Agenten van de Amerikaanse geheime dienst reageren op de aanslag op Donald Trump in Butler.
In de uren na de beschieting van oud-president Donald Trump stellen Amerikaanse veiligheidsexperts allemaal dezelfde vraag: hoe kon een 20-jarige man schijnbaar eenvoudig een aanslag plegen op een van de best beveiligde personen in het land?
Lokale en landelijke politie en de Secret Service, ze waren zaterdag allemaal in groten getale van de partij bij de Trump-rally in Butler in de staat Pennsylvania. Toch wist Thomas Matthew Crooks op een naastgelegen gebouw te klimmen met een AR-15. Liggend op het dak opende hij het vuur op de oud-president, die aan zijn oor werd geraakt. Eén toeschouwer overleed. De dader werd onmiddellijk doodgeschoten door een scherpschutter.
De situatie leidt tot verbaasde reacties bij allerhande veiligheidsexperts. „Er zijn een hoop vragen die moeten worden beantwoord. De locatie van de schutter leek een overduidelijke plek om te controleren”, zegt oud-FBI-agent Stuart Kaplan bij Fox News. „Hoe kon hij het wapen meekrijgen naar een plek waarbij hij de oud-president in zicht had en hem kon beschieten?”
Mislukte planning
„Het is letterlijk het gebouw dat het dichtst bij het podium stond. Ik ben geschokt dat er niemand op dat dak stond”, zegt ex-collega Bobby Chacon tegen CNN. Het kan op ’mislukte planning of uitvoering’ duiden van de veiligheidsdiensten.
De Secret Service is als eerste verantwoordelijk voor de beveiliging van (oud-)presidenten. Dat is zo sinds 1901, toen president William McKinley werd gedood. Zittende presidenten zijn verplicht constant Secret Service-agenten om zich heen te hebben. Er worden allerlei voorzorgsmaatregelen genomen: het eten van de president wordt gecontroleerd, er wordt steeds in de gaten gehouden waar het dichtstbijzijnde ziekenhuis is.
Jimmy Carter
Nadat een president het Witte Huis verlaat, wordt die de rest van zijn leven bijgestaan door Secret Service-personeel, al is de beveiliging dan minder intensief. Het veiligheidsniveau kan worden aangepast op basis van bedreigingen – de hoogbejaarde Jimmy Carter zou logischerwijs minder risico lopen dan een actieve presidentskandidaat als Donald Trump.
Scherpschutters op het dak achter het spreekgestoelte van Trump schoten de dader neer.
Bij die taken hoort ook het veiligstellen van de locatie waar een politicus komt spreken, zoals zaterdag in Butler. Normaal gesproken krijgt niemand toestemming om zich op ’hoge locaties’ te bevinden tijdens een toespraak, weet Jim Kavanaugh. Hij was zelf onderdeel van Secret Service-teams en staat versteld van de gang van zaken. „Niemand mag op daken lopen. De politie en SWAT-teams hebben de leiding over hoger gelegen grond.”
Hij legt uit hoe iemand met een AR-15 zo’n 180 meter ver kan schieten. Vanaf het dak was hij ruim 100 meter verwijderd van het podium waar Trump op stond. „De hele situatie is verbazingwekkend.”
Autoriteiten waarschuwen
Ook opzienbarend zijn ooggetuigenverslagen, die stellen dat meerdere mensen op de grond de acties van de schutter doorhadden. Tegen de BBC zegt een toeschouwer dat hij probeerde om de autoriteiten te waarschuwen, terwijl Trump aan het spreken was. „We zagen vanaf hier dat een man over het dak kroop. De politie leek niet door te hebben wat er gebeurde.”
Anderen – waaronder Trump zelf - spreken ook waardering uit voor de Secret Service-agenten, die een menselijk schild vormden rond de president en hem uiteindelijk van het podium escorteerden. Crooks werd kort nadat hij het vuur opende, neergeschoten. Hij overleed ter plekke.
Secret Service-agenten vormen een menselijk schild rondom presidentskandidaat Donald Trump en begeleiden de gewonde politicus naar zijn auto.
Een politiechef van de staat Pennsylvania verklaart dat het ’ongekend moeilijk’ is om tijdens een groot publiekelijk toegankelijk evenement alle mogelijke bedreigingen weg te nemen. „Een gedegen onderzoek kan ons de mogelijkheid geven om te kijken waar fouten zijn opgetreden en wat we beter kunnen doen in de toekomst.”
Hoogste niveau
Vorige maand kwam de Secret Service nog naar buiten met het nieuws dat ze de beveiliging van oud-president Trump hadden opgeschaald naar het hoogste niveau. „Niet alleen tijdens evenementen maar ook tijdens zijn reizen tussen de evenementen”, stelde een woordvoerder van de dienst.
De kans is groot dat de beveiliging van Trump nu verder wordt verhoogd en gelijk wordt gesteld aan de beveiliging van een zittende president, zegt Joseph LaSorsa, die als Secret Service-agent presidenten heeft begeleid. „Er komt een intensieve analyse van het incident”, voorspelt hij tegen persbureau Reuters. „Dit kan gewoon niet gebeuren.”
Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden hebben de eerste aanzet tot zo’n onderzoek al gezet: op 22 juli moet de directeur van de Secret Service haar verhaal komen doen in Washington.
