Olaf Ait Tami: ‘Geef mij maar het chille van Groningen boven de drukte van Amsterdam. Je hebt hier alles man’

Olaf Ait Tami straalt. Hij is bezig aan een fikse sprong voorwaarts. Sinds een jaar heeft hij een vaste plek in het ensemble van NITE, in meer opzichten groeiend in zijn rol. Komende week staat hij op het Nederlands Theaterfestival weer in Nachtwacht, geselecteerd als een van de beste voorstellingen van het jaar. En nu al weet Ait Tami dat hij zich kan gaan inlezen in Spinoza.

Volgend jaar speelt hij de vroeg-humanistische filosoof in een musical, die NITE’s Guy Weizman als zomerproductie regisseert in het Amsterdamse Bostheater. Dat wordt ongetwijfeld weer een monsterproductie. „Elke keer denk je, zoals na Nachtwacht: groter dan dit kan niet”, zegt Ait Tami. „Maar misschien moeten ze dat Bostheater straks wel een beetje uitbouwen.”

Olaf Ait Tami is in Groningen naar Theater de Machinefabriek komen fietsen vanuit de wijk Lewenborg. Daar is hij 34 jaar geleden geboren, als zoon van een Marokkaanse vader en een Groningse moeder, en daar is hij teruggekeerd. „Mooi groen daar man.” Veel acteurs willen naar de Randstad, hij blijft hij het liefste in Groningen. Laat die collega’s maar daar dicht op het vuur zitten, het zijne brandt hier. „Sowieso voor mijn dochter van 4. Maar ook voor toneel is er geen betere plek, met dit gezelschap. Geef mij maar het chille van Groningen boven de drukte van Amsterdam. Je hebt hier alles man, neem alleen het Forum. En de eierbal. Alles!”

Dat ‘alles’ zou zonder artistiek directeur Guy Weizman van NITE minder dan alles zijn. Ait Tami leert elke dag bij. „Het leven is één grote school. De tafel met boeken over Spinoza staat alweer klaar. En het wordt een musical, dus ja, ik moet zingen. Niet mijn sterkste kant. Zéker niet zo goed als Sarah.”

Dat is geen schande. Boven de IJssel zingen weinigen zo goed als Sarah Janneh. Eronder evenmin. Om in Amsterdam geen modderfiguur te slaan tegenover zijn collega-actrice moet er dus wat gebeuren. „Guy zei met zo’n vet lachje: ‘Jij krijgt in januari zangles’. We gaan het meemaken.”

Wordt hij wel eens moe van Weizman, met altijd die kolossale plannen? „Nee man, nooit.” Grijnzend: „Ja, de pauzes mogen wel eens wat langer.” Wat heeft hij vooral van hem geleerd? „Dat ik mezelf mag zijn. Ik voelde me eerder al snel in een keurslijf gestopt.”

Dat lag dan mede aan zijn half-Marokkaanse afkomst, met gevaar van typecasting, het uitzoeken van acteurs louter op basis van afkomst, uiterlijk en/of ingeslepen stijl. „Als Guy ziet dat ik daarnaar speel, trapt hij dat er direct uit. ‘Andere kant!’, roept hij dan. Dat waardeer ik echt enorm, man. Gewoon lekker jezelf onderzoeken. Doe het zoals jij het wilt, in plaats van ‘hoe wilt u het meneer de regisseur’. Veel acteurs zoeken naar bevestiging. Dat kende ik van mezelf net zo bij andere regisseurs. Guy wil mij zien.”

Dus ondanks die enorme producties, met dans, muziek, koor, waarbij veel wordt verlangd, voelt het nooit als veeleisend. „Nee. Hij wil het beste in jou naar boven halen. Vanuit de productie. Dat doet hij fantastisch. Hij en Roni (Haver, Weizmans partner en tevens choreograaf, red.) zorgen ervoor dat iedereen permanent met de neus dezelfde kant op staat.”

