Burgemeester Eric van Oosterhout. Foto: Marcel Jurian de Jong
Politie en Emmer gemeenteambtenaren hadden bij de vete die leidde tot de dubbele moord in Weiteveen burgemeester Eric van Oosterhout veel eerder moeten inlichten. Dat zegt hij over het ontspoorde conflict tussen verdachte Richard K. en de door hem vermoorde Sam en Ineke.
Terwijl politie en gemeente Emmen al maanden bezig waren met het hoogopgelopen geschil tussen K. en zijn latere slachtoffers, zegt burgemeester Van Oosterhout dat hij pas 16 januari 2024, de dag van de dubbele moord, er voor het eerst van te horen kreeg.
Van Oosterhout vindt dat het met de kennis van nu ‘voorstelbaar was geweest dat hij door zijn ambtelijke organisatie en de politie eerder was geïnformeerd’. ,,Met name gezien de heftigheid, de lange duur en de ingewikkeldheid van het conflict”, zegt Van Oosterhout. ,,We hadden het hier in huis ambtelijk anders moeten beoordelen. En over de politie: Er zijn mindere ernstige incidenten waarover ik door de politie wel wordt geïnformeerd.”
‘Ik zeg niet dat het drama dan was voorkomen’
Van Oosterhout zegt dat als hij in een vroeger stadium was ingelicht over de kwestie ‘dat die dan besproken was hier in de driehoek’. Dat is het wekelijks overleg tussen hem, politie en Openbaar Ministerie (OM), over openbare orde en veiligheidszaken die lokaal spelen. ,,En dan? Ik zeg niet dat het drama dan was voorkomen. Maar dan hadden we wel op zijn minst gezamenlijk naar andere manieren kunnen kijken over hoe we dit conflict hadden kunnen aanpakken.”
Politie, Openbaar Ministerie en gemeente onderzoeken elk afzonderlijk hun handelen in dit fatale conflict. De eindresultaten bij de politie ervan worden pas in het najaar verwacht. Van Oosterhout heeft donderdag de gemeenteraad per brief ingelicht over zijn bevindingen over de rol van de gemeente. Hij houdt er rekening mee dat ‘een van de conclusies straks is dat bestuurlijk eerder had moeten worden opgeschaald’.
Op de vroege ochtend van 16 januari bracht Richard K. uit Weiteveen het Pools/Nederlandse echtpaar Sam en Ineke met vuurwapens om het leven en maakte hij hun twee jonge kinderen wees. De dubbele moord werd ingeluid door een al een jaar durend geschil met aangiftes over en weer. Dat ging over vermeende verborgen gebreken in K.’s ouderlijk huis aan de Bargerweg in Weiteveen dat hij aan de twee had verkocht.
Ambtenaren oordeelden al snel anders
De gemeente werd volgens Van Oosterhout in september 2023 ingeseind door de politie Emmen over een ‘heftig conflict’ tussen Richard K. en het stel. De politie vond het iets voor de gemeente, omdat het volgens haar aanpak woonoverlast betrof, waar Emmen in 2023 speciaal beleid voor heeft ontwikkeld. Ambtenaren oordeelden al snel anders.
Ze meldden dat volgens de burgemeester wel aan de politie, maar niet aan hem, terwijl Van Oosterhout er wel verantwoordelijk voor is. Van Oosterhout zegt dat hij daardoor geen bestuurlijke maatregelen –tegen bijvoorbeeld K. – kon nemen.
Van Oosterhout wist tot de 16e januari ook niets van de aangiftes over en weer bij de politie. Ook was hij er niet mee bekend dat in de ontspoorde vete sprake was van een wapenvergunning bij de Weiteveense moordverdachte. De burgemeester heeft na de dubbele moord uitvoerig met de politie gesproken. Over dit onderhoud en over het feit dat K. steeds legaal over vuurwapens bleef beschikken, wil hij niks zeggen. ,,Het kan best zijn dat de politie achteraf zegt: we hadden de burgemeester eerder moeten inlichten. Maar in dit geval heeft de politie daar niet voor gekozen.’’
Van Oosterhout zegt dat hij een kwestie tussen een (vorige) wijkagent en dorpsbelangen Weiteveen zelf agendeerde in die lokale driehoek. ,,Als ik had geweten dat de politie al zoveel aangiftes, contactmomenten en noem maar op had in deze zaak, dan had ik het -net als de kwestie Dorpsbelang Weiteveen- óók aan de orde gesteld in de driehoek en de teamchef van de politie Zuidoost ernaar gevraagd, zo van, hé wat is daar aan de hand? Dus ja, als ik wist wat er nog meer speelde, dan had ik dat in de driehoek bij de teamchef aangekaart.”
Welke les trekt burgemeester uit dit drama?
Van Oosterhout schrijft aan de gemeenteraad dat de kwestie meer in gezamenlijkheid had moeten worden opgepakt. Volgens hem is de les die hij trekt uit dit drama dat nog nauwere samenwerking nodig is om bij een volgend geval de bestuurlijke slagkracht -politie, gemeente en OM- sneller uit te breiden.
Op de dag van de moord werd Van Oosterhout wel meteen na het incident geïnformeerd.
De gemeente Emmen werd nadat ambtenaren vonden dat er geen sprake was van woonoverlast daarna vooral deelgenoot van de juridische strijd tussen beide partijen. Volgens Van Oosterhout vroeg het vermoorde stel aandacht voor de vergunningen, toezicht en handhaving daarop.
Zo had K. vanaf een grote groene schuur in een weiland schuin tegenover de woning van het gezin een bouwlamp geplaatst, die vaak hinderlijk op hun huis scheen en voor woonoverlast zorgde.
In de raadsbrief stelt Van Oosterhout dat de gemeente de kwestie over naleving van een bestemmingsplan volgde via de gebruikelijke lijn. Om het geschil op te lossen bood Emmen volgens Van Oosterhout tweemaal een bemiddelingstraject aan, maar beide partijen zagen daar geen brood in.
Een week voor de moord had Ineke in het gemeentehuis een gesprek met vierambtenaren over hoe nu verder, aldus de burgemeester. Na dit gesprek stond er al een vervolgafspraak gepland met wethouder Jan Bos (Wakker Emmen) die handhaving in portefeuille heeft. Door de geweldsexplosie van K. enkele dagen ervoor, kwam het daar niet meer van.
