Intocht Sinterklaas: Zwarte Piet niet overal geroetveegd, wel in grote plaatsen, niet in kleine dorpen

Dinsdagavond tijdens de laatste vergadering van de activiteitencommissie Toekie over de Sinterklaasintocht in Hollandscheveld viel het besluit. Dit jaar, op 25 november, doen er voor het eerst roetveegpieten mee. „Tot vorig jaar hadden we alleen zwarte pieten. Nou ja zwart, donkerbruin. Nu doen we fiftyfifty”, zegt Robert Hummel van de commissie. ,,De gemeente deed bij de vergunningverlening een dringend beroep op ons roetveegpieten te laten meedoen.”

In veel dorpen blijft het een zware discussie, ook in Drenthe. Moet Zwart Piet worden vervangen door roegveegpieten of niet? Niemand zit te wachten op protestacties zoals vorig jaar van Kick Out Zwarte Piet in Staphorst of van Extinction Rebellion in Emmen. Een rondgang door de provincie leert dat in grote plaatsen bijna alleen roetveegpieten meelopen bij de intocht en dorpen kiezen voor een mix. Zoals Hollandscheveld. Hummel: „Kinderen zien op het Sinterklaasjournaal op tv allemaal roetveegpieten. Die zijn er al aan gewend. Dan moet je als organisatie meebewegen. Het zijn met name de oudere vrijwilligers die er moeite mee hebben. Een aantal is bij ons gestopt als Zwarte Piet.”

Sinterklaas komt niet, als Zwarte Piet niet komt, was jaren het credo in Annen. ,,Onze zwarte pieten waren bang dat ze herkend werden als ze als roetveegpiet geschminkt werden”, zegt Tineke Klinkers van de organiserende ondernemersvereniging ANNO. Maar in Annen gingen ze vorig jaar ook door de bocht. „Wij hadden voor het eerst mix van de zwarte pieten en roetveegpieten. Niemand die klaagde.”

De Stichting Sinterklaas Emmen besloot eind vorig jaar geen zwarte pieten meer te laten meelopen bij de intocht. Voorgaande jaren was er sprake van zowel zwarte als roetveegpieten. In Emmen liepen de gemoederen de afgelopen jaren flink op rond Sinterklaas. In 2019 was de sfeer ronduit grimmig. Tegenstanders van Zwarte Piet demonstreerden voor afschaffing en dit leidde tot woedende reacties van mensen die Zwarte Piet wilden behouden.

Vorig jaar november legde protestbeweging Extinction Rebellion de gemeenteraadsvergadering in het Emmer gemeentehuis stil omdat er zwarte pieten meeliepen bij de sinterklaasintocht. Ze bezetten met twaalf personen anderhalf uur de raadszaal en droegen spandoeken en riepen anti-Zwarte Pietleuzen. De politie verwijderde hen uiteindelijk uit het gemeentehuis.

In Assen, waar volgens voorzitter Lodewijk Osse van de stichting Sinterklaasintocht met 275 pieten de grootste intocht van Noord-Nederland is, zijn ze jaren geleden al van Zwarte Piet afgestapt. ,,We stoppen dit jaar ook met de zwarte kroespruiken. Elke roetveegpiet mag zijn eigen kleur haar bepalen. Het wordt één bont gezelschap.” De PvdA in de gemeenteraad van de Drentse hoofdstad stelde vorige week vragen over het uiterlijk van de pieten bij bezoeken aan scholen, winkelcentra en buurthuizen. Daar duikt Zwarte Piet nog wel op.

De partij vroeg burgemeester Marco Out het gesprek aan te gaan met de organisaties van deze Sinterklaasactiviteiten en beleid te ontwikkelen dat Zwarte Piet uit het straatbeeld van Assen verdwijnt. Out begrijpt waar de pijn zit, maar wil er voor waken dat polarisatie over dit gevoelige onderwerp de kop weer opsteekt. Het blijft volgens de burgemeester ook in Assen ‘spannend’ welke Pieten andere organisaties inzetten. Hij ziet graag daar ook roetveegpieten, maar wil er geen beleid op loslaten. Out wil wel het gesprek aangaan met de organisaties.

De grote intocht in Assen trekt veel bezoekers uit omliggende dorpen. Daarom worden intochten in onder meer Bovensmilde en Rolde een week later gehouden. In Bovensmilde is de pietendiscussie ook nog steeds actueel. ,,Ook dit jaar weer. Maar twee jaar geleden zijn we begonnen met een mix van roetveegpieten en zwarte pieten. Vorig jaar was de verdeling fiftyfifty. We laten onze dertig pieten zelf kiezen wat ze willen. Kinderen en ouders hoor je er niet over. We kregen alleen vragen van 60-plussers die we elk jaar een chocoladeletter brengen. Sommigen hebben er wel moeite mee dat Zwarte Piet verdwijnt”, zegt Jojanneke Wanders van de organiserende Oranje Feestvereniging.

Alette Vrieling van de Ondernemersvereniging Rolde volgt net een onlinecursus roetveegpieten schminken. ,,Wij hebben gekozen voor roetveegpieten. De één wordt wat donkerder geschminkt dan de ander, want de een heeft een donkerder huidskleur dan de ander. Mijn broer wilde als Zwarte Piet meedoen aan de intocht, maar ik heb tegen hem gezegd: ‘Dat is jammer. Dit is zoals het gaat.’ Maar hij doet wel mee hoor.”