Weizmans aversie tegen typecasting betekent automatisch dat Olaf Ait Tami op het toneel nooit de crimineel zal spelen die hij in films juist wel vaak is. Neem zijn rol in Loverboy, die van alle Nederlandse speelfilms vorig jaar met 377.000 de meeste bezoekers trok. „Ik heb net meegekregen”, zegt hij spiedend in zijn telefoon, „dat we op het Nederlands Film Festival een Gouden Kalf krijgen als publieksprijs.” De opnames voor een tweede Loverboy zijn klaar. Deze wordt in maart uitgebracht.

Eerst is het de beurt aan Wraak, dat deze donderdag zijn première beleeft. „Daarin ben ik een drugs-kingpin, de spil van een bende die in Marokko zit en daar zijn handel aanstuurt via versleutelde telefoons. We hebben gedraaid op locaties in Bulgarije – in clubs en in the middle of nowhere, met ruige scènes, waarin ik onder meer een man in een bouwput gooi om die dan vol te stoppen met cement.”

Ait Tami heeft al een reeks films achter zijn naam, en inderdaad, telkens als een crimineel. Wordt dat niet vervelend? Altijd maar weer die nadruk op Marokkaanse criminaliteit? „Mijn moeder vroeg ook al, waarom toch steeds? Maar het gaat om interessante personages die ver van mijzelf afstaan en daarom mooi zijn om te spelen. Het zijn bad guys, maar het blijven mensen. Naar dat menselijke aspect ben ik altijd op zoek. Al is het een motherfucker, het mag geen plat personage worden. Soms maak ik hem lief, en dan toch de kijker laten zien: zo moet je niet willen zijn. Daar ligt mijn taak als acteur. Ik heb rollen afgezegd omdat mijn beoogde personage te eendimensionaal was. Of omdat er wat schortte in de communicatie tussen mij en de regisseur. Als ik geen inbreng heb, houdt het op.”

„Het interessante aan mijn personage in de nieuwe Loverboy is dan weer, dat deze een draai van 180 graden maakt ten opzichte van deel één. Sowieso, als jij tien films ziet met mij als bad guy, dan moet dat wel elke keer een andere bad guy zijn. Zo wil ik dat. Die transformatie als acteur, om je in te beelden in een ander en de kijker een spiegel voor te houden, dat vind ik gewoon hartstikke tof om te doen man. Of het nou theater is of film, dat maakt me echt niks uit.”

Terug naar Groningen. „Mijn vader kwam op zijn 25ste hierheen en ontmoette in de stad mijn moeder. Ze zijn nog steeds bij elkaar.” Vertederd: „Nog altijd verliefd. Mijn vader werd boekhouder bij de gemeente en later planeconoom, als ik me niet vergis, mijn moeder directiesecretaresse hij het Skills Center van het UMCG. Mijn vader, ontdekte ik laatst, deed ook nog een opleiding fiscaal recht, om nog een stapje hoger te komen.” Een heel traject, voor iemand die bij aankomst geen woord Nederlands kende. „Hij spreekt nu echt accentloos man, niet normaal.”

De drive om iets te bereiken zat er dus van huis uit in. Wanneer wist Ait Tami dat hij wilde acteren? „Op het Noorderpoort. Ik begon als danser, maar dankzij docent Koos Kregel ontdekte ik dat ik ook kon praten op toneel. Dat me dat lukte. Als kind speelde ik al wel films na. Op straat Ninja Turtles bijvoorbeeld, haha!”

Groningen mag dan mooi en ‘thuis’ voelen, dromen over elders heeft Olaf Ait Tami zeker. „Die dromen zijn internationaal. Ik zou eigenlijk meegaan naar Duitsland, voor Hope, de voorstelling die Guy daar gaat maken met Thalia Theater Hamburg. Met de drie maanden die daar wordt gewerkt, ben ik te lang weg voor mijn dochter van 4. Dit kwam te vroeg. Maar in de toekomst, Duitsland, Frankrijk of Hollywood… Ja, Hollywood. Ik ben bezig met Engels, ik ben bezig met Duits. Als ik Hollywood wil, dan moet ik klaarstaan, toch?”