Afgelopen week was de Week van de Mediawijsheid. Mediacoach Bamber Delver roept ouders en professionals op om zo snel mogelijk, samen met hun kinderen, TikTok te verlaten.
Zouden ouders hun kroost laten spelen in een speeltuin waar kinderen het hemd van het lijf wordt gevraagd? Zouden leerkrachten op hetzelfde podium willen staan waar de persoonlijke en gezinsgegevens van hun minderjarige leerlingen worden ontfutseld? Zouden jeugdorganisaties actief zijn in ruimtes waar de toegestane leeftijd van bezoekers hoger ligt dan hun eigen doelgroep? Ik denk dat geen zinnige opvoeder dit in z’n hoofd haalt.
Toch is dat het geval in de onlinewereld. Ouders zijn allang gewend dat hun kind tiktokt, ze denken dat het louter een dansjes-app is en hebben geen benul wat TikTok van hun kind steelt: geboortedatum, gebruikersnaam, e-mailadres, telefoonnummer, wachtwoord, profielfoto, bio, foto’s, video’s, audio-opnamen, livestreams, opmerkingen, contacten, telefoonboek, sociale-mediacontacten, model apparaat, besturingssysteem, apparaat-id, gebruikers-id, locatie, technische informatie zoals simkaart en ip-adres, met toestemming ook gps-gegevens, leeftijdscategorie, geslacht, interesses. Aan de hand van deze gegevens bouwt het platform gebruikersprofielen op om te delen of te verkopen aan adverteerders (bron: VPN Gids).
Veel volwassenen malen allang niet meer om hun eigen privacy, maar het gaat nu om kinderen. Want wat moet een bedrijf met de data van minderjarigen? Het gaat de app niet om dansjes, maar om geld, toegang, invloed, macht.
Zakenblad Forbes heeft achterhaald dat minstens driehonderd TikTok-medewerkers een arbeidsverleden bij Chinese staatsmedia hebben en volop worden ingezet voor propaganda van de Communistische Partij. Het heeft er alle schijn van dat de Chinese overheid meekijkt. Dit heet: digitale kolonisatie.
Er zijn talloze leerkrachten die al tiktokdansend als een rattenvanger van Hamelen actief zijn. Hun publiek: leerlingen. Zelfs het Jeugdjournaal, dat zich richt op kinderen van 9 tot en met 12 jaar, zendt uit op TikTok terwijl dit platform de toegestane minimumleeftijd vanaf 13 jaar kent. Opmerkelijk, want juist het Jeugdjournaal waarschuwde in uitzendingen vanaf 2020 tegen TikTok toen de app werd bestormd door kinderen. Uitzendingen met titels als: Zorgen om veiligheid van TikTok (17-07-2020), De meeste kinderen zitten op TikTok en vinden dat verslavend’ (25-04-2022). Waar zijn alle zorgen en waarschuwingen gebleven? Gaat het dan kennelijk alleen nog maar om bereikcijfers? Het is een volslagen naïeve kijk op de onlinewereld.
Ik waarschuw al langer voor TikTok en voor de naïviteit van volwassenen, met hoon als reacties uit de onderwijswereld. Niet voor niets heeft de Consumentenbond bij het moederbedrijf Bytedance een claim neergelegd, volgens de bond omdat TikTok op grote schaal persoonsgegevens van kinderen zonder toestemming van ouders of verzorgers verwerkt, hier jaarlijks miljarden euro’s aan verdient, opzettelijk slecht omgaat met privacy en met beveiligingsproblemen kampt.
Het wordt steeds duidelijker dat TikTok opzettelijk verslavend maakt (net als andere apps) en zonder effectief ingrijpen nepnieuws, complottheorieën en volslagen onzin verspreidt. Inmiddels is politiek Nederland en Europa wakker geworden. Onlangs deed Alexander Klöpping de oproep TikTok in Europa te verbieden. Nuttig, maar dit duurt mij te lang. We moeten nú al iets doen. Ouders, onderwijs, en Jeugdjournaal: neem nú verantwoordelijkheid. Verlaat TikTok en neem meteen de kinderen mee.
Bamber Delver is hoofddocent van de Nationale Opleiding MediaCoach
