Van Taylor Swift en The Doors tot Golden Earring en Het. Met deze stapel nieuwe muziekboeken kom je de winter goed door

De afgelopen jaren struikel je over de, al dan niet vertaalde, biografieën over Taylor Swift. De Vlaamse schrijfster Bauke van den Bossche vliegt het fenomeen van een andere kant aan en richt zich in Fans van de popgodin - De wereld van de Swifties (uitgeverij Noordboek Van Gorcum) op de fans van het Amerikaanse popidool: de Swifties. Die vertellen in dit boek hun belevenissen tijdens The Eras Tour, Swifts wereldtournee van vorig jaar, met concerten waarbij ze in ruim drie uur maar liefst 44 nummers speelde. Van den Bossche sprak ook met popwetenschappers over de impact van Swift en de beleving van de Swifties. Al met al een belangrijk tijdsbeeld, waarop decennia later ongetwijfeld met plezier wordt teruggekeken.

We moesten hem dit jaar missen op de vaderlandse podia, maar Bruce Springsteen staat nog altijd volop in de belangstelling. Vijftig jaar geleden maakte hij zijn Nederlandse podiumdebuut in een bijna volle RAI in Amsterdam, ter promotie van zijn derde album Born to run. Sindsdien volgde Muziekkrant (en later tijdschrift) OOR The Boss nauwgezet met diepgravende interviews en reportages. Die zijn nu samen met album- en concertrecensies gebundeld in Bruce Springsteen in OOR. Vooral de eerste interviews en reportages van ‘Bruce-ontdekkers’ Constant Meijers en Jan-Maarten de Winter laten zich lezen als pionierswerk. Verhalen die zijn geschreven in het tijdperk van de muziekindustrie waarin geld geen rol speelde en de persreisjes voor het oprapen lagen. Prachtig staaltje muziekjournalistiek uit het linker rijtje van de eredivisie, inclusief veel nooit eerder gepubliceerde foto’s.

Maar liefst vijf boeken over Golden Earring rolden in de afgelopen maanden van de drukpers. Zoals Golden Earring - De biografie (uitgeverij Edicola) van Robert Haagsma, een boek dat vooral geschikt is voor de doorsnee muziekliefhebber die tenminste één Earring-boek in huis wil hebben. Dan komt Cesar - Het verhaal van een drummer (uitgeverij Spectrum), de autobiografie van Cesar Zuiderwijk opgetekend door Jean-Paul Heck, een stuk verrassender uit de verf. Zuiderwijk neemt met collega-drummer Heck zijn gehele carrière vol ups en downs door. Het resultaat bestaat louter uit schitterende verhalen die je Zuiderwijk dankzij de soepele verteltrant als het ware zelf hoort vertellen.

Een zelfde ‘fly-on-the-wall’ biedt Earring-superfan Yvonne Wingenbach-Blom in haar in eigen beheer uitgebrachte boek We’ve got a thing. Zij bundelde verhalen van haar inmiddels overleden vriendin Barbara over hun bezoekjes aan Earring-concerten in de jaren 70 en het daarbij horende nauwe contact met de bandleden en crewleden. Een ongepolijste collectie ooggetuigenverslagen van twee jonge meisjes ‘on the road’ waar geen documentaire tegenop kan.

Ook Bart Chabot kwam regelmatig bij de Earring in de kleedkamers en over de vloer. De Haagse schrijver/dichter verzamelt in Golden Earring (uitgeverij De Bezige Bij) zijn verhalen over de band, waaronder het met de Jip Golsteijnprijs bekroonde interview met Barry Hay uit 2021. Een eerlijk en open portret zonder poespas. Tot slot voor de échte fan: het fotoboek van Gerard Wessel, dat in Golden Earring in the USA (eigen beheer) foto’s toont van de opnamesessies van de groep in 2002 in Amerika voor het album Millbrook USA, aangevuld met korte interviews met de bandleden.

Een foto van de platencollectie van Paul McCartney fascineerde de Haarlemse singer/songwriter en Beatles-kenner Yorick van Norden dusdanig, dat hij aan de hand van die foto twee jaar lang ging uitdokteren welke platen de Beatle precies in zijn kast heeft staan. Dat mondde uit in De platenkast van Paul McCartney (uitgeverij Noordboek Van Gorcum) waarin hij ruim 250 albums bespreekt en op zoek gaat naar de raakvlakken van die platen met het leven en de carrière van de Beatle. Zo duikt Van Norden in Stockhausen, Tiny Tim, Frank Zappa en Fela Kuti: de variatie in dit boek is groot. Smaakvol en enthousiast geschreven en vergezeld van een fraaie opmaak staat dit boek garant voor interessante (her)ontdekkingen in de muziekgeschiedenis.

De Groningse auteur Godfried Nevels bracht vorig jaar het eerste deel uit van zijn trilogie over 60 jaar Top 40. Afgelopen zomer verscheen deel 2 (uitgeverij DATO), waarin hij zich toelegt op de jaren 1985-2004 en de verhalen van de makers achter de hits optekent. En niet de minste, zoals Gloria Estefan, Billy Gibbons (ZZ Top). Alannah Myles, Ray Slijngaard (2 Unlimited), Paul Elstak en Milli Vanilli-helft Fab Morvan. Ook sprak hij met de belangrijkste producers uit de jaren 80: Trevor Horn (Yes, Frankie Goes To Hollywood, ABC) en Daniel Lanois (U2, Peter Gabriel, Robbie Robertson). Van ieder jaar is de single top 100-lijst opgenomen.

Rens Dietz verzamelt in zijn boek Popatlas (uitgeverij Noordboek Van Gorcum) honderd locaties in Nederland die een link met een muzikale gebeurtenis hebben. Of in zijn eigen woorden: ‘plekken waar de popgeschiedenis tot leven komt en volledig gebaseerd op feiten’. Naar verhalen als een mogelijk door het Hogeland fietsende Bob Dylan hoef je dus niet te zoeken. Zo leren we waar de Oude Maasweg en het Liesbeth Listpad liggen en wat de oudste muziekzaak van ons land is, maar ook over het Grolloo van Cuby + Blizzards. Sowieso is de aandacht voor noordelijke locaties best groot: de fietsroute uit Skiks Op fietse is paginagroot afgebeeld, zoals het een ware atlas betaamt. Grote afwezige: concertzaal De Vereeniging in Nijmegen. Daar bezocht Paul McCartney ooit incognito een concert van de Engelse muzikant John Dyson en maakte ene Ellen van Lochem als vriendin van Bennie Jolink backstage kennis met Angus Young van AC/DC. Met alle gevolgen van dien. Niettemin behoort dit boek tot de leukste van het afgelopen jaar. Aanrader!

De geschiedenis van The Doors staat centraal in The Doors - Een vuistvol stilte van auteur Fred Baggen (uitgeverij Aldus Boek Compagnie), die in zijn vorige boek bijna 1000 pagina’s besteedde aan Supersister. Zijn oorspronkelijk in 2018 uitgebrachte, maar nu volledig herziene Doors-biografie schopt het tot 400 pagina’s, waarin hij de rise and fall van de grootste Amerikaanse rockband van de psychedelische jaren zestig uitgebreid en diepgaand beschrijft. Enthousiast en persoonlijk geschreven boek, gehuld in een fraai jasje.

Een goede muziekbiografie of boek vol muzikale verhalen doet je soms smachten naar muziek die je al tijden niet meer hebt gehoord. De Vlaamse schrijver Denis Michiels zet in zijn nieuwe boek 500 eendagsvliegen op een rij, oftewel artiesten die in ons land en in Vlaanderen slechts één grote hit scoorden. De keuze in 500 unieke one hit wonders (uitgeverij Noordboek Van Gorcum) is natuurlijk arbitrair en subjectief, maar de korte verhalen achter de eenmalige hits doen je gelijk spoeden naar de platenkast of Spotify om herinneringen op te halen. Handig boek om je voor te bereiden op een pittige popquiz.

Memories & magic forever is de titel van een in eigen beheer uitgebracht boek door groot Earth & Fire-fan Ronald Platier. Een stuk huisvlijt – prijs: ruim 30 euro – vol uitgeschreven gesprekken met oud-bandleden, fans en andere betrokkenen, (bewerkte) foto’s en zelfpromotie dat eerder aandoet als een uit de klauwen gelopen fanclubblad dan een professioneel en met respect voor de muziek van de groep geschreven en vormgegeven boek. Een deel van de opbrengst gaat naar ParkinsonNL, de ziekte waaraan zangeres Jerney Kaagman inmiddels dertien jaar lijdt. Gouden tip: maak rechtstreeks 30 euro over naar ParkinsonNL en laat deze, overigens goedbedoelde, uitgave links liggen. Deze beroemde Haagse band verdient een kwalitatief beter boek.

Nee, dan doet Jan Vredenburg het met zijn biografie over popgroep Champagne een stuk beter. In het eigen beheer uitgebrachte After all these years schetst het voormalige bandlid de geschiedenis van dit Nederlandse antwoord op ABBA, onder aanvoering van producer Martin Duiser en met medewerking van songschrijver Wally Tax (The Outsiders). De hits Rock and roll star, Oh me oh my goodbye en Valentino reikten verder dan Nederland, maar net zo snel als de band opkwam, verdween die een kleine vier jaar later ook weer. Naast de artistieke en persoonlijke perikelen schetst dit boek vooral een openhartig beeld over hoe het er eind jaren 70/begin jaren 80 aan toeging in de Nederlandse muziek- en entertainmentindustrie.

Jos de Gruiter schreef een nogal chaotische biografie over Hans Vermeulen (uitgeverij Noordboek Van Gorcum), de man achter Sandy Coast, Rainbow Train en zangeressen als Anita Meyer en Nadieh. In acht hoofdstukken laat De Gruiter collega’s, vrienden en familieleden aan het woord. Die acht delen lezen als acht op zichzelf staande verhalen, waarmee de auteur zich kriskras door het roerige leven van Vermeulen worstelt, maar die vol dubbelingen en bijzaken zitten. Daarbij verliest De Gruiter de balans tussen artistieke en persoonlijke informatie vaak uit het oog. Terwijl de muziek van Vermeulen grotendeels onderbelicht blijft. Een vermakelijke bundel, maar een scherpere eindredactie had wonderen gedaan om van los zand een gladgestreken strand te maken.

Veel geslaagder is de oral history van Roel Smit in zijn biografie van Margriet Eshuijs (uitgeverij Noordboek Van Gorcum), wier leven, net als dat van Hans Vermeulen, niet altijd over rozen ging. De oud-roadmanager van Lucifer was een persoonlijke vriend van de Zaanse muzikante, maar dat zit nergens de objectiviteit in de weg, juist omdat hij nagenoeg alle mensen heeft gesproken die in het leven en de muzikale loopbaan van Eshuijs van belang zijn geweest. Openhartig en integer boek over een artiest die nooit opgaf en altijd haar mannetje stond.

Schreef Dolf Ruesink eerder dit jaar al een lijvig boek over 50 jaar Normaal vol, met herinneringen aan de Veldtochten, nu verzamelt hij in De schatkamer van Normaal (Erfgoed uitgevers) alle concerten van de Achterhoekse band in de afgelopen 50 jaar, geïllustreerd met de opvallendste concertposters en een discografie. Vooral die posters zijn prachtige momentopnames, waarop we zien met welke grote namen Normaal zoal het podium deelde. Zoals The Cure (Veenendaal 1980), Rod Stewart (Rotterdam 1983) en Kim Wilde (Scheveningen 1986). Heerlijk bladerboek vol cultureel erfgoed.

Ook verschenen:

De wereld van Westbroek (uitgeverij Ezo Wolf): de volledig geactualiseerde biografie van Henk Westbroek, opgeschreven door ‘onze eigen’ Martin Groenewold. Het verhaal van de student sociologie die uitgroeide tot popidool van Het Goede Doel. De man die België en Vriendschap mede schreef, jarenlang VARA-dj en de bekendste kroegbaas in Utrecht was, maar ook aan de basis van Leefbaar Nederland stond. De eerste 199 exemplaren zijn genummerd én gesigneerd door beide heren.

Het verhaal van Het en de hit Ik heb geen zin om op te staan (uitgeverij Concerto Books): de zestig jaar oude hit van Het vormt voor Henk van der Sluis (Het Parool, AD) het uitgangspunt voor een gevarieerd boek gehuld in een fraaie vormgeving vol verhalen, zijweggetjes en nooit eerder gepubliceerde foto’s over de Nederpop in de jaren 60. Inclusief het allerlaatste interview van zanger Bob Bouber.

Platenbaas (uitgeverij Luitingh-Sijthoff): het nieuwe boek van radio-dj Gerard Ekdom, waarin ‘Dokter Pop’ vol feitjes en dwarsverbanden diep graaft in de popgeschiedenis en op bevlogen wijze de verhalen vertelt achter de hits en de vergeten parels, laverend tussen pop, rock, r&b en hiphop. Zelden een boek gelezen met zo’n hoge informatie- en feitendichtheid.

Fleetwood Mac compleet (uitgeverij WBooks): alle verhalen achter de 320 songs van de van oorsprong Britse bluesband die uitgroeide tot een tijdloze mega-act van Amerikaanse bodem. Dit boek vertelt over het ontstaan van klassiekers als Albatross, Dreams, Rihannon en Sara. Luistertip: ga eens op zoek naar de alternatieve versie van Tusk.

Progrock in de jaren 80 (eigen beheer): concertorganisator en schrijver Lenne Huisman vult zijn tweede boek met verhalen over ‘vergeten’ progrockalbums uit het decennium waarin ‘symfo’ na punk en new wave een behoorlijke knauw had opgelopen. Platen van bands uit de hele wereld beschrijft hij met gedegen kennis en een prikkelend enthousiasme. Een boek voor de échte liefhebber.

Ozzy Osbourne - Laatste sacramenten (uitgeverij Spectrum): Tot slot: een boek waarin Ozzy Osbourne terugblikt op zijn bizarre leven, vol nooit eerder vertelde verhalen. Hoe een jongen uit een arbeidsgezin in Birmingham uitgroeide tot metal-legende. En in 2025 de meest betreurde overleden