Dokter Jacobus Beerta (1889 - 1964) uit Nieuw-Weerdinge vrij voor gebruik via jan willem horstman
In het hart van Nieuw-Weerdinge ligt het Beertaplein. Niet genoemd naar de Groningse plaats Beerta, maar naar een plaatselijke huisarts. Maar wat voor man was deze dokter Beerta eigenlijk?
Jacobus Beerta was zijn naam, maar in Nieuw-Weerdinge noemden velen hem De Bere. Een huisarts die alles voor zijn patiënten over had, maar die niet schroomde hen de les te lezen als hij vond dat dit nodig was. Wie bij hem kwam met rugklachten en geen hemd droeg, kon een reprimande verwachten.
Het verhaal gaat zelfs dat hij sommige patiënten met dergelijke klachten pas wilde behandelen als zij eerst een hemd hadden aangetrokken. Als Beerta iets zei, dan was daar geen woord Frans bij. ,,Hij paste prima in Nieuw-Weerdinge. Hij draaide er niet omheen en sprak de taal van de mensen’’, zegt Arent Naber (84), een van zijn oud-patiënten.
Dat Beerta geliefd was in het langgerekte veendorp, bleek eind februari 1964. De huisarts was kort daarvoor op 74-jarige leeftijd overleden. Zaal Oosterhoff zat propvol met dorpsbewoners en vrienden die hem de laatste eer wilden bewijzen.
Dat Beerta al jarenlang niet meer in Nieuw-Weerdinge woonde, deed niet ter zake. Beerta had zich 34 jaar met hart en ziel ingezet voor het dorp en dat waren de Nieuw-Weerdingers niet vergeten. Het plein in het centrum kreeg de naam Beertaplein en toen vele jaren later de huisartsen Handgraaf en Kleve samen een praktijkgebouw in gebruik wilden nemen, werd de dochter van Beerta uitgenodigd om de officiële opening te verrichten.
Wie was die dokter die blijkbaar zoveel indruk maakte? Roald Uildriks (73) uit Leeuwarden beschikt over persoonlijke gegevens die in Nieuw-Weerdinge niet op de plank liggen. Zijn vader, die schoolhoofd was in Valthermond, was bevriend met Beerta. ,,En nadat mijn moeder overleed, trouwde mijn vader met Elly Beerta, de dochter van de dokter. Zij werd dus toen mijn stiefmoeder.’’
Roald Uildriks. vrij voor gebruik via jan willem horstman
Dokter Jacobus Beerta groeide op in Winschoten, waar zijn ouders een manufacturenzaak hadden. In 1903 ging hij in Winschoten naar het gymnasium om vervolgens medicijnen te gaan studeren in Groningen. Trouwen deed hij met de uit Driebergen afkomstige Johanna Scholten. Ruim een jaar nadat het stel zich in 1922 in Nieuw-Weerdinge had gevestigd, werd de al eerder genoemde dochter Elly geboren.
Ruim drie jaar later volgde zoon Hans. Hij bleek een zorgenkindje. ,,Ik heb hem nooit anders gezien dan in een rolstoel’’, zegt Wiebe Dijkstra (92), die jarenlang een slagerij had in Nieuw-Weerdinge. Tot groot verdriet van zijn ouders en zus overleed Hans Beerta in 1941 op 15-jarige leeftijd.
Dijkstra ziet dorpsdokter Beerta nog zo voor zich, op zijn motor waarmee hij op ziekenbezoek ging. ,,Als het flink had gevroren, reed hij met die motor over het ijs van de ene kant van het kanaal naar de andere. Dan hoefde hij niet om te rijden.’’
In Nieuw-Weerdinge valt ook te horen dat Beerta in de Tweede Wereldoorlog in het verzet zat. Uildriks heeft documenten die dit verhaal enigszins ondersteunen. ,,Mijn vader heeft zijn levensverhaal opgeschreven en daarin komt ook dokter Beerta voor. Hij schrijft over een gewonde koerier die de dokter met zijn grote Chevrolet naar het ziekenhuis in Emmen bracht.
De koerier, die gezocht werd door de Landwacht, werd in de kofferbak gestopt. Naast Beerta nam een vrouw plaats met enkele kussens op haar buik. Zij was zogenaamd een vrouw die moest bevallen. Hoewel Beerta onderweg in Weerdinge nog een Duitse auto aanreed, kwam het allemaal goed. Het personeel van het ziekenhuis was betrouwbaar. De kogel werd uit het lichaam van de koerier verwijderd.’’
Een ander verhaal dat de vader van Uildriks naliet, toont aan dat de dokter zelf beslist niet kleinzerig was. ,,Op een dag brak hij beide polsen toen hij op zijn motorfiets werd aangereden door een vrachtwagen. Er kwam verband omheen en de volgende maandagochtend ging hij de praktijk weer in.’’ Ook opvallend: in het in 1972 uitgegeven boek over 100 jaar Nieuw-Weerdinge van G. Luinstra valt te lezen dat Beerta ook zijn eigen ziekenfonds had, mét bode.
In januari 1956 stopte ‘De Bere’ met zijn werk als huisarts. Met zijn vrouw verhuisde hij naar Driebergen. Daar kwam op 18 februari 1964 plotseling een einde aan zijn leven.
Beerta werd begraven in het dorp waar hij 34 jaar lief en leed deelde met de bevolking. Hij kreeg een plek naast zijn geliefde zoon Hans(je), die maar vijftien jaar mocht worden.
Zijn vrouw voegde zich twintig jaar later bij hen. Dochter Elly, die in 2016 in het Friese Wirdum overleed, stelde haar lichaam ter beschikking aan de medische wetenschap.
