Alexander Klöpping omarmt AI: 'De beste docenten ter wereld kun je schéppen'

Alexander Klöpping is als een kind zo blij. „We zijn op nummer 1 binnengekomen”, glundert hij. Tijdens de fotosessie, direct na afloop van het interview, komt het nieuws binnen over het nieuwe boek dat hij heeft uitgegeven. Tijdens het foto’s maken zit hij vastgeplakt aan zijn telefoon: „Ik moet even appen met allemaal mensen.”

Klöpping (37) werd bekend als tech-nerd bij De wereld draait door. Jong en onbevangen, altijd enthousiast over de nieuwste gadgets. Journalist én ondernemer. Type: blij ei. Gaandeweg ook kritischer over de schaduwzijden vanwege de dominantie van een paar techgiganten.

Met diezelfde onbevangenheid zette hij 10 jaar geleden met een compagnon de digitale krantenkiosk Blendle op. Nog altijd knijpt hij zichzelf weleens in de arm wanneer hij bedenkt wat hem in die jaren allemaal overkwam. „Ik denk dat we met heel veel dingen de tijd vooruit waren.”

Maar de laatste periode bij Blendle, toen kranten zich terugtrokken en het bedrijf moest worden verkocht, eiste haar tol. „Mijn vrienden zeiden dat het niet goed met me ging.”

Nu viert hij een nieuw boek, Co-intelligentie – Slimmer werken met AI, geschreven door de Amerikaanse professor Ethan Mollick en uitgegeven in Nederland door POM Uitgevers, een nieuw bedrijf dat Klöpping opzette.

Hij vertelt hoe hij zich ontworstelde aan de lethargie na de zware Blendle-jaren en zich helemaal heeft gestort op AI, kunstmatige intelligentie.

„Ik was al tijdens Blendle begonnen om de Podcast over media te maken. Daar is een podcast over AI bijgekomen. Dan de uitgeverij. Nu is net het derde boek uitgekomen. Euhm ... wat doe ik nog meer? Soms vergeet ik het zelfs. Het zijn veel verschillende dingen. Lezingen, een betaalde nieuwsbrief over AI, maandelijks bij Eva Jinek. Ik voer met een stichting nog een rechtszaak tegen Google en Apple.”

Met Blendle moest je je jaren op één bedrijf focussen.
„Klopt. Ik denk dat dit daar een reactie op is.”

Je hebt nu je handen weer vrij?
„Bij Blendle werd ik er wel moe van dat ik de hele wereld alleen maar door die koker kon beschouwen. Want alles draaide om Blendle in mijn leven. Alles. Het is ook wel lekker om daar uit te zijn. Ik geef mezelf nu de ultieme vrijheid om te experimenteren.”

De uitgeverij hoeft niet het grote nieuwe bedrijf te worden waarmee je straks fulltime bezig bent?
„Niet per se. Al die dingen hebben het risico om uit de hand te lopen.”

Het risico om uit de hand te lopen ... is dat wat er met Blendle gebeurde?
„Ja, op een positieve manier, hoor. Als je van tevoren weet wat voor gezeik het allemaal gaat zijn, hoe groot het wordt en welke belangen er allemaal aanhangen, ik denk dat niemand dan van tevoren zou zeggen: ‘Ja, doe maar’.”

Is AI een hype?
„Ik verwacht grote veranderingen door AI, maar het is óók een hype. Het gaat er nu heel veel over. Je hoeft de krant maar open te slaan of de tv aan te zetten of het gaat erover. Je ziet het in de waardering van bedrijven op de beurs. Daar kun je ook je vragen bij stellen in hoeverre dat is gebaseerd op de werkelijkheid.”

Veel mensen vragen zich af of en hoe zij met AI te maken gaan krijgen.
„Ik denk dat deze technologie onze cultuur gaat bepalen. Hoe je informatie tot je krijgt, de keuze welke informatie je onder je neus krijgt. Ik denk dat over een paar jaar er geen komma die je leest meer door een journalist of een auteur zal zijn geschreven. Journalisten en andere mensen die informatie maken, leveren als een soort koks de ingrediënten aan, maar het koken wordt door AI gedaan. Ik luister tijdens het werken ook al vaak naar muziek die door AI is gemaakt.”

Echt? Heb je een slechte muzieksmaak of is AI al zo goed?
„Tijdens het werken vind ik het fijn om casual muziek te luisteren, met een bas en een drummetje. Dat is niet door mensen gemaakt.”

Mijn vooroordeel is dat het emotieloze muziek is. Liftmuziek.
„Dat was waar. Maar ik heb ook AI-muziek gehoord van een bluesmuzikant waar je de pijn in de stem hoort. Dat is dan ingeblikte levenservaring.”

Ik moet daar een beetje om lachen.
„Ik vind het ook bizar.”

