Christus zit op een krukje tussen de jongens van het Roder Jongenskoor in de Sint Martinuskerk in Sneek, bij de semiscenische uitvoering van de Matthäus-Passion in 2022. Achter hen solisten en leden van het koor van het Luthers Bach Ensemble. Foto: Niels de Vries
Christus was geveld door corona, maar gelukkig vond het Luthers Bach Ensemble op het laatste moment een plaatsvervanger. Joris van Baar verving Marc Pantus, tevens de regisseur van de deels geacteerde uitvoering van Bachs Matthäus-Passion, op indrukwekkende wijze.
Zoals hij tijdens het openingskoor opkwam, met een open en zachte blik naar de toeschouwers kijkend, plaatsnemend op een krukje, de twaalf jongens van het Roder Jongenskoor om zich heen: het was de vleesgeworden kwetsbaarheid. Ja, O Lamm Gottes, unschuldig, zoals de jongens zongen.En je dacht er meteen bij: Laat de kinderen tot mij komen.
Christus in spijkerbroek
Het LBE onderscheidt zich al een aantal jaren met semiscenische uitvoeringen van Bachs passiemuziek. En ook in Sneek luidde zaterdag de conclusie: het werkt, het voegt iets toe, het verandert en verdiept de beleving. Goed, het was even wennen: een Christus in spijkerbroek en op Nikes, iedereen in gewone kleren, de zangers die pas opkwamen toen de muziek al was begonnen, veel beweging en onrust op het podium.
Maar juist daardoor werd de afstand tussen wat er op het podium gebeurde en ons in de kerk kleiner. De regisseur mocht dan afwezig zijn, de voorstelling stond in Sneek als een huis. Met minimale middelen (een gebaar, een blik, een schaal met water, een jas die aan of uit wordt getrokken, knielen tijdens een aria, elkaar en het publiek toezingen) werd een maximaal dramatisch effect bereikt.
Zingend staand op een krukje
Zoals Cressida Sharp, flirtend om Christus op zijn krukje heendraaiend hem Ich will dir mein Herze schenken toezong - het was even gewaagd als liefdevol. Of David van Laar die met de armen wijd, staand op datzelfde krukje, ons Sehet, Jesu hat die Hand, uns zu fassen, ausgepannt uitnodigdend toezong, als spiegelbeeld van de enorme Christus die boven hem aan het kruis hing in de fraaie, sfeervolle Sint Martinuskerk.
Want waar draait het in de Matthäus om? Om trouw en verraad, om liefde en opoffering. Bach vertelt een verhaal over macht en kwetsbaarheid, over leven en dood, over hoop, redding en opstanding. Natuurlijk, zijn muziek is geniaal, maar die boodschap staat centraal. Misschien kwam de muziek door alle handelingen soms net iets minder goed over dan anders, maar het lijdensverhaal kwam des te harder binnen.
Alles uit het hoofd
Dat kwam ook door Nils Giebelhausen, de Evangelist van dienst, die de heilsboodschap verkondigde alsof zijn leven ervan afhing. Zo’n uitvoering waarin de handeling centraal staat, kan alleen maar met heel goede musici. Want de muziek moet voor zich spreken zijn en dat deed het. Alle solisten en koorzangers vertolkten hun partijen uit het hoofd alsof het vanzelfsprekend was, zelfs invaller Van Baar (die in Loppersum nog van blad zong).
Het klinkt misschien raar, maar de voornaamste verdienste van deze deels geacteerde uitvoering is toch wel de ontheiliging van de muziek. Zoals regisseur Pantus in het tekstboekje schrijft: het gaat bij de Matthäus niet om een ‘hoogmis van de Bachverering’ of een leuk jaarlijks uitje, maar om ‘gedachtes en overwegingen die voor ons in het nu een betekenis hebben’. Daar kun je na zo’n uitvoering als in Sneek alleen maar ‘amen’ op zeggen.
#
Gebeurtenis: uitvoering Matthäus-Passion van J.S. Bach door het Luthers Bach Ensemble en het Roder Jongenskoor olv. Tymen Jan Bronda Met: Joris van Baar (Christus), Nils Giebelhausen (Evangelist), Cressida Sharp, Agnes van Laar (sopraan), Tobias Segura Peralta, David van Laar (altus), William Knight (tenor), Matthew Baker (bas) Regie: Marc Pantus Gezien: 19/3 Sneek, Sint Martinuskerk (18/3 Loppersum, Petrus & Pauluskerk) Publiek: 286 (Loppersum uitverkocht) Nog te zien: 26/3 en 27/3 Groningen, Aa-kerk (27/3 uitverkocht)
