'Politiek gekleurd' rapport Noordelijke Rekenkamer over bollenteelt wekt verontwaardiging. Coalitie staat pal achter telers. 'Geen Drentse regels bovenop Europese en Haagse'
De Noordelijke Rekenkamer (NRK) is kritisch op het (gebrek aan) beleid van de provincie Drenthe ten aanzien van de bollenteelt. Ook het project Duurzame Bollenteelt krijgt kritiek te verduren. Voorzitster van de rekenkamer is overigens ook lid van de Raad van Toezicht van de groene lobbyclub Natuur en Milieu Overijssel.
De BBB in de provincie Drenthe heeft geen goed woord over voor het rapport van de Noordelijke Rekenkamer. „We vragen ons af in hoeverre het NRK hier een onafhankelijk en neutraal rapport heeft opgeleverd”, zegt Gert-Jan Schuinder van de BBB. „Het rapport is sterk politiek gekleurd en het stikt van de aannames en suggestieve teksten.”
In het maandagavond gepresenteerde rapport Zorgen voor morgen van de NRK stellen de onderzoekers onder leiding van Anneke Beukers dat de bollenteelt een splijtzwam vormt in Drenthe.
Dat dit zo is, zou mede aan de provincie Drenthe liggen. Die heeft in de Omgevingswet mogelijkheden om de bollenteelt te reguleren, maar laat die instrumenten liggen, aldus de NRK.
Provinciebestuur: conclusies erg stellig
Het provinciebestuur laat in een reactie weten de conclusies in het rapport erg stellig geformuleerd te vinden en zich niet te herkennen in het geschetste beeld.
Geen teler gesproken
In het onderzoek van het NRK valt op dat de onderzoekers spraken met een lange lijst aan beleidsmedewerkers, bestuurders en omwonenden, maar dat er (behoudens de branchevereniging) geen enkele bollenteler is geconsulteerd.
Bollenteelt en omwonenden die niet uit de agrarische sector afkomstig zijn. Het is een moeizame combinatie. Zoveel is wel duidelijk na de hete zomer in Boterveen waar omwonenden van een veld lelies naar de rechter stapten om de teelt stil te leggen.
Waterslangen aan flarden
De spanningen liepen hoog op in Boterveen: de buurtvereniging klapte, omwonenden ontvingen intimiderende rouwkaarten, waterslangen van telers gingen aan flarden.
De oppositie in Provinciale Staten (onder meer GroenLinks en Partij van de Dieren) pleit al langer voor ingrijpen, maar krijgt geen poot aan de grond bij het provinciebestuur (en de coalitiepartijen VVD, BBB, CDA en PvdA). De provincie wil ‘bovenop de geldende Europese en nationale regels geen aanvullende regels aan de landbouw opleggen’, vat het rapport de discussie samen.
CDA: Bollenteelt mag er zijn
Aan deze situatie lijkt het rapport van de Rekenkamer vooralsnog geen einde te maken. Zo stelt Bart van Dekken, fractievoorzitter van het CDA): „We zijn niet voor een uitbreiding van de bollenteelt, maar de bollenteelt mag er zijn. Dat was het standpunt en dat is nog steeds het standpunt.”
VVD: Geen Drentse regels bovenop Haagse en Europese regels
Op basis van het Rekenkamerrapport ziet de VVD geen aanleiding anders tegen de bollenteelt aan te kijken, zegt Kees Vianen. „Wij willen geen Drentse regels bovenop de Haagse en Europese regels.”
PvdA: Wachten op landbouwvisie
Hendrikus Loof van de PvdA wijst erop dat er momenteel volop wordt gewerkt aan een landbouwvisie. „Die moet uiteindelijk in een nieuwe Omgevingsvisie landen.” Dan pas kan de provincie, aldus Loof, kijken in hoeverre de provincie ruimtelijke regels kan of wil inzetten voor het reguleren van de bollenteelt.
BBB: ‘We houden college in de gaten
De BBB vindt de opmerking in het rapport van de rekenkamer dat de provincie de belangen van de bollentelers zwaarder laat wegen dan de gezondheid van de omwonenden erg suggestief. De partij kondigt aan in de gaten te houden ‘hoe het provinciebestuur zich gaat houden aan de in het coalitieakkoord gemaakte afspraken’.
Opmerkelijk is de kritiek van de rekenkamer op het project Duurzame Bollenteelt Drenthe dat onderzoek doet naar manieren om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen. De Rekenkamer stelt dat omwonenden niet zijn uitgenodigd bij de opzet en de uitvoering van het programma ‘hoewel het programma mede ten doel heeft een dialoog tot stand te brengen’.
Vraag is of dit de provincie valt aan te rekenen, het is een project van het ministerie van LNV. Vraag is trouwens ook of het zin zou hebben gehad om te proberen een dialoog op gang te brengen. De verhouding waren afgelopen zomer dermate verziekt dat alleen advocaten nog met elkaar spraken - meestal via de rechter.
Omwonenden afwezig
Tijdens een sessie, afgelopen zomer georganiseerd door Duurzame Bollenteelt, in het lelieveld in Boterveen werd uitgebreid toelichting gegeven op het onderzoek naar alternatieve gewasbeschermingsmiddelen. Omwonenden schitterden door afwezigheid. De ergste gezelligheid was er toen ook al wel van af in Boterveen.
Wat de discussie ook niet gemakkelijker maakt, is het feit dat deskundigen het niet eens zijn over de veiligheid van bepaalde in de bollenteelt gebruikte gewasbeschermingsmiddelen. Het daarvoor aangestelde college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (ctgb) beoordeelt de middelen waarmee de teler in Boterveen werkt als veilig.
Niettemin had de rechter in Assen wel oren naar het voorzorgbeginsel waarmee de omwonenden aankwamen. Hij verbood het gebruik van alle middelen op het perceel in Boterveen. Zolang niet honderd procent vaststaat dat de middelen veilig zijn (sommige onderzoekers trekken de veiligheid in twijfel) zou je ze, volgens dit voorzorgsbeginsel niet moeten gebruiken, aldus het vonnis.
Voorzitter rekenkamer toezichthouder bij groene club
De Rekenkamer (onder leiding van Anneke Beukers, die tevens lid is van de raad van toezicht van de milieuclub Natuur en Milieu Overijssel) blijkt eveneens gecharmeerd van deze denktrant. ‘De provincie Drenthe laat kansen liggen om risico’s van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen en zorgen van omwonenden weg te nemen. Alleen al op basis van het voorzorgbeginsel is het raadzaam zorgvuldig om te gaan met onzekerheden’, schrijft de NRK.
Oogst op nippertje gered
De teler wist zijn oogst op het nippertje te redden door in hoger beroep te gaan bij een hogere rechter. Die stond het gebruik van vier middelen toe.
De voorzitter van de Noordelijke Rekenkamer is lid van de Raad van Toezicht van de lobbyclub Natuur & Milieu Overijssel. Wat doet deze club? Op de eigen site staat: ‘De vrijwilligers doen aan beleidsbeïnvloeding en lobby, educatie en communicatie, landschapsbeheer en soortenbescherming, onderzoek en monitoring’.