Zijn er banen die niet met AI te maken krijgen?
„Iedereen die bezig is met verwerking van informatie krijgt hiermee te maken. Dat kan zijn in vergaderingen waarin je overlegt en beslissingen neemt. Je verwerkt informatie tot een document, je bent informatie aan het samenvatten. Daar zijn we een groot deel van onze tijd mee bezig. Dit heeft sowieso impact voor iedereen die onder een systeemplafond werkt.”

Dat zijn nogal wat mensen.
„Heel veel. Als ik op de Zuidas rondloop, denk ik soms: ik ben benieuwd hoeveel van jullie hier nog over 5 jaar zijn. De blik kan op schier oneindig staan als je ook robotica meetelt. Deze opkomst is ook van toepassing op robots die beslissen wat de volgende baksteen is die ze gaan pakken om bij de bouw van een huis neer te leggen. Ook dat is AI.”

Wat is de impact voor kinderen?
„Mijn grootste hoop heb ik voor kinderen. Jeetje, het idee dat je de beste docenten ter wereld kunt schéppen. In alle talen. En één-op-één, toegespitst op jouw talenten en interesses. Als ik alleen al nadenk over de grootsheid hiervan, specifiek voor het onderwijs ...”

Zitten de kinderen dan de hele dag achter een schermpje?
„Zoals Apple, Google en Meta het voor zich zien, is het een projectie in je oog. Waarbij er een laag over de werkelijkheid wordt gelegd. Het is ook een stem in je hoofd. Het is ook geluid. Het is een andere sensatie. De associatie met schermpjes is iets wat de hele dag jouw aandacht naar zich toe zuigt naar dingen die niet goed voor je zijn. Dat kinderen, in plaats van buiten te spelen, de hele dag naar hun scherm staren omdat de algoritmes voor slechte doeleinden worden gebruikt. Om zoveel mogelijk aandacht naar TikTok te trekken om zoveel mogelijk advertenties voor dat bedrijf te kunnen verkopen. Maar je kunt diezelfde technologieën natuurlijk ook voor iets goeds inzetten.”

Ligt jouw hele huis vol gadgets en de laatste snufjes?
„Ik koop alles om te proberen. Ik heb altijd wel drie telefoons en drie soorten koptelefoons en van alle grote systemen wil ik iets hebben om een beetje gevoel te hebben hoe het ook is voor mensen die geen iPhone hebben. Dat vind ik gewoon heel leuk. Tegelijkertijd zit ik in een enorme struggle met de plek die technologie in mijn leven inneemt. Ik ben de hele tijd bezig om te dealen met mijn verslaving. Dit jaar heb ik op vakantie voor het eerst mijn telefoon aan mijn vriendin gegeven: houd jij hem maar bij je, dan ga ik hem niet steeds pakken. Die drempel is gewoon nodig om mezelf ervan te weerhouden om de hele tijd naar dat domme ding te kijken.”

Hoe limiteer je dat dan?
„Geen telefoon in de slaapkamer, alle push-notificaties uitzetten. Mensen bellen maar als het haast heeft. Socialemedia-apps zitten sowieso niet op mijn telefoon. Als ik dan geen Instagram kan gebruiken, ga ik nieuwssites lezen. Als ik dan de ene nieuwssite heb geblokkeerd, ga ik gewoon door naar de andere. Ik heb een web van regels ingesteld om mijn eigen impuls te onderdrukken. Ik weet hoe ridicuul het is, maar het is echt nodig.”

Wat mogen je kinderen wel en niet?
„Ik ben er streng in. Een groot deel van YouTube is het equivalent van visuele heroïne. Dat zijn dingen die zijn gemaakt om je te laten verdwijnen, dat mag niet. Als ik zie dat kinderen met telefoonhouders in kinderwagens zitten die zo in de stad worden rondgeduwd, dan word ik daar wel verdrietig van. Waar zijn we dan mee bezig?”

Waar bescherm je je kinderen tegen?
„Ik vind het echt een waarde dat je je kunt vervelen. Ook omdat ik zie hoe slecht ik daar zelf in ben. Een kwart van de Amerikaanse Gen Z’ers zit meer dan 7 uur op sociale media per dag. Sociaal-psycholoog Jonathan Haidt schrijft dat we onze kinderen te beschermd opvoeden in de echte wereld. Dus laten we ze niet meer in hun eentje naar de bakker lopen, want dat vinden we veel te gevaarlijk. Maar we geven ze wel een telefoon waarmee ze onthoofdingsvideo’s kunnen kijken.”

Op welke leeftijd mogen jouw kinderen een mobiele telefoon?
„Ze zijn nu 4 en 6. Ik weet het eerlijk gezegd nog niet. Haidt zegt: geen telefoon op de basisschool, op de middelbare school eerst een domme telefoon en sociale media pas als je 16 bent.”

Je werd voor het grote publiek bekend met je optredens voor DWDD. Op welke manier ben jij sindsdien veranderd?
„Het voordeel van jong zijn is dat je met je hoofd door alle muren beukt. En dat als iets niet werkt zoals jij wilt, je het dan forceert. Nu heb ik meer begrip voor de beperkingen die er zijn.”

