Wat is het geheim van Mo, die doorbreekt in de dansscene in Groningen? 'Ik denk altijd dat ik meer heb dan dat ik heb'

Michael Jackson dansend door de straten en favela’s in Rio de Janeiro: als Mohamed Yusuf Boss op 11-jarige leeftijd in zijn huis in Sleen de videoclip bij het nummer They don’t care about us van de wereldberoemde zanger op televisie ziet, is hij verkocht. Uren, dagen, wekenlang doet hij niets anders dan de danspasjes oefenen. ,,Uiteindelijk heb ik met dat nummer opgetreden op school. Dat was mijn eerste podiumervaring.’’

Yusuf Boss (36) zit deze maandagochtend aan een klein rond tafeltje in het Grand Theatre. Een kop verse muntthee voor zijn neus, een grote koptelefoon op tafel en een joggingbroek en wijde trui aan. Hij oogt compleet ontspannen en vrolijk, ondanks het feit dat zijn agenda uit elkaar barst van de afspraken en deadlines.

Zo is hij druk met zijn platform X_Yusuf_Boss, werkt hij vanmiddag aan zijn show LABA (twee in het Somalisch) die hij maakt in samenwerking met het talentenplatform Club Guy & Roni Invites en staat hij op 22 december op de bühne van het Grand Theatre met zijn andere show LÍX (zes in het Somalisch).

,,Het rolt lekker door’’, zegt hij lachend terwijl hij wat achterover leunt. ,,Het wordt nu net wat rustiger. De afgelopen tijd was het heel druk. Alsof we twee jaar coronatijd in moeten halen in een paar maanden.’’ Het helpt dat hij een sterk team heeft. ,,Shara Maaskant is bijvoorbeeld een spin in het web bij LÍX. Zij is mijn rechterhand. Mark Fischer is onze zakelijk leider en creatief producent. Met hem zet ik alles uit.’’

Yusuf Boss zit net in die rare fase waarin hij niet echt meer aanstormend talent of jonge maker is, maar ook nog geen gevestigde naam. Deuren van theaters zwaaien niet automatisch voor hem open. Hij kent inmiddels wel genoeg mensen in het veld die hem het podium optrekken. ,,Roni Haver van Club Guy & Roni zei laatst tegen mij dat het nu tijd is om te bouwen en mijn werk te laten zien. Dit is een soort niemandsland. Nu moeten die deuren open en dat is best wel moeilijk.’’ Toch voelt hij niet per se de druk om nu te presteren. ,,Ik voel wel een momentum. Ik zie kansen en die moet ik grijpen.’’

Dat lukt hem aardig. In 2019 won hij de Groninger Talentprijs van de provincie Groningen en het Prins Bernard Cultuurfonds en in maart 2022 de BNG Bank Dansprijs voor opvallend choreografietalent met LÍX, waarmee hij nu rondtoert. Hij is een van de makers die verbonden is aan Stormram, een rondreizend theaterfestival dat nieuwe makers een podium biedt, en hij werkt nu dus samen met Club Guy & Roni.

,,Wij hebben hem niet gekozen, hij koos ons’’, zegt Roni Haver van Club Guy & Roni. ,,Hij kwam langs, open en gretig om aan de slag te gaan met andere dansstijlen. We hadden meteen een klik.’’ Ze omschrijft Yusuf Boss als een warm persoon die altijd op zoek is naar een manier om een positieve impact te maken. ,,Hij laat zich op zijn beurt weer beïnvloeden door de mensen die hij ontmoet.’’ Zijn nieuwsgierigheid komt in zijn werk terug, denkt Haver. ,,Hij kijkt, luistert en reflecteert op een unieke en eerlijke manier en vertaalt dat vervolgens naar zijn werk. Ik vind het erg mooi en ontroerend.’’

Dat nieuwsgierige heeft Yusuf Boss eigenlijk altijd gehad.

Op zijn derde kwam hij samen met zijn moeder, broer en twee zussen naar Nederland vanuit Somalië. Zijn vader kwam vanwege politieke redenen niet mee. Het gezin kwam terecht in Sleen en verhuisde later naar Emmen. Dansen vindt Yusuf Boss in die tijd leuk, maar voetballen vindt hij véél leuker. Tot hij begint te puberen. ,,Toen hing ik liever rond met vrienden.’’

Als hij gaat studeren aan de Hanzehogeschool (small business en retailmanagement) en op kamers gaat in Groningen vraagt een vriendin hem mee naar de dansschool waar zij lessen volgt: The Underground Danceclass Company aan de Grote Markt. Op steenworp afstand van het ronde tafeltje waar hij nu zijn muntthee zit te drinken. De dansschool zit er niet meer, maar toen - dik tien jaar geleden - werden daar allerlei soorten hiphoplessen gegeven.

