Aan de Vaart in Nieuw-Amsterdam zijn woningen de afgelopen jaren gaan verzakken. Foto: Jan Anninga
De huidige droge zomer leidt waarschijnlijk tot een grote toename van klachten van scheuren en verzakkingen van huizen, vreest directeur Dick de Jong van het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAD).
„We houden ons hart vast”, zegt De Jong. Ook in Drenthe en Groningen doet dit probleem zich veelvuldig voor, want veen- en kleigronden zijn gevoelig voor uitdroging en inklinken. Houten funderingspalen, die tot 1970 vaak werden toegepast, kunnen dan droog komen te staan en gaan schimmelen en rotten. Landelijk zouden een miljoen huizen met dergelijke problemen te maken kunnen krijgen, heeft het KCAD becijferd.
Het bureau ontwikkelt kennis over de problematiek en probeert alle betrokkenen daarmee te helpen. „In Groningen ligt het voor ons allemaal wat ingewikkeld, omdat je daar ook met de aardbevingsschade te maken hebt. Daarom verwijzen wij Groningers naar het Instituut voor Mijnbouwschade.”
Wie gaat dat betalen?
De renovatie van een fundering kost al gauw 100.000 à 150.000 euro. Wie dat moet betalen? De huiseigenaar, als er tenminste geen andere ‘schuldige’ is die je aansprakelijk kunt stellen.
En daar wringt meteen de schoen, stelt De Jong, want vaak ontstaan de verzakkingen behalve door de droogte door wel drie of vier andere factoren die elkaar versterken. Denk aan mijnbouw, een nabijgelegen kanaal dat is uitgebaggerd of een verkeerd waterbeheer door een waterschap. En dan ontstaat er touwtrekkerij.
Uit deze gebieden kreeg KCAD meldingen van mensen die vrezen dat hun huizen door verzakkingen zijn beschadigd. Hoe blauwer hoe meer meldingen. Directeur Dick de Jong waarschuwt dat er in de 'witte' gebieden ook huizen beschadigd kunnen zijn, maar dat de eigenaren/bewoners niet weten dat dit door verzakking komt. Illustratie DvhN
Dit gebeurde bijvoorbeeld in Nieuw-Amsterdam, waar Paul Teepen en andere actieve buurtgenoten in actie kwamen nadat zij schade door verzakkingen ontdekten aan hun huizen. Teepen: „Ons huis stamt uit 1928 en wij wonen er nu 25 jaar”, vertelt hij. „Sinds tien, twaalf jaar hebben we schade.” De buren kwamen tot soortgelijke ontdekkingen. De buurtgenoten drongen aan op gedegen onderzoek naar de oorzaken.
Conclusie onderzoek: er is meer onderzoek nodig
„Er ligt nu een rapport en een van de conclusies is dat er nader onderzoek nodig is. Het waterschap had niet alle gegevens aangeleverd”, zucht Teepen. Hij sprong uit zijn vel toen hij las dat de verzakkingen onmogelijk door de aardgaswinning in de omgeving veroorzaakt konden zijn. „Dit was gebaseerd op gegevens die de NAM zelf had aangeleverd, bleek na lang doorvragen.”
In Roden begonnen in het najaar van 2018 huizen ineens te verzakken, na een lange droge zomer. Daarvoor vonden er rioleringswerkzaamheden plaats, waarbij grondwater was weggepompt. „Wij adviseren hier nu bij het schadeherstel”, vertelt De Jong. „Gelukkig heeft woningcorporatie Woonborg nu het voortouw genomen bij de aanpak. Daarop kunnen ook gedupeerde particuliere eigenaren meeliften.” Maar over de vraag wie financieel aansprakelijk is, daarover lopen de procedures nog, stelt De Jong. Tot die tijd blijven de huiseigenaren dus in onzekerheid.
Hetere en drogere zomers
Nu zomers door de klimaatverandering heter en droger worden, zullen dergelijke problemen toenemen, voorspelt De Jong. „Daarmee is het een maatschappelijk probleem, waarvoor je niet de individuele huiseigenaren kunt laten opdraaien. Lang niet iedereen kan het herstel van zijn fundering betalen. De provincie Overijssel heeft bij de verzakkingen langs Kanaal Almelo - De Haandrik al besloten om al deze schades 100 procent te vergoeden.”
Of andere provincies dit voorbeeld zullen volgen, is de vraag. Om te beginnen vindt De Jong dat gemeenten in getroffen gebieden loketten moeten inrichten waar gedupeerde huiseigenaren met vragen terecht kunnen. En het rijk zou geld moeten vrijmaken om bij ‘verdachte’ huizen een funderingsonderzoek uit te voeren. „Want alleen al zo’n rapport kost je al gauw 10.000 tot 12.000 euro.”
