentser’ zijn gaan voelen of meer trots op Drenthe ervaren.
Niet direct, zegt Vera Vos. ,,Ik heb ook wel negatieve ervaringen met Drenthe. Bijvoorbeeld als het gaat om de aanwezigheid van kunst en cultuur. Maar doordat we veel gesprekken hebben gevoerd, ben ik gaan zien dat sommige dingen, zoals over het gemeenschappelijke en rekening houden met elkaar in Drenthe, gewoon waar zijn. Het maken van de film heeft ons meer aan het denken gezet over Drenthe.”
Nu de rest van Nederland nog.
Vertoning
Eerstvolgende vertoning van De Drentse vlaggenhijsers is tijdens FestivalderAa in Schipborg. De theatertour doet vanaf september Wijster, Echten, Wittelte, Schoonebeek en Weiteveen aan. Zie ook www.dedrentsevlaggenhijsers.nl