Was Blendle een leerschool voor je? Je sprong daar ook zeer onbevangen in.
„Die onbevangenheid is wel een beetje verdwenen. Doordat ik beter begrijp: allerlei belangen worden duidelijker. Waardoor verandering soms gewoon zo traag gaat. Daar heb ik meer begrip voor gekregen. Ik ben voorzichtiger geworden. Vroeger had ik echt totale schijt.”

Die onbevangenheid ben je kwijt?
„Ik denk dat ik meer nadenk over de effecten van wat ik doe.”

Vind je dat je hebt gefaald met Blendle?
„Welnee, ik ben er juist heel trots op. Vooral op de cultuur in het bedrijf. Ik zie ons nog zitten. Kijkend naar bitcoinkoersen, pizza’s eten, Ikeameubels in elkaar zetten, een beetje FIFA spelen ’s avonds en daarna nog doorwerken. De jeugdige overmoed, het idee dat we de wereld gingen bestormen. Ik werd uitgenodigd door een Amerikaanse zakenzender om in een verlengde limousine naar Wall Street te worden gebracht om over ons bedrijfje uit Utrecht te babbelen. Dat ik met de directeuren van The New York Times en The New Yorker informeel kon praten over hoe het ging met de journalistiek in de wereld. Nou, schiet mij maar lek. Af en toe moet ik me nog helpen herinneren hoe bizar dat was. Ik denk ook dat we met heel veel dingen de tijd vooruit waren.”

Terwijl de laatste paar jaren ...
„Die waren verschrikkelijk. Vooral het laatste jaar. De verkoop van het bedrijf vond ik vreselijk.”

Toen werden je kinderen geboren. Je zakenpartner was er al uitgestapt. De eerste kranten stapten eruit.
„Ik heb er een burn-out van gekregen. Je moet je voorstellen: ik zat dan in calls ’s avonds laat te bellen met acht advocaten in drie verschillende tijdzones. Ik moest heel grote partijen op een rijtje zien te krijgen. Voor mijn gevoel had ik daar heel weinig hulp bij en het moest allemaal onder grote druk gebeuren. Ik voelde een grote verantwoordelijkheid voor mijn aandeelhouders, voor het personeel van Blendle. Ik denk dat ik er letterlijk grijze haren van heb gekregen en ik ben lange tijd daarna lethargisch geweest. Op. Geen energie om nieuwe projecten te starten, geen creativiteit meer.”

Moeilijk met kleine kinderen, lijkt me.
„Dat is zo. Ik ben heel trots op hoe ik dat heb weten te combineren. Er was ook nog corona. Bij ons allemaal zat het tot híér. Daar kwamen jonge kinderen en de verkoop van het bedrijf nog eens bovenop. De optelsom van die dingen maakte dat het me te veel was.”

Is er weleens een moment geweest dat je dacht: ik ren hier gewoon voor weg?
„Nee, gek genoeg niet. Achteraf denk ik ook: wat maakt nou dat ik dat zo deed? Ik had zó’n groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ik heb mezelf totaal weggecijferd. Dat was achteraf niet goed. Ik betaalde daar uiteindelijk zelf de rekening voor.”

Was er iemand met wie je dit kon bespreken?
„Vrienden riepen me tot de orde: dit gaat niet goed zo, gozer. Die zagen eerder dat het niet goed met me ging dan ikzelf. Ik heb toen geleerd dat ik maar beperkt weet hoe het met mij gaat.”

Opvallend dat je zegt hoe trots je bent dat je dat allemaal met jonge kinderen wist te combineren. Vind je niet achteraf dat je er meer voor ze had moeten zijn?
„Ik probeerde dat ook heel erg, hoor. Met heel weinig slaap en met volle aandacht.”

En in die periode daarna, van lethargie?
„Die lethargie zat echt in mijn werk. Ik identificeer me heel erg met mijn werk. Als mijn werk opeens weg is, word ik alleen teruggeworpen op het gezin. Dat bleek voor dat deel heel goed, maar ik vond het voor mijn zelfvertrouwen op werkgebied niet goed. Ik moest het echt weer opbouwen.”

Heb je weleens gedacht: ik ben het gewoon kwijt?
„Ja. Dat ik dacht: ik kan de creativiteit, de energie niet meer opbrengen. Ik twijfel of diezelfde bravoure ooit nog gaat terugkomen. Nieuwe projecten starten. Met enthousiasme en iets van onbevangenheid. Al sinds mijn 16de heb ik ondernomen, dat is een heel belangrijk deel van mijn leven. Het was heel heftig dat dat weg was. Ik dacht toen: ik moet gewoon een andere versie van mezelf worden. Eentje die niet ondernemend is en niet zo nieuwsgierig is naar de wereld. Ik was ook bereid om me daarbij neer te leggen. Het is allemaal goed gekomen. Ik had wel jaren hersteltijd nodig. Het was hard werken om daar doorheen te komen, met psychologen. Maar het is gelukt.”