Jan Henk de Groot verrast met zijn nieuwe album 'Fiene': 'Ik had het een beetje gehad met singer-songwriters'

Een koptelefoonplaat. Popmuziek vol details met verhalende Groningstalige teksten. Meer dan ooit was Jan Henk de Groot (48) zijn eigen jury: Fiene is exact de plaat die hij wilde maken.

„Natuurlijk vind ik het heel fijn om te horen dat mensen mijn muziek waarderen. Ik ben heel trots op mijn album De Wolf is Trug en op liedjes als Oma Siepelsju en Noar Stad, waar ik veel reacties op krijg. Maar eigenlijk vind ik het belangrijker wat ík wil horen. En hier had ík nu zin in.”

Niet dat hij met Fiene het publiek van zich zal vervreemden, maar naar voorbeeld van zijn muzikale helden koost De Groot voor een andere aanpak. „Neem zo iemand als Bob Dylan, die midden jaren 60 werd uitgejouwd met zijn elektrische band. Of Neil Young, die in de jaren 80 met Trans een experimentele periode van zijn loopbaan inluidde. Zijn fans zeiden: dit is geen Neil Young, weg met die rommel. Maar hij deed het gewoon, omdat hij het wilde.”

„Vijf jaar geleden zei ik al: de volgende keer wil ik meer elektronisch. Een keer wat andere sounds, weg van die akoestische gitaren. Ik had het een beetje gehad met singer-songwriters. Zo van: je ziet er cool uit, je hebt een oude gitaar en je komt uit Amerika, dus dan ben je sowieso goed. Terwijl ik te vaak dingen hoorde waarbij ik mijn wenkbrauwen optrok.”

Hij luisterde veel naar Talk Talk en viel voor het elektronische, haast zweverige geluid van Slowdive. „Trance bijna, maar dan met gitaren. De warme sound van synths en arpeggiators; dat is waarmee ik in de jaren 80 ben opgegroeid.”

De gedwongen reset in de coronaperiode gaf hem het laatste zetje. „Terwijl anderen juist heel actief werden, heb ik in coronatijd weinig geschreven. Ik realiseerde me dat ik tien jaar lang alleen maar had gewerkt. Als docent op het Noorderpoort, ik deed studies tussendoor, ik heb een gezin. En in het weekend was ik altijd op pad voor optredens. Toen alles tot stilstand kwam, dacht ik: o ja, zo kan het ook. Ik heb veel gewandeld, we hebben een huis gekocht in Kropswolde.”

Zijn eerdere successen – hij won onder meer tweemaal de Dagblad van het Noorden Streektaalprijs en kreeg van radio-icoon Frits Spits een vijfsterrenrecensie voor De Wolf Is Trug (2019) – bleken niet zaligmakend. „Ik had zelfs zoiets van: moet ik dit nog wel doen? Wat is het nut eigenlijk? Kan ik niet beter weer in de zorg gaan werken? Daar heb ik een diploma voor.”

Maar gaandeweg herontdekte hij waarom hij ooit in de muziek was beland: om iets te creëren. „Dat heeft dus niets te maken met een carrière of zo. Je bent in eerste instantie je eigen publiek. Als jij iets belangrijk of leuk vindt, is dat de drijfveer.”

Dankzij enkele schrijfopdrachten lag er al een basis voor een nieuwe plaat. Voor een concert in april vorig jaar componeerde De Groot De Drij van Woudbloem, over het lot van drie arbeiders die als represaille voor de April-meistakingen in 1943 werden doodgeschoten op de Vezeldijk bij de plaatselijke aardappelmeelfabriek. Hoeske aan de Krommewiek gaat over een familie die in de Tweede Wereldoorlog zestien onderduikers verborg in het ‘Stadskanaalster Achterhuis’, een boerderijtje aan de Krommewijk.

„Ik vond ze te mooi om te laten liggen. En naarmate het idee voor een nieuwe plaat vorderde, begon ik lijstjes te maken: oké, die liedjes liggen er nog. Dit is een toffe. Dáár krijg ik goede reacties op. Als je alle nummers bij elkaar zet, blijkt vaak dat ze op een bepaalde manier bij elkaar passen. Omdat ze in een beperkte tijdsperiode in je leven zijn ontstaan.”

Het overlijden van zijn vader, in 2022, leidde tot het openingsnummer Stiltecoupé, dat ontstond in de trein van Hannover naar Berlijn. Maar ook Kikker in de Kelder, in een recensie al afgedaan als een lekker niemendalletje, blijkt een heel persoonlijke achtergrond te hebben.

„Ik had niks met kikkers, ik vond ze een beetje eng. Maar mijn vader was er gek op, die had zelfs een gietijzeren kikker in huis. Toen wij in Kropswolde kwamen te wonen, met een vijvertje voor de deur, hipten die beesten steeds tegen de kelderdeur op. Dus toen ik die deur opendeed, sprongen ze naar binnen. Ik lag op m’n knieën om er eentje achter een stapel dozen weg te halen. Ik wilde hem redden en terugbrengen naar zijn familie. En dat is de link natuurlijk. Want waarom deed ik dit? Zo ben ik gaan schrijven. Heel associatief.”

Dat gold feitelijk voor het hele productieproces, met opnieuw Harmen Ridderbos (van Town of Saints) achter de knoppen. „Voorheen had ik alle liedjes klaar voordat we ze vastlegden in de studio. Dan begonnen we met de basis van bas en drums, nam ik alle files mee naar huis en speelde ik de rest thuis in. Deze keer was ik nog aan het schrijven terwijl we ook al aan het opnemen waren. Dat heeft ervoor gezorgd dat alles nog heel erg openlag. We bounceten voortdurend op en neer tussen Kropswolde en de studio van Harmen in Groningen.”

Ridderbos speelt ook mee tijdens de albumpresentatie op 4 april. De Groot wordt verder omringd door zijn partner Paulien van der Wal en een aantal voormalige Henkus-bandleden, met wie hij van 1999 tot 2008 op de podia stond. „Ik wil zulke dingen graag doen met mensen op wie ik aankan. Die hun spullen voor elkaar hebben en een soort dedication hebben. Het wordt echt een popconcert; om het geluid van de plaat te benaderen, lopen er backingtracks mee.”

En in het najaar volgt dan een tour langs de noordelijke theaters. „Een beetje meer theatraal, met een aangepaste set en een verhaallijn.”