,,Ik deed volgens mij een housedance les en ik vond het geweldig.’’ Housedance is een uit Amerika overgewaaide dans met pijlsnel voetenwerk, vloeiende lichaamsbewegingen en ingewikkelde passen. Zijn eerste les volgde Yusuf Boss bij Ishak Sahertian, nu nog steeds een vriend. Sahertian: ,,Ik kan me die eerste les niet heel goed meer herinneren, maar ik weet nog wel dat ik hem een heel enthousiaste jongen vond. Er kwam echt een persoonlijkheid binnenlopen.’’

Yusuf Boss werd lid, volgde vaker lessen. ,,Na een paar maanden dacht ik: oh, hij heeft wel potentie’’, zegt de oud-dansleraar. ,,Hij pikte de technieken snel op en had echt gevoel voor housedance. Wat dat precies is, is moeilijk uit te leggen. De stijl paste in elk geval goed bij hem.’’

Voor Yusuf Boss wordt dansen een manier om zichzelf te uiten en om mensen bij elkaar te brengen. Het duurde niet lang voor hij zelf les ging geven en deel uitmaakte van de wedstrijdcrew XVibe van diezelfde dansschool. Met de groep reisde hij zelfs naar Las Vegas voor de kampioenschappen. Bij XVibe leerde hij Tamara kennen, nu zijn vrouw en de moeder van zijn kinderen. ,,We moesten voor een optreden een koppeltje spelen en dat leek iets te echt’’, zegt hij. ,,Daar werd een foto van gemaakt. Toen mijn moeder de foto zag, zei ze: wie is dat?’’

Toen hij afstudeerde dacht hij: ik ga gewoon een tijdje proberen of het lukt om iets met dans te doen. In dezelfde week dat hij zijn diploma ophaalde bij de Hanzehogeschool, belde dansschool Lucia Marthas. Of hij daar geen les wilde geven.

Een formele dansopleiding heeft Yusuf Boss niet. Wat en hoe hij danst, heeft hij zichzelf grotendeels aangeleerd. Zijn dansstijl is het best te categoriseren als hiphop met invloeden uit bijvoorbeeld Somalië. Zijn doel is een serie maken van tien projecten, waar LABA en LÍX er twee van zijn. Het volgende project wordt TOBAN (tien). ,,Ik maak ze niet op volgorde, maar als ik alle shows af heb, kan iedereen tot tien tellen in het Somalisch.’’

LÍX gaat over zijn roots. Het betekent zes en staat symbool voor het gezin waar hij in opgroeide: moeder, broer en zussen. En de vader die niet meekwam naar Nederland. Yusuf Boss dook hiervoor in de Somalische gemeenschap. Deed interviews en onderzoek. ,,Het is een multimediale voorstelling over hoe je je tot jezelf verhoudt’’, legt hij uit. Het gaat om dans, film, muziek en zang. ,,Wie ben ik en wat draag ik uit? Het gaat over de mensen die hier zijn, de mensen die daar zijn en de mensen die er niet meer zijn. De crew met wie ik aan deze show werk is heel divers. Mensen uit Iran, Suriname, Haïti, Nederland. Hun ervaringen zitten ook in LÍX.’’

Zijn inspiratie voor de verschillende shows haalt hij uit mensen. ,,Dat vind ik hier het mooiste aan. Zo’n show is het eindproduct. Voor die tijd ga ik op zoek naar de verhalen van gewone mensen. Daar distilleer ik dan het onderwerp uit. Zo interviewde ik mijn tante voor LÍX. Ik zette haar op een podium en stelde haar vragen, gaf haar aandacht. Nou, ze brak gewoon. Ze heeft het er weken over gehad omdat ze het zo bijzonder vond. Ik leerde zo veel meer over iemand die ik al heel lang ken.’’

Voor LABA ging hij met zijn team naar Italië om daar inspiratie op te doen. De informatie die hij daar ophaalt, wil hij koppelen aan mensen hier. ,,Iedereen heeft een verhaal bij zich. Als je daar voor open staat kunnen we heel veel van elkaar leren.’’ Voor die show verkent hij aan de hand van diverse dansstijlen het thema thuis zijn en thuis voelen.

Yusuf Boss hoopt de wereld stap voor stap een beetje mooier te maken. Door mensen aandacht te geven, met elkaar te laten praten en ervaringen uit te wisselen.

En het geheim voor die ontspannen houding van de choreograaf? ,,Ik denk dat ik misschien een iets te positieve opvatting heb van tijd. Ik denk altijd dat ik meer heb dan dat ik heb. Daardoor raak ik nooit in de stress en komt het altijd goed.’’