Tamar uit Tolbert zingt over nieuwe vrijheid: 'Mijn naam is te klein geworden'

Angst, verdriet en eenzaamheid. Maar ook liefde, levenslust, vrijheid en autonomie. Tamar Tanasale, dochter van een Nederlandse moeder en een Molukse vader, brak met het christelijk geloof en zette een punt achter haar liefdesrelatie. Over hoe dat haar leven veranderde, zingt de geboren stad-Groningse onder de artiestennaam T A M A R.

„Het is een tekstregel uit een van mijn liedjes. Het begon ermee dat mijn dochter Evi, die toen een jaar of 6 was, kwam vertellen dat ze eigenlijk Nia wilde heten. Grappig, vond ik, maar het raakte mij ergens wel. Want als je het doortrekt, komen er algauw vragen als: wie ben je eigenlijk? En wie wil je zijn? Ik ben een liedjesschrijver en een gevoelsmens, dus zoiets leidt dan tot een liedje.”

„Niet specifiek. Het gaat over het gevoel dat je identiteit niet meer bij je past. De manier waarop anderen naar je kijken, of hoe je jezelf bent gaan zien. Een nieuwe naam is dan een manier om daar vorm aan te geven. Als ik het op mezelf betrek: mijn christelijke achtergrond – en ik was daar echt radicaal in – voelde op een gegeven moment te klein. Dat hele geloofsding, alles wat daaruit is voortgevloeid... ik wilde er uitbreken.”

„Omdat ik altijd binnen het raamwerk van dat geloof – eerst de pinkstergemeente, daarna een wat meer gematigde evangelische kerk – mijn keuzes had gemaakt. Ik ben bijvoorbeeld op mijn 19de uit huis getrouwd met mijn jeugdliefde. Zo ging dat nou eenmaal: je had verkering omdát je daarna ging trouwen. Op elk denkbaar terrein was de relatie met God en de kerk bepalend. In de voorstelling gaat het over loslaten van alles wat ooit zekerheid bood.”

„Haha, nee, totaal niet! Het is gewoon een inkijkje in mijn leven. En lang niet altijd op een heel concrete manier: mijn popliedjes zou je eerder poëtisch kunnen noemen. Als luisteraar kun je er vele kanten mee op.”

„Nu vind ik het heel apart dat ik mijn autonomie zo uit handen heb gegeven. Dat ik leiders van de kerk zo veel inspraak heb gegeven in mijn leven. En dat ik alles in dienst heb gesteld van een God die misschien wel verzonnen is. Op een gegeven moment kreeg ik interesse in sektes. Ik las erover, keek documentaires. En ik herkende, heel helder, aspecten van mijn eigen leven binnen de kerk. Ik kon ook beredeneren hoe ongezond dat leven was. Maar ik lachte erom. Zo van: ha, dat is net als bij ons. Het reflectievermogen had ik wel, maar ik deed er niets mee.”

„Achteraf gezien heb ik natuurlijk heel vaak momenten gehad dat ik dacht: ik wil eruit. Maar dat hangt aan zoveel dingen die je veiligheid bieden, dus dat doe je niet zomaar. Cold turkey uit je geloof stappen is echt hartstikke eng. Het was voor mij een kwestie van oriënteren. Op een gegeven moment besloot ik: ik ga God niet meer ‘u’ noemen als ik zing of bid, maar ‘je’. Dat was voor mij echt een heel grote stap. Het voelde als iets wat je eigenlijk niet mag doen. Daarna bedacht ik: misschien is God helemaal niet mannelijk, maar een soort van neutraal. Of een vrouw. Gewoon om kennis te maken met het gevoel dat dat opriep.”

„Heel geleidelijk, inderdaad. Misschien bestaat de hel niet, dat was volgens mij een volgende stap. En op den duur ging mijn relatie dus ook onder de loep. Monogamie: is dat iets wat ikzelf kies? Of is dat omdat de kerk het zegt? Of überhaupt bij elkaar blijven, tot in lengte van dagen. Wil ik dat wel?’’

„Ja, maar dat kwam na de zwaarte. Want als je grote keuzes maakt in je leven, zoek je toch altijd steun van de mensen om je heen. Maar dat was precies wat er niet was. Dat waren juist de mensen bij wie ik weg moest. Ik moest dit echt alleen doen, al heb ik veel gehad aan mijn broertje, mijn schoonzusje en een paar vriendinnen.”

„Ja, absoluut. Die plaat is een beetje het verhaal van iemand die volwassen is geworden, die dingen heeft meegemaakt. Maar als je kijkt naar mijn voorstelling, dan zou ik zeggen dat die doorleefder is. Niet zo van: nu weet ik het allemaal. Maar het is veel rauwer, veel chaotischer en veel wanhopiger ook. Het vernislaagje is weg. De liedjes die daarbij horen, komen voornamelijk uit de laatste drie, vier jaar. Een periode waarin ik soms echt de weg kwijt was. Letterlijk niet wist waar ik heen moest, wat ik zou doen met mijn gevoel toen alle kaders wegvielen.”

„Ik leerde haar vorig jaar kennen bij het theaterproject De Wijk De Wereld, over de Groningse stadswijk Lewenborg waar ik ben opgegroeid. Ik voelde een klik, zij waarschijnlijk ook. Wij lijken op elkaar, qua uiterlijk. Maar Karin heeft helemaal niks met de kaders die voor mij zo vanzelfsprekend waren. Zij heeft een structuur weten aan te brengen door verhalen en liedjes als een soort puzzelstukjes in elkaar te passen. Een heel ontroerend proces, eigenlijk. Want als we het dan uitprobeerden, bleek dat ze verbanden legde die ikzelf niet had gezien. Ik hou ervan als een voorstelling een beetje open is en poëtisch – het fladderige van de kunst. Misschien van de weeromstuit, omdat ik uit die concrete evangelische wereld kom. De inbreng van Karin maakt dat mensen waarschijnlijk kunnen voelen: o ja, dit snap ik wel, ook al kom ikzelf uit een ander leven.”