Rond 1950 werd voor het eerst carnaval gevierd in Barger-Compascuum. Met dank aan Bertha Steins uit Limburg.
Jos Jongen uit Maastricht herinnert het zich nog goed. In 1979 ging hij met zijn moeder Bertha Steins mee naar Barger-Compascuum, waar de Theresiaschool haar 50-jarig bestaan vierde. ,,Natuurlijk wilde ze daar graag naartoe. Ze gaf er een jaar of acht les en voelde zich heel happy in Barger-Compascuum. Ze was er ook erg actief bij de toneelvereniging. Als ze in 1953 bij familiebezoek in Limburg mijn vader niet had ontmoet, was ze misschien wel haar hele leven in Drenthe gebleven.’’
Bertha Steins was dan maar kort in Barger-Compascuum, ze is er nog niet vergeten. Samen met haar collega Jan Duivenvoorde introduceerde zij het carnaval op de katholieke dorpsschool en daarmee in deze streek. Duivenvoorde kwam van oorsprong uit Deventer. Jos Jongen: ,,Toen ze elkaar in 1979 bij de reünie tegenkwamen, vlogen ze elkaar om de hals. Ook kwamen er oud-leerlingen naar mijn moeder toe om te vertellen dat zij hen had leren lezen. Het ontroerde mijn moeder zeer.’’
Bertha Steins leeft niet meer. Ze overleed in april 2009 in Maastricht, de stad waar ze na haar vertrek uit Barger-Compascuum met haar man ging wonen. Van haar acht broers en zussen is alleen Leo Steins (86) nog in leven. Hij woont in een appartement in Berg aan de Maas, een dorp nabij Sittard waar het gezin Steins opgroeide. Met alle plezier wil hij iets vertellen over zijn zus, die kort na de Tweede Wereldoorlog naar Drenthe verhuisde. ,,Ze was niet alleen mijn oudste zus, maar ook nog een jaar mijn schooljuf. Dat was wel erg bijzonder.’’
Bertha Steins werd geboren op 2 februari 1921 in Berg aan de Maas. Haar vader verdiende als bovengronds medewerker de kost bij de steenkoolmijn Maurits in Geleen. Na de lagere school ging ze naar de mulo en vervolgens naar de kweekschool. ,,Het vak van onderwijzeres leerde ze bij de nonnen in het klooster Koningsbosch in Echt/Susteren. Daar woonde ze dus ook’’, zegt Leo.
Volgens zoon Jos werden de bewoners van Koningsbosch in de loop van de oorlog geëvacueerd naar een klooster in Blerick, bij Venlo. ,,Toen mijn moeder later terugging naar Koningsbosch, vond ze in haar bed een briefje van een Duitse soldaat, met daarop de mededeling dat hij heerlijk in het bed had geslapen.’’ De familie Steins was toen al door een groot drama getroffen. In 1938 verdronk Willie, de broer van Bertha, met een vriendje in de Maas. Hij werd slechts 14 jaar. Leo: ,,Het was vreselijk. Ik zie de pastoor nog aan komen lopen om de familie het nieuws te vertellen.’’
Nadat Bertha Steins de kweekschool had afgerond, ging ze terug naar haar ouderlijk huis en ging ze lesgeven op eigen voormalige lagere school Sint Jozef. ,,En toen kwam ik bij haar in de klas’’, zegt broer Leo. ,,Of ze streng was? Ja, best wel. Je had je bij haar gewoon te gedragen.’’
Waarschijnlijk omdat er op haar ‘eigen’ school geen werk meer voor haar was, ging ze solliciteren en belandde in Barger-Compascuum. Een totaal ander gebied met een volstrekt ander dialect. Zoon Jos: ,,Maar ze voelde zich er als een vis in het water. Ze woonde vlak bij de school, in het centrum. Ene Suze (Lubbers red.), die ook op die school werkte, werd haar beste vriendin.’’ Met collega Jan Duivenvoorde maakte ze zich sterk voor de viering van carnaval op school. Pas vele jaren zou in het dorp een bloeiende carnavalsclub ontstaan: ’t Stiekelzwien. ,,Mijn moeder was niet een heel uitbundige carnavalvierder, maar ze zocht altijd wel naar amusement en vrolijkheid. Daarom werd ze ook actief bij de toneelvereniging.’’
In 1953 ontmoette Bertha Steins bij familiebezoek in het Zuiden de Maastrichtse vertegenwoordiger Joseph Jongen. De vlam sloeg over en dit leidde uiteindelijk tot het vertrek van de Limburgse schooljuf uit Drenthe. In mei 1954 trouwde ze met haar grote liefde. Het stel ging wonen in Maastricht en een jaar later werd hun enige kind Jos geboren. ,,In Maastricht heeft mijn moeder veel later nog een jaar of zes, zeven invalwerk gedaan op basisscholen. Toen ze hartproblemen kreeg, is ze daarmee gestopt.’’ Toen ze overleed was de markante schooljuf ruim 22 jaar weduwe. En het carnaval in Barger-Compascuum? Dat wordt ieder jaar nog altijd met veel enthousiasme gevierd.
