Jan Rietman (72) haalt herinneringen op aan eerste Los Vast Kuipspektakel: ‘Een spannend jongensboek’

De tribunes van De Kuip in Rotterdam deinden vervaarlijk mee op de muziek. Vanuit de controlekamer klonk via de walkietalkie een dringende waarschuwing: ‘De Havenzangers moeten het wat rustiger aan doen.’ Her en der liepen politieagenten intussen vrolijk de polonaise.

Vier decennia na dato kijkt presentator Jan Rietman in zijn radioprogramma Wekker-Wakker-Weekend! (NPO Radio 5) terug op het allereerste Los Vast Kuipspektakel in 1985. „Een spannend jongensboek”, noemt hij het. „Een avontuur om nooit te vergeten. We moesten alles zelf uitvinden.”

Wat ooit begon als een studioprogramma van de NCRV, werd begin jaren 80 van de ondergang gered doordat Rietman het naar de zalen bracht. „Los Vast was eigenlijk een beetje een suf programma aan het worden”, vertelt hij. „Toen kreeg ik te horen: we stoppen ermee óf je moet iets bedenken. Ik opperde: waarom gaan we er niet mee op tournee?”

De eerste live-uitzending vond in 1982 plaats in Spakenburg, de tweede in Krabbedijke. „Daar liepen ze voor het eerst de toegangsdeuren eruit. Ik dacht: joh, we zijn niet The Beatles. Maar het werd groter en groter.”

Al gold dat niet voor het productieteam: „Ik regelde zelf zalen, deed de pers, belde de EHBO in de regio. Het was echt 24 op 24. Geen grote redactie, we deden alles met een paar mensen. Ook technisch hadden we slechts een handvol jongens die zorgden dat het liep.”

Feesttenten, sporthallen en steeds omvangrijkere zalen stroomden vol voor de wekelijkse liveshow – elke zaterdag tussen 12 en 14 uur via Hilversum 3 – waarin tal van artiesten hun nieuwste nummers zongen. De Zangeres Zonder Naam naast de Dolly Dots, Golden Earring, Nico Haak en de Frank Boeijen Groep. Alle muziekstijlen in één en dezelfde uitzending – dat kon alleen bij Los Vast. Uiteindelijk volgde de stap naar Ahoy in Rotterdam. En toen stelde Lee Towers voor om nóg groter te denken: De Kuip.

„Ik zei: ben je gek geworden? Dat zijn 60.000 mensen.” Maar na wat heen en weer gepraat met de mensen van het stadion kwam het er toch van. De toegang bleef gratis. „Mensen moesten een briefkaart sturen voor kaartjes. Je wist dus niet hoeveel publiek er daadwerkelijk zou komen. Daar was ik behoorlijk zenuwachtig over. Voor de zekerheid heb ik ’s ochtends nog een interview gedaan bij Radio Rijnmond.”

Tijdens de generale repetitie kwam het bericht: de hekken moeten open, want er komt te veel druk op te staan. Rietman: „Ik wist niet wat er gebeurde.”

De eerste editie vond plaats op 10 augustus 1985, in de middag. Twee latere Kuipshows, in 1986 en 1987, werden ’s avonds gehouden. Eén daarvan was in heel Europa rechtstreeks te zien via Music Box. „Dat was de editie met Kim Wilde”, blikt Rietman terug. „Zij zong met een tape en daarbij maakten we een technische fout. Je kreeg plaatsvervangende schaamte. Ze heeft zich daar manmoedig doorheen geslagen. Maar later, in de lift bij het hotel, kreeg ik de wind van voren.”

Op het podium kwamen verrassende combinaties tot stand. „Willem van Hanegem zong You Are So Beautiful, op de piano begeleid door Billy Preston. En dat was geen kleintje, hè. Preston stond bekend als de vijfde Beatle en de zesde Rolling Stone. Maar een plezier dat hij had.”

Er stonden wel vaker internationale sterren op het Los Vast-podium. Zoals Procol Harum-zanger Gary Brooker, die Rietman had ontmoet bij een ander televisieprogramma. „De avond ervoor hadden we samen een biertje gedaan, dus de sfeer was goed. Tijdens de uitzending had ik een oortje in. Ik hoorde voortdurend: vraag hem nou of hij A Whiter Shade of Pale wil doen.” Rietman liep met dat verzoek naar Brooker toe. „Hij keek me aan en zei alleen: ‘Why not?’”

Het intro werd ingezet. „Dat duurde bijna een minuut. Iedereen zat te wachten op die stem: ‘We skipped the light fandango’ ... En toen kwamen de tranen. Echt, zo ontzettend mooi.”

Volgens Rietman zat de essentie van Los Vast precies in dat soort momenten. „Samen muziek maken, samen plezier hebben, niet te moeilijk doen.” Het programma werd een factor van belang voor de Nederlandse muziekindustrie en een kweekvijver voor livemuziek in Nederland. „Zaaleigenaren hoorden die artiesten bij ons en dachten: die hebben succes. Dus die gingen ze boeken.”

Of dat nu nog zou kunnen? „Zeker niet op deze schaal”, zegt de presentator. „Maar als ik artiesten van nu spreek, zeggen ze vaak: ik wou dat ik dat had meegemaakt.” Een soberdere variant, in dezelfde geest, sluit hij niet uit. „We spelen met de gedachte aan een soort unplugged Los Vast, op televisie, ook met artiesten van nu. Klein en intiem. Maar zoiets als De Kuip? Daar moesten we maar niet meer aan beginnen